Το όνομα «Κως» και η γεωμυθολογική προσέγγιση του!

Φωτογραφία, λεπτομέρεια από το μωσαϊκό του Ποσειδώνα με τον Τιτάνα Πολυβώτη που βρέθηκε στην Κω.

«Κοίος, ο πατέρας της Λητώς[ούς]», μητέρας του Απόλλωνα αναφέρεται στην Σούδα, ένα από τα σημαντικότερα ελληνικά λεξικά/εγκυκλοπαίδειες που γράφτηκε τον 10ο αιώνα. 

Η Κως είχε και άλλες ονομασίες κατά το παρελθόν: «Αστυπάλαια Κώων» από την αρχαιότερη πρωτεύουσα του νησιού, «Κων Ευρυπύλοιο» από τον βασιλιά Ευρύπυλο, «Καρίς» από τους Κάρες, «Κυννίς» από τον γίγαντα Κύννο, Κως «Μεροπίς» από τον μυθικό βασιλιά Μέροπα,«Νυμφαία» από τα νερά και τις λίμνες της, «Οφιδούσα» από τα φίδια της, «Νερανζία» από τις νεραντζιές ή καλύτερα τις πορτοκαλιές της, «Istankoy» και «Stanchio»[δες πιο κάτω] και «Lango» από συμπροφορά του La Co ή La[n]go [λίμνη] κατά την μεσαιωνική περίοδο. 

Ωστόσο, στο πέρασμα των αιώνων μπόρεσε να διατηρήσει το παλαιότερο όνομα της. 

Οι Οθωμανοί την έλεγαν Istankoy μία τουρκική λέξη δανεισμένη από την ελληνική, Istan είναι από την λέξη «εις την» δηλαδή στην, και koy=κως. Λέγανε, πάμε «Στην Κω»[Istankoy]που σημαίνει «εις την Κω»[Stan chio=coy]. 

Ομως, από που μπορεί να προήλθε το όνομα «Κως»; Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές για την προέλευση του. Μία από αυτές προτείνει το Κόω [=Κως] από την κόρη του μυθικού βασιλιά Μέροπα Β΄,γιο του Τρίοπα Β΄.

Άλλη από το Ομηρικό «Κώας-Κως» που σημαίνει δέρμα προβάτου ή από την καρική λέξη «κοίον»[σημαίνει πρόβατο] χάρη στα πολλά πρόβατα του νησιού. Επίσης «Κώους» έλεγαν τα κοιλώματα και τα σπήλαια παλαιότερα σύμφωνα με τον Στέφανο Βυζάντιο, ο οποίος επίσης αναφέρει και όρυγμα στην Κόρινθο που λεγόταν Κως.

Ωστόσο,κατά μία άλλη εκδοχή την οποία θεωρώ επικρατέστερη έχει να κάνει με τον Ορφικό Ύμνο της Λητώς Κοιογένειας, δηλαδή αυτής που γεννήθηκε από τον Κοίον. Επίσης ο μεγάλος ποιητής Πίνδαρος αναφέρει: «ἀλλ' ἁ κοιογενὴς ὁπότ' ὠδίνεσσι θύοισ' ἀγχιτόκοις ἐπέβαινεν». 

Στην γιγαντομαχία οι θεοί έτρεψαν σε φυγή τους γίγαντες. Ο  Κοίος, ο Φοίβος και ο Κύννος κατέφυγαν στο νησί. Ο γίγαντας Κόιος ή Κοίος ήταν έναν από τους τιτάνες, γιός του Ουρανού και της Γαίας.

Άρα, μπορούμε να υποθέσουμε ότι το όνομα του νησιού έχει μυθολογική προέλευση και σχετίζεται με την αφάνταστη δύναμη των γιγάντων που μπορούσαν να ξεκολλούν με ευκολία βράχους ολόκληρους και να τους εκσφενδονίζουν μακριά. 

Ποιος μπορεί να είναι ο ακαταμάχητος σε δύναμη γίγαντας Κοίος που τα έκανε όλα ρημαδιό; Γιατί όχι, το Ρήγμα Κω που σύμφωνα με την τοπική γεωμυθολογία και τεκτονική για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια αναστατώνει το νησί και τον ευρύτερο Κεραμεικό Κόλπο.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Παιδί της Ρέας [τριλογία]

2. Λεξικό Σούδα

3. Εθνικά -Στέφανος Βυζάντιος

Η λέξη Κως όπως έχει καταγραφεί  στο γεωγραφικό λεξικό με τον τίτλο Εθνικά του Στέφανου Βυζάντιου, ένας Έλληνας συγγραφέας που έζησε στα τέλη του 5ου αιώνα.