«Δεν σας άξιζε αυτό το τέλος...»

Εδώ βρίσκονται «θαμμένα» τα αρχαία νεώρια της Κω στο οικόπεδο της Λιμενικού, κλατω από ένα κτίριο που φτιάχτηκε για να λύσει το πρόβλημα στέγασης της υπηρεσίας, με την βοήθεια του Κώου τότε υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας , Αριστοτέλη Παυλίδη. Φωτογραφία, 2019.

Τμήμα τους έχει επίσης βρεθεί και στις γειτονικές Θέρμες του Λιμανιού.

Πρόκειται για 8 στεγασμένα διαμερίσματα με δίρριχτες στέγες, τις οποίες στήριζαν 3 παράλληλες σειρές υποστυλωμάτων [με κατεύθυνση ΝΔ-ΒΑ, συνολικού μήκους έως και 40 μ. και πλάτους 5,5 μ. και δάπεδα με κλίση προς τη θάλασσα]. 

Κάθε διαμέρισμα φιλοξενούσε 2 τριήρεις.Χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ.Κατασκευάστηκαν μετά τον μέγιστο σεισμό του 411π.Χ.

Υπήρξε μία δεύτερη κατασκευαστική φάση μετά τον σεισμό του 198-199 π.Χ. Τα νεώρια πιθανόν είχαν και μία 3η φάση αλλά μάλλον καταργήθηκαν μετά τον σεισμό του 139 μ.Χ του Αντωνίνου Πίου.

Σήμερα τίποτα πλέον δεν θυμίζει το μεγαλείο και το ένδοξο παρελθόν του πολεμικού ναυστάθμου της Κω Μεροπίδας. 

Μετά από τόσα χρόνια από την ανακάλυψη τους, η πρόσβαση αποτελεί  γρίφο και χωρίς καμία πρόσθετη πληροφορία ή ενημερωτική πινακίδα.

Γεωδίφης

Πηγές:

1.Ιστορία των Σεισμών της Κω, 2018-2023

2. Αρχαιολογική Υπηρεσία Κω/ Έρσης Μπρούσκαρη,2004.

3. Κως, η αθάνατη γη του Ιπποκράτη-Αθηνά Ταρσούλη,1947.

Τα αρχαία νεώρια της Κω που βρέθηκαν από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία, τώρα είναι κάτω από το κτίριο της Λιμενικής Αρχής (από Bruskari 2004).Συαντώνται επί της Ακτής Κουντουριώτη, στο οικόπεδο του Λιμενικού Ταμείου [Μ. Αλεξάνδρου και Π. Τσαλδάρη]. Πρόκειται για 8 στεγασμένα διαμερίσματα με δίρριχτες στέγες, τις οποίες στήριζαν 3 παράλληλες σειρές υποστυλωμάτων [με κατεύθυνση ΝΔ-ΒΑ, συνολικού μήκους έως και 40 μ. και πλάτους 5, 5 μ. και δάπεδα με κλίση προς τη θάλασσα]. Κάθε διαμέρισμα φιλοξενούσε 2 τριήρεις. Η ανέλκυση των πλοίων γινόταν πάνω σε παράλληλα δοκάρια τοποθετημένα σε κανονικά διαστήματα κατά πλάτος μέσα σε ειδικές υποδοχές και όχι πάνω σε κεντρική εσχάρα, όπως ίσχυε συχνά με άλλους ανεσκαμμένους νεωσοίκους. Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο τα νεώρια εγκαταλείπονται και στη θέση τους χτίζονται εμπορικά καταστήματα. Χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ. Παρατηρείται μία δεύτερη φάση τον 3ο αιώνα π.Χ. και μία τρίτη όπου οι νεώσοικοι καταργούνται στην ύστερη ρωμαϊκή περίοδο [284 μ.Χ-430 μ.Χ.] Οι τοίχοι νεωσοίκων και βάσεις των πεσσών είναι από ιγνιμβρίτη της Κεφάλου, από τα αρχαία λατομεία της Καμήλας και του Τηγανιού. Μας δίνουν σπουδαίες πληροφορίες σχετικά με το που βρισκόταν η ακτογραμμή τον 4ο αιώνα π.Χ, μετά τον συνοικισμό και την ίδρυση της πόλης της Κω. Κατασκευάστηκαν μετά τον μέγιστο σεισμό του 411π.Χ. Η δεύτερη φάση ίσως έχει να κάνει με τον σεισμό του 198-199π.Χ. Τα νεώρια πιθανόν καταργήθηκαν μετά τον σεισμό και το τσουνάμι του 139 μ.Χ.

Αρχαία νεώρια της Κω δεν χάθηκαν απλώς ξεχάστηκαν: «Ποῦ πῆγαν ὅλα ἐκεῖνα τ᾿ ἀριστουργήματα τῆς τέχνης τῶν αἰώνων ἑνὸς ὑπέρτατου πνευματικοῦ πολιτισμοῦ, ποὺ φώτισε, κεῖνο τὸν μακρινό καιρό, τὸν κόσμο καὶ ὅπου ἡ Κῶς, μαζὶ μὲ τὴν πανένδοξή της ἀδελφὴ τὴ Ρόδο, κράτησε μέσα σ' αὐτὸν θέση κυρίαρχη γιὰ τὸν καλλιτεχνικὸ καὶ τὸν ἀρχιτεκτονικό της πλοῦτο; ...», Αθηνά Ταρσούλη. Φωτογραφία,2023.