Οι «κακές μέρες» του 1981 από τα Καλά Νησιά

Μετατόπιση και στρέψη του ΒΑ κίονα του Παρθενώνα κατά 13 χιλιοστά, στον σεισμό του 1981. Η σεισμική ακολουθία από τα ρήγματα των Αλκυονίδων δεν σεβάστηκε ούτε το ιερο μνημείο. Το τριπλό σεισμικό γεγονός σημειώθηκε το διάστημα από 24 Φεβρουαρίου μέχρι 4 Μαρτίου 1981.

Ο πρώτος σεισμός στις 22:59 της Τρίτης 24 Φεβρουαρίου 1981 ,είχε μέγεθος 6,7 βαθμών με ρηχό εστιακό βάθος και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε Λουτράκι, Περαχώρα, Αγ.Θεοδώρους, Κινέτα, Μέγαρα, Νέα Πέραμο, Ελευσίνα, Μάνδρα, Ασπρόπυργο. Ο κόσμος βγήκε στους δρόμους και πέρασε τη νύχτα μέσα στα αυτοκίνητα.
Το επίκεντρο του πρώτου επεισοδίου της σεισμικής ακολουθίας του 1981 ήταν νότια από τα Ν.Αλκυονίδες που μόνο ως Καλά Νησιά δεν ενήργησαν.
Λίγες ώρες αργότερα, στις 00:30 της Τετάρτης, ακολούθησε 2ος σεισμός, με μέγεθος 6,4 βαθμών που προκάλεσε καταστροφές σε κτίσματα τα οποία είχαν πληγεί από τον πρώτο σεισμό.

Την Τετάρτη 4 Μαρτίου στις 16:01 σημειώνεται 3ος σεισμός, με μέγεθος 6,3 βαθμών. Οι μεγαλύτερες καταστροφές έγιναν στην Ανθούπολη Περιστερίου. 

Από την σεισμική ακολουθία παρατηρήθηκαν σε διάφορα μέρη φαινόμενα ρευστοποίησης, πτώσεις βράχων καθώς και ασθενές τσουνάμι. Οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν μέχρι και τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1981.

Ο απολογισμός των σεισμών αυτών, ήταν κάτι παραπάνω από τραγικός. Την ζωή τους έχασαν 20 άτομα και περίπου 500 τραυματίστηκαν, 22.554 οικοδομές καταστράφηκαν ή έπαθαν μη επισκευάσιμες βλάβες, 11.745 οικοδομές έπαθαν σοβαρές βλάβες και άλλες 50.222 ελαφρότερες.

Το τριπλό επεισόδιο συνέβη στον Κορινθιακό Κόλπο ένα από πιο σεισμικά ενεργά μέρη του πλανήτη. Οχι τυχαία η Κόρινθος  έχει καταστραφεί τουλάχιστον 33 φορές από την κτίση της! Στον κόλπο υπάρχουν σημαντικά ρήγματα που μπορούν να δώσουν ισχυρούς σεισμούς με μεγέθη κοντά στους 6.8-6.9 βαθμούς. Συνήθως αυτά δραστηριοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. 

Αυτή την φορά υπεύθυνες γεωδομές για την σεισμική ακολουθία του 1981 θεωρούνται τα Ρήγματα Νοτίων και Βορείων Αλκυονίδων που ολισθαίνουν με ρυθμό 1-5  και 0.1-1 χιλιοστά τον χρόνο, αντίστοιχα. Τα ρήγματα αυτά μπορούν να δώσουν μέγιστα επεισόδια που κυμαίνονται από 6.6-6.7 βαθμούς. Μετά από την σεισμική ακολουθία ακολούθησε το συμβάν του Αιγίου με μέγεθος 6.4 βαθμών. Δεν είναι βέβαιο ότι η σεισμική δραστηριότητα από τους σεισμούς των Αλκυονίδων και μετά  μεταναστεύει προς το δυτικό άκρο της ομάδας ρηγμάτων του Κορινθιακού Κόλπου. Ο  χρόνος θα δείξει.

Μέχρι το 1981 επικρατούσε η αντίληψη ότι η Αττική είναι «ασεισμική» άν και ο σεισμολόγος Α.Γαλανόπουλος[1910-2001], σε πολλές εργασίες του είχε αναφέρει τον σεισμικό κίνδυνο της πρωτεύουσας και των γύρω περιοχών.Από τότε ο μύθος της ασεισμικής αττικής γης έχει εκλείψει ιδιαίτερα μετά τον σεισμό της Πάρνηθας το 1999.

Την περίοδο που συνέβη ο σεισμός του 1981 ο δομικός ιστός της πρωτεύουσας υπέστη πολλές ζημιές. Ο συντελεστής τότε της σεισμικής επιβάρυνσης για την Αθήνα ήταν 0.09 και ~0.12 για εδάφη μικρής [σκληρά] και μεγάλης [χαλαρά] αντίστοιχα σεισμικής επικινδυνότητας. Η μέγιστη εδαφική επιτάχυνση, όμως κατά τον σεισμό των Αλκυονίδων ήταν 0.15g, πολύ μεγαλύτερη από την θεσπισμένη. Αυτός ήταν ένας λόγος που η σεισμική ακολουθία θεωρήθηκε ένα από τα πλέον καταστροφικά της χώρας. Με βάση την διεθνή εμπειρία και των τεκτονικών, γεωλογικών και εδαφικών συνθηκών του 1981 έγινε το 1984 μια σημαντική τροποποίηση του Κανονισμού του 1959. 

Οι σεισμοί της Θεσσαλονίκης του 1978 και των Αλκυονίδων συνέβαλαν στην κατανόηση του σεισμικού κινδύνου στα μεγάλα αστικά κέντρα και στην ανάπτυξη μιας ασφαλέστερης σεισμολογικής τεχνικής υποδομής στην χώρα μας.

Γεωδίφης

Πηγές
1.Εφημερίδες Βήμα, Πρώτο Θέμα
2.Βικιπαίδεια
3. Σεισμοτεκτονικός Χάρτης Ελλάδας-ΙΓΜΕ
4. Ρήγματα του Ευρωπαϊκού χώρου ,diss.rm.ingv.it
5.Οι Σεισμοί της Αθήνας του 1981 και του 1999-Γκιζίκη Ε.Παρασκευή