Ήταν η Αφροδίτη κατοικήσιμος πλανήτης;
Το Venus Express ήταν η πρώτη αποστολή εξερεύνησης της Αφροδίτης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Εκτοξεύτηκε τον Νοέμβριο του 2005, έφτασε στην Αφροδίτη τον Απρίλιο του 2006 και άρχισε να στέλνει συνεχώς επιστημονικά δεδομένα από την πολική τροχιά γύρω από την Αφροδίτη.
Το Venus Express της ESA βοηθά το πλανητικό έργο των επιστημόνων που ερευνούν αν η Αφροδίτη είχε κάποτε ωκεανούς. Αν υπήρχαν, μπορεί ακόμη να υποστηρίξει κανείς ότι ήταν κάποτε ένας κατοικήσιμος πλανήτης παρόμοιος με τη Γη. Αυτές τις μέρες, η Γη και η Αφροδίτη φαίνονται εντελώς διαφορετικοί πλανήτες. Η Γη βρίθει από ζωή, ενώ η Αφροδίτη είναι μια κόλαση και η επιφάνειά της ψήνεται από θερμοκρασίες υψηλότερες από αυτές ενός φούρνου κουζίνας.
Αλλά κάτω από όλα αυτά οι δύο πλανήτες έχουν ορισμένες ιδιαίτερα σημαντικές ομοιότητες. Είναι σχεδόν πανομοιότυποι σε μέγεθος και τώρα, χάρη στην τροχιά του Venus Express της Ευρωπαικής Διαστημικής Υπηρεσίας, οι πλανητικοί επιστήμονες βλέπουν και άλλες ομοιότητες επίσης. « Η βασική σύνθεση της Αφροδίτης και της Γης είναι πολύ παρόμοιες », λέει ο Håkan Svedhem , της ESA Venus Express Project. Το πόσο παρόμοιοι είναι πρόκειται να διερευνηθεί στο μέλλον μέσα από διάφορα συνέδρια.
Όμως μια διαφορά ξεχωρίζει: η Αφροδίτη έχει πολύ λίγο νερό. Το περιεχόμενο των ωκεανών της Γης αν κατανεμόντουσαν ομοιόμορφα σε ολόκληρο τον κόσμο, θα δημιουργούσαν ένα στρώμα 3 χιλιομέτρων σε βάθος . Εάν επρόκειτο να συμπυκνώσουμε το ποσό των υδρατμών στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης, θα δημιουργούσαμε ένα στρώμα με μόλις 3 εκατοστά βάθος.
Ωστόσο, υπάρχει μια άλλη ομοιότητα εδώ. Πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, η Αφροδίτη είχε πιθανότατα πολύ περισσότερο νερό. Το Venus Express σίγουρα έχει επιβεβαιώσει ότι ο πλανήτης έχει χάσει μια μεγάλη ποσότητα νερού στο διάστημα. Αυτό συμβαίνει επειδή οφείλεται στην υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου που επηρεάζει την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης και χωρίζει τα μόρια του νερού σε άτομα: δύο υδρογόνα και ένα οξυγόνο. Αυτά στη συνέχεια διαφεύγουν στο Διάστημα .
Το Venus Express έχει μετρήσει αυτό το ποσοστό διαφυγής και επιβεβαίωσε ότι περίπου τα διπλάσιο υδρογόνο διαφεύγει, όπως το οξυγόνο. Ως εκ τούτου, πιστεύεται ότι το νερό είναι η πηγή αυτών των ιόντων διαφυγής. Όλα δείχνουν ότι υπήρξε μεγάλη ποσότητα νερού στην Αφροδίτη στο παρελθόν αλλά αυτό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι υπήρχαν ωκεανοί στην επιφάνεια του πλανήτη.
Ο Eric Chassefière ,από την Γαλλία, έχει αναπτύξει ένα μοντέλο υπολογιστή που προτείνει ότι το νερό ήταν σε μεγάλο βαθμό στην ατμόσφαιρα και υπήρχε μόνο κατά τη διάρκεια των αρχαιοτάτων χρόνων, όταν η επιφάνεια του πλανήτη ήταν εντελώς λιωμένη. Καθώς τα μόρια του νερού διαχωρίζονταν σε άτομα από την ηλιακή ακτινοβολία και διέφευγαν στο διάστημα, η επακόλουθη πτώση της θερμοκρασίας πυροδότησε πιθανότατα την δημιουργία της επιφάνειας της. Με άλλα λόγια : δεν υπάρχουν ωκεανοί. Αν και είναι δύσκολο να ελέγξει την υπόθεση αυτή εξακολουθεί να παραμένει ένα βασικό ερώτημα. Αν η Αφροδίτη ποτέ διέθετε επιφανειακά ύδατα, τότε ο πλανήτης μπορεί, ενδεχομένως, να ήταν σε ένα πρώιμο στάδιο κατοικήσιμος.
Ακόμη και αν ισχύει, το μοντέλο του Chassefière, δεν αποκλείεται η πιθανότητα πρόσκρουσης κομητών να έφερε επιπρόσθετες ποσότητες νερού στην Αφροδίτη, δημιουργώντας στάσιμα ύδατα στα οποία η ζωή θα μπορούσε να είχε τη δυνατότητα να σχηματιστεί. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα. "Πιο εκτενή μοντελοποίηση του μάγματος, του συστήματος των ωκεανών, της ατμόσφαιρας και οτιδήποτε αφορά την εξέλιξή του είναι απαραίτητη για την καλύτερη κατανόηση της Αφροδίτης", λέει ο Chassefière.Κατά τη δημιουργία αυτών των μοντέλων ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα στοιχεία που παρέχονται από την εταιρία Venus Express θα αποδειχθούν ζωτικής σημασίας.
Γεωδίφης
Πηγή-ESA