Πόσο γρήγορα αλλάζει η βορειοανατολική ακτή της Κω;

Αν προσέξετε προσεκτικά την παραπάνω φωτογραφία μπορείτε να διαπιστώσετε πως μεγάλα κομμάτια  ξηράς της Κω, τα οποία υπήρχαν, πριν από κάποιες δεκαετίες έχουν πλέον εξαφανιστεί. Τα τελευταία χρόνια η διάβρωση των ακτών κυρίως στην περιοχή της Λάμπης είναι εντυπωσιακή και γίνεται πολύ γρηγορότερα εξαιτίας ανθρώπινων παρεμβάσεων.

Η παλιά φωτογραφία δείχνει με ξεκάθαρο τρόπο πως δούλευε η φύση στην περιοχή των Κρητικών-Κω το 1925. Τότε που δεν υπήρχε η αστική δόμηση ο χείμαρρος του Μπαρμπαγιάννη και τα άλλα ρυάκια της περιοχής βοηθούσαν στην μεταφορά του φερτού υλικού προς την θάλασσα με αποτέλεσμα η ξηρά να έχει το πάνω χέρι σε αυτή την ασταμάτητη μάχη. Χρειάστηκαν 85 χρόνια για να αλλοιώσουμε το φυσικό τοπίο της περιοχής. Αυτό είναι ένα μόνο χαρακτηριστικό παράδειγμα το οποίο μπορεί να μας δείξει πόσο ευαίσθητο είναι  κάθε παράκτιο οικοσύστημα. Μέσα σε λίγα χρόνια μπορούν να εξαφανιστούν μεγάλες εκτάσεις αν δεν λάβει κανείς υπόψη του τις λεπτές ισορροπίες που επικρατούν σε ένα παράκτιο περιβάλλον.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι το πρόβλημα της διάβρωσης των ακτών εντοπίζεται κυρίως στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού εκεί όπου η κλίση είναι ήπια και οι ακτές αμμώδεις. Εκεί, κυρίως λόγω των δικών μας παρεμβάσεων και της μεγάλης αστικής επιβάρυνσης έχει διαπιστωθεί ότι τα τελευταία χρόνια η διάβρωση των ακτών γίνεται πολύ έντονη. Αργά αργά η θάλασσα καταπίνει την ξηρά παίρνοντας πηγάδια, χωράφια, παλιά πολυβολεία...και ορισμένες φορές και παλιούς πύργους. Τα τελευταία χρόνια στην Λάμπη η υπερδόμηση ήταν τεράστιας έκτασης, και αυτή  έχει συντελέσει στην επιτάχυνση του φαινομένου της διάβρωσης. Έχουμε κλείσει παλιά ρέματα και χείμαρρους, με αποτέλεσμα να έχει σταματήσει η φυσική ροή των προσχώσεων προς τις ακτές. Η θάλασσα προελαύνει ενώ η ξηρά άτακτα οπισθοδρομεί.

Η γεωλογική μεταβολή, που υφίσταται η Κως στην Λάμπη είναι διαφορετική από εκείνη του νοτιοανατολικού τμήματος όπου το νησί ανυψώνεται κατά κάποια χιλιοστά. Μια διαδικασία που  γίνεται εύκολα αντιληπτή παρατηρώντας τα βράχια της εκεί περιοχής, όπου είναι ορατή ακόμη η παλιά στάθμη της θάλασσας. Όμως, οι μεταβολές αυτές γίνονται πάρα πολύ αργά. Το βορειοανατολικό τμήμα μπορεί να βυθίζεται σιγά-σιγά όμως εκεί, η παράκτια διάβρωση θα πρέπει να αποδοθεί κυρίως σε παρεμβάσεις που εμείς κάναμε κυρίως τα τελευταία 30 χρόνια και οι οποίες ήταν τόσο μεγάλες που βοήθησαν να  επιταχυνθεί το φαινόμενο της  διάβρωσης. Οι μεγάλες και βαριές κατασκευές συνέβαλλαν «άθελα» τους σε αυτό το φαινόμενο.

Οι πρώτες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις έκλεισαν τους χειμάρρους και τα ρέματα. Έτσι τα χειμμάρια συστήματα σταμάτησαν να προσφέρουν πολύτιμα υλικά(άμμο, χαλίκι κά) στην παράκτια ζώνη. Η καταστροφή των αμμοθινών, η απομάκρυνση μεγάλων ποσοτήτων άμμου για οικοδομική χρήση, η δόμηση πολύ κοντά στην παραλία και τόσες άλλες γνωστές παρεμβάσεις σε όλους μας, ανέτρεψαν μια λεπτή ισορροπία.

Οι γεωλογικές μεταβολές και  κινήσεις που σχετίζονται με την κλίση του εδάφους και των ακτών είναι ένα φαινόμενο που εξελίσσεται τόσο αργά ώστε δεν γίνεται συνήθως αντιληπτό στην σύντομη ζωή μας. Η παράκτια διάβρωση, όμως, έχει σχέση με τις δραστηριότητες μας.Η αμμοληψία από τις ακτές, η αλλαγή της κοίτης των ρεμάτων, οι διάφορες παράκτιες κατασκευές και οι παρεμβάσεις στην ζώνη του αιγιαλού, όπου αυτές γίνονται χωρίς την παρέμβαση ή τη γνώμη ειδικών, οδηγούν μαθηματικά στον «θάνατο» των παραλιών. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις μας συντελούν στη διάβρωση του παράκτιου περιβάλλοντος. Σε λίγα χρόνια σημερινές φωτογραφίες με άμμο από την παραλία του Νομικού θα θεωρούνται «εξωπραγματικές» από τις μελλοντικές γενιές του νησιού μας.

Γεωδίφης