Τερμίτες: Οι δημιουργοί της αφρικανικής σαβάνας

Αναχώματα τερμιτών.

Ελέφαντες, καμηλοπαρδάλεις, λιοντάρια και γκαζέλλες  είναι θαυμαστά θηράματα: τα ζώα της σαβάνας της Αφρικής θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι είναι μοναδικά. Αλλά δεν αποτελούν τους δημιουργούς των αφρικανικών πεδιάδων. Κανένα  από αυτά τα μεγαλοπρεπή ζώα δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχαν οι τερμίτες. Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, τα  σύνθετα αναχώματα που φτιάχνουν οι  τερμίτες στηρίζουν το μοναδικό οικοσύστημα της σαβάνας. Χωρίς αυτούς τους τεράστιους όγκους που έχουν σχηματιστεί από τους τερμίτες, το όλο σύστημα είναι πιθανό να είχε πάψει να υπάρχει.

Είναι ένα απίστευτο παράδειγμα με το πώς δουλεύει η πολυπλοκότητα στη φύση. Αν δούμε, τους τερμίτες από την δική τους σκοπιά θα παρατηρήσουμε ότι μοιάζουν με ανόητους εργάτες, που κατασκευάζουν μεγάλα αναχώματα για το καλό της αποικίας τους. Δορυφορικές εικόνες με τα αναχώματα τους, αποκαλύπτουν ότι  στην πραγματικότητα τίποτα από αυτά δεν έχει τυχαία κατασκευαστεί  - οι όγκοι αποτελούν από κοινού ένα τεράστιο δίκτυο, το οποίο ομοιόμορφα κατανέμεται  σε όλη τη σαβάνα. Οι όγκοι μπορεί να έχουν 10 μέτρα  σε πλάτος και να χρειαστούν αιώνες για να σχηματιστούν όμως το πάνω χέρι σε αυτούς έχουν οι τερμίτες.

 Μια ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής τον Robert Pringle του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ πιστεύουν ότι οι τερμίτες αντικαθιστούν τα λεπτά μόρια του βούρκου με τα πιό χονδροειδή μόρια που βρίσκονται στο χώμα καθώς εργάζονται. Ψιλοί κόκκοι επιτρέπουν στο νερό να διηθείται και με αυτό τον τρόπο προστατεύουν τη γη από τις ακραίες διαστολές και συστολές του εδάφους  κατά τις περιόδους ξηρασίας. Στη συνέχεια, αυτό επιτρέπει στους  οργανισμούς να αποικίσουν την περιοχή γύρω από τα αναχώματα. Σε αυτές τις μοναδικές  "εγκαταστάσεις"  ένας μεγάλος αριθμός ζωύφιων φέρνει άλλους οργανισμούς, όπως  τις αράχνες  και τα αρπακτικά ζώα που ακολουθούν την τροφική αλυσίδα. Και  έτσι  ολόκληρος ο μηχανισμός που παράγει  ζωή σε αυτά τα μέρη εξαρτάται από την επιμελή προσπάθεια αυτών των τερμιτών.

Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν τερμίτες βρίσκονταν σε τυχαία απόσταση  από το ανάχωμα, σε αντίθεση με εκείνες των 60-100 μ., ο αριθμός των φυτών και των ζώων του τοπίου που  θα μπορούσε να το στηρίξει έπεφτε δραματικά. Η μελέτη της ομάδας,  δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLoS Biology και τονίζει πόσο λεπτή μπορεί να είναι η  αλληλεξάρτηση των οικοσυστημάτων.

Συνήθως όταν σκεφτόμαστε για την διατήρηση/συντήρηση του περιβάλλοντος, το μυαλό μας κατευθύνεται στο πως θα μπορέσουμε να προστατέψουμε από την ρύπανση μόνο τα μεγάλα είδη, εκείνα που μπορούμε να δούμε όπως τα  λιοντάρια, για παράδειγμα, ή τις πολικές αρκούδες ή τους καρχαρίες. Και αυτό πράγματι ισχύει. Αλλά εξίσου σημαντικοί είναι και οι τερμίτες. Αυτοί οι τόσο μοναδικοί   και απαρατήρητοι αρχιτέκτονες πρέπει να προστατεφτούν αφού στηρίζουν και διασφαλίζουν τις λεπτές ισορροπίες ενός οικοσυστήματος.

Γεωδίφης

Πηγή-Discovery