Μια μοναδική επιγραφή από την ελληνιστική Πάτμο

ΟΙ ΛΑΜΠΑΔΙΣΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΜΟ ΤΙΜΟΥΝ ΤΟΝ ΗΓΕΜΑΝΔΡΟ

Εκτός από αυτή την επιγραφή, σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό για την Πάτμο της ελληνιστικής περιόδου. Σπάνια αναφέρεται από αρχαίους συγγραφείς. Για μια περίληψη των ελάχιστων που είναι γνωστά για το νησί στην αρχαιότητα, υπάρχουν αναφορές στην Εγκυκλοπαίδεια Κλασικών Τοποθεσιών του Πρίνστον.Ένα σχόλιο αυτής της επιγραφής με γαλλική μετάφραση, από τον O. Curty, δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Journal of Epigraphic Studies (2019). 

Η επιγραφή είναι του 2ου αιώνα π.Χ, όμως δεν είναι γνωστό αν εκδόθηκε πριν ή μετά από τον 3ο Μακεδονικό Πόλεμο (171-168 π.Χ.) ,που διεξήχθη μεταξύ της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας και του βασιλιά Περσέα της Μακεδονίας.

Το έτος της Σώπολης, τον μήνα Αρτεμισίωνα, λύθηκε από τον σύλλογο { κοινών} των λαμπαδιστών στην Πάτμο και των συμμετεχόντων στο χρίσμα: αφού ο Ηγέμανδρος του Μενεκράτη συμπεριφέρεται συνεχώς με ευσέβεια στους θεούς, και ενήργησε ευγενικά προς τους συγγενείς του και τους πολίτες, παρέχοντας βοήθεια σε αυτούς από μικρή ηλικία, τόσο από κοινού όσο και ατομικά σε κάθε έναν από αυτούς· και επίσης έχει υπηρετήσει ως γυμνασιάρχης επτά φορές, και έχει υπηρετήσει ως λαμπαδάρχης[επόπτης και χορηγός λαμπαδηδρομιών], και έχει κερδίσει τον μεγάλο αγώνα, και τα έχει κάνει όλα αυτά σε αυτό με τρόπο που αρμόζει τόσο στον εαυτό του όσο και σε εμάς. και διοριζόμενος χρυσόνομος {«ταμίας, θησαυροφύλαξ»} του λαμπαδίστη , προστατεύει τα χρήματα και φροντίζει για όλα τα άλλα. Και τώρα δεσμεύτηκε ότι θα αφιερώσει ένα πέτρινο άγαλμα του Ερμή και θα δώσει διακόσιες δραχμές,για να εκδοθούν για τόκους. Και έχει δεσμευτεί ότι, για όσο καιρό ζει, από τους δικούς του πόρους θα κάνει και τις θυσίες και θα διαχειρίζεται τα Έρμαια [αρχαιοελληνικά πανηγύρια που γίνονται κάθε χρόνο προς τιμήν του Ερμή]. Ως εκ τούτου,είναι αποφασισμένο ότι ο Ηγέμανδρος θα επαινεθεί για την καλή στάση που έχει. και ότι οι λαμπαδισταίοι {"λαμπαδοδρομείς"} και οι αλειφωμένοι{"αυτοί που χρίζονται για άσκηση "} θα στεφανώσουν τον Ηγέμανδρο με ένα χρυσό στεφάνι από πέντε αλεξανδρινούς στατήρες και με ένα ζωγραφισμένο πορτρέτο. και ότι μια ομώνυμη ημέρα θα τηρηθεί προς τιμήν του. και ότι το ιερατείο [;του Ερμή θα ανήκει] στον Ηγέμανδρο· κι αν . . .

Αρχαία επιγραφή

Το Τιμητικό διάταγμα λαμπαδιστών στην Πάτμο και των συμμετεχόντων σε αλείμμα για τον Ηγέμανδρο Μενεκράτου, 184/100 π.Χ.: έχει αναφερθεί από τους L.Ross, Inscr.; Guerin, Σακελλίων, ΑΕ 1862; Μαλανδράκης

ἐπὶ Σωπόλιος, Ἀρτεμισιῶ̣νος· ἔδοξε τῶ̣ι κ̣οι-

[ν]ῶι τῶν λαμπαδιστῶν τῶν ἐν Πάτμωι καὶ με-

τεχόντων τοῦ ἀλείμ̣μ̣ατος· ἐ[π]ειδὴ Ἡγήμ̣ανδρος

[Με]νεκρ̣άτου τά τε πρὸς θεοὺς εὐσεβῶ̣ς ἔχων δια̣μ̣έ̣[νει],

π̣οιῶν καὶ τὰ πρὸς τοὺς συν[γ]ε̣[ν]εῖς κ̣αὶ πολίτας εὐγέ̣-

[νῶς,] κ̣αὶ κοινῆι καὶ καθ’ ἰδίαν ἑκάστωι ἑαυτὸν εὔχρησ-

τ̣ον παρεχόμενος ἀπὸ τῆς πρώτης ἡλικίας· ἔτι δὲ καὶ̣

[γ]εγυμνασιαρχηκὼς ἑπτάκι κ̣αὶ λελαμπαδαρχηκὼς

[κ]αὶ τὸν μ̣ακ̣ρὸν δρόμον νενικη̣κὼς, καὶ ταῦτα πεπρ̣[α]-

[χ]ὼς ἀξίως αὑτοῦ τε καὶ ἡμῶν· κατασταθεὶς δ[ὲ]

[κ]αὶ χρυσονόμος τῶν λαμπαδιστῶν τά τε χρή̣μ[α]-

[τ]α̣ συνφυλάσσει καὶ τῶν ἄλλων πάντων πρόνοι-

[αν] ποιεῖται νῦν [δὲ] ἐπήνγελται Ἑρμῆν τε λίθ[ι]-

[νο]ν ἀναθήσ̣ειν καὶ δραχμὰς διακοσίας δώσειν,

[ὅ]π̣ως ἐκδανείσωνται· ἐπήνγελται δὲ κ̣αὶ̣ ἕω̣-

[ς ἄ]ν ζῃ ἐκ τῶν ἰδίων τάς τε θυσίας ἐπιτ̣ελέσα[ι]

[καὶ] τὰ Ἕρ̣μαια ὑποδέξεσθαι· v δεδόχθαι Ἡγήμαν̣[δ]-

[ρὸν] μὲν ἐπῃνῇσθαι ἐφ’ ᾗ ἔχει αἱρέσει, τοὺς δὲ λαμ̣-

[παδ]ιστὰς καὶ ἀλειφ̣ομένους στεφανῶσαι μὲν̣ [Ἡγή]-

[μαν]δ̣ρ̣ον χρυσῶι στεφάνῶι ἀπὸ χρυσῶν Ἀλ̣εξ̣[ανδρ]-

[είω]ν πέντε καὶ εἰκόνι γραπτῇ, ἄγειν δὲ α[ὑτοῦ καὶ]

[τὴν ἐπ]ώ̣νυμον ἡμέραν· ἡ δὲ ἱερωσύν[η τοῦ Ἑρ]-

[μοῦ ἔσ]τ̣[ω] Ἡγημάνδρ̣ου· ἐὰν δὲ Γ̣Γ̣[—]

[—]Ο̣ΜΑΧΟΥ̣· Ν̣Ε[—]

Φωτογραφία: η Πάτμος το 1911 [Dawkins, Mr Richard McGillivray]

Πηγές-Sylloge Inscriptionum Graecarum, attalus.org/,epigraphy.packhum.org

http://www.attalus.org/docs/sig2/s1068.html

Γεωδίφης