Ποιες δυνάμεις ελέγχουν το ύψος του πανάρχαιου Ωρομέδοντα;
Ωρομέδοντας με « Ω ή Ο»;Το ω δεν υπήρχε πριν από στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. στις ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας.Αν υπήρχε ως τοπωνύμιο τότε αρχιζε με Ο και όχι με Ω. Ο δικός μας Θεόκριτος πάντως το αναφέρει με Ω.
Ο Ωρομέδοντας με τα περίπου 842μ. κατά τον ΓΥΣ [ 846μ. σύμφωνα με την μέτρηση των Ιταλών τοπογράφων ή 824μ. κατά το Google Earth], δεν είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, αλλά είναι φτιαγμένο από παμπάλαια υλικά μέσα στα οποία τρύπωσαν οι πρώτοι άποικοι της χώρας πριν από τουλάχιστον 440εκ.χρόνια.
Τα βουνά γεννιούνται, αναπτύσσονται και πεθαίνουν όπως όλα τα πράγματα στην Γη, τουλάχιστον αυτό μας λέει η γεωλογική έρευνα. Από αυτό τον αέναο κανόνα δεν ξεφεύγει η οροσειρά του Πρίωνα με τον Ωρομέδοντα ή του Δίκαιου.
Η μακρόστενη οροσειρά της Κω εξελίσσεται και παραμορφωνεται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ομως είναι μία νέα οροσειρά που υπόκειται σε φυσικές μη ορατές δυνάμεις που δουλεύουν καθημερινά και ασταμάτητα .
Είναι γνωστό ότι ένα βουνό είναι κοντό ή ψηλό ως προϊόν της τεκτονικής, του υγρού ή ξηρού κλίματος ή του ισχυρού ή αδύναμου φλοιού. Τώρα τελευταία οι επιστήμονες λένε ότι αυτό εξαρτάται και προτείνουν ένα νέο σχήμα ταξινόμησης σε μια νέα μελέτη.
Οι επιστήμονες έχουν καταλήξει σε ένα νέο σύστημα ταξινόμησης για τις ορεινές ζώνες που χρησιμοποιεί μόνο έναν αριθμό για να περιγράψει εάν το υψόμετρο της ζώνης του βουνού ελέγχεται κυρίως από τις δυνάμεις της αποσάθρωσης και της διάβρωσης ή από τις ιδιότητες του φλοιού της Γης, δηλαδή τη λιθοσφαιρική αντοχή και τις τεκτονικές δυνάμεις .
Ο Αριθμός Beaumont» (Bm) πήρε το όνομά του από τον Chris Beaumont, έναν επιστήμονα που, μαζί με την ομάδα του, ανέπτυξαν συνδυασμένα μοντέλα επιφανειακών διεργασιών και τεκτονικών δυνάμεων.Οι επιστήμονες αναφέρουν τα ευρήματά τους σε πρόσφατο τεύχος του Nature.
Ένας αριθμός Beaumont μεταξύ 0,4 και 0,5 σημαίνει ότι τα βουνά βρίσκονται σε μια λεγόμενη σταθερή κατάσταση ροής στην οποία οι παράγοντες ελέγχου της ανάπτυξης των βουνών είναι οι τεκτονικές δυνάμεις και η λιθοσφαιρική ισχύς, εξισορροπημένη από την αποσάθρωση όπως, για παράδειγμα, στην Ταϊβάν.
Με τιμή Bm μικρότερη από 0,4, τα βουνά είναι επίσης σε σταθερή κατάσταση ροής αλλά με τη διάβρωση ως παράγοντα ελέγχου όπως οι Νότιες Άλπεις της Νέας Ζηλανδίας.
Ένας αριθμός Beaumont πάνω από 0,5 σημαίνει ότι τα βουνά εξακολουθούν να αναπτύσσονται (μη σταθερή κατάσταση) με τη λιθοσφαιρική ισχύ να ελέγχει τη διαδικασία. Παραδείγματα αυτού του τύπου είναι τα βουνά Ιμαλάια-Θιβέτ και οι Κεντρικές Άνδεις.
Αυτή η ταξινόμηση λύνει ένα μακροχρόνιο ερώτημα εάν οι τεκτονικές δυνάμεις και η ισχύς του φλοιού της Γης είναι οι παράγοντες ελέγχου της ανύψωσης των βουνών ή των διαδικασιών αποσάθρωσης.
Η νέα μελέτη λέει ότι μπορεί να είναι το ένα ή το άλλο - ανάλογα με τη γεωγραφική θέση, το κλίμα και τις υπόγειες ιδιότητες.
Η ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Sebastian G.Wolf του Πανεπιστημίου του Μπέργκεν στη Νορβηγία χρησιμοποίησε μια νέα διαδικασία συζευγμένης επιφάνειας και τεκτονικό μοντέλο σε κλίμακα μανδύα για τη μελέτη τους συνδυάζοντας το θερμομηχανικό τεκτονικό μοντέλο FANTOM με το μοντέλο εξέλιξης τοπίου FastScape.
Έτσι, μπόρεσαν να συμβιβάσουν τα υψηλά ποσοστά διάβρωσης σε ορισμένα ενεργά ορογόνα με τη μακροπρόθεσμη επιβίωση των ορεινών ζωνών για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.
Ο Jean Braun του Γερμανικού Ερευνητικού Κέντρου Γεωεπιστημών GFZ, ο οποίος συνέγραψε την εργασία, λέει: «Με τον αριθμό Beaumont μπορούμε να καθορίσουμε σε ποια αναλογία η τεκτονική, το κλίμα και η αντοχή του φλοιού ελέγχουν το ύψος των ζωνών βουνών. Και, για τίς περισσότερες ορεινές ζώνες, αυτό μπορεί να γίνει χωρίς πολύπλοκες μετρήσεις ή υποθέσεις· το μόνο που χρειάζεται είναι η γνώση του ρυθμού σύγκλισης που προκύπτει από τις σημερινές ταχύτητες πλακών ή τις ανακατασκευές πλακών, το ύψος του βουνού που προκύπτει από έναν τοπογραφικό χάρτη και τον ρυθμό διεύρυνσης που προκύπτει από το γεωλογικό αρχείο.
Με λίγα λόγια: Το αν ένα βουνό είναι κοντό ή ψηλό είναι προϊόν αργής ή γρήγορης σύγκλισης, υγρού ή ξηρού κλίματος ή ισχυρού ή αδύναμου φλοιού." Ο αριθμός Beaumont δείχνει ποιος από αυτούς τους τρεις παράγοντες κυριαρχεί.
Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να προσεγγίσουμε εμπειρικά τον αριθμό Beaumont της αρχαίας οροσειράς του Πρίωνα με την υψηλότερη του κορυφή: πρέπει να είναι 0,5Bm, με τη την τοπική τεκτονική να έχει το πάνω χέρι και να ελέγχει όλη τη διαδικασία.
Με πληροφορίες από το GFZ GeoResearch Center Potsdam, Helmholtz Center.
Γεωδίφης
