Κίναρα Νήσος
«πλεύσεις δὲ ἔχων ἐκ τῶν εὐωνύμων νήσους [τὴν] Νίσυρον καὶ τὴν Ἀστυπάλειαν, ἐκ δὲ τῶν δεξιῶν τὴν Κῶ καὶ τὴν Λέρον καὶ τὴν Κίναραν καὶ τὴν Ἀμοργὸν, καὶ πλεύσεις ἐπὶ τὴν Δόνουσαν σταδίους ν’. (Σταδιασμός ήτοι περίπλους της μεγάλης θαλάσσης, 703 273.5)». Συγγραφέας: Άγνωστος.
Στο πιο βορειοδυτικό τμήμα της Δωδεκανήσου συναντάται μια συστάδα νησιών που μοιάζει με ανθρώπινο φρύδι το οποίο αναπτύσσεται κατά μήκος μιας σημαντικής υποθαλάσσιας γεωδομής.
Το Ρήγμα Λέβιθα δεν είναι ορατό και δεν έχει ενεργοποιηθεί τουλάχιστον από τα ιστορικά χρόνια όμως έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του φρυδιού. Ο μεγαλύτερος σε μέγεθος γνωστός σεισμός σε αυτή την περιοχή είχε 5 βαθμούς, εκδηλώθηκε το 1968.
Στο σκληρικό τρίγωνο του φρυδιού κρύβεται μία τεκτονική τάφρος που φτάνει σε βάθη έως τα 650μ.
Αριστερά του φρυδιού είναι η Κίναρος που διοικητικά ανήκει στον δήμο Λέρου της Δωδεκανήσου αλλά περιουσιακά στην κοινότητα Αιγιάλης Αμοργού των Κυκλάδων.
Έχει σχήμα μακρόστενο με διαμελισμένες ακτές και ορμίσκους κατάλληλους για ελλιμενισμό, λόγω της φυσικής προστασίας που παρέχουν από τους ισχυρούς βόρειους ανέμους. Η δυτική πλευρά της έχει γκρεμούς και δυσπρόσιτες ακτές.
Το νησάκι έχει έκταση 4,5 τ.χλμ. και το υψηλότερο σημείο του είναι 295μ. Το 1896 είχε 11 μόνιμους κατοίκους, αριθμός που διατηρήθηκε μέχρι την δεκαετία του 1960. Στην απογραφή του 1951 είχε 12 κατοίκους.
Σήμερα ζει μόνο η Ρηνιώ της Κινάρου [Κατσοτούρχη, από το 2103 έχασε τον σύζυγο της Μικέ] παρέα με τους Αιγαιόγλαρους και του Μαυροπετρίτες καθώς το νησάκι αποτελεί σπουδαίο τόπο αναπαραγωγής τους.
Στον χάρτη του Bordone του 1547 διακρίνεται φρούριο με παρατηρητήριο στο μέσο του νησιού.
Ο περιηγητής Boschini το 1658 για τα νησάκια της συστάδας μας λέει τα εξής: «Διακρίνονται ερείπια από μάρμαρο με κολώνες που δείχνουν ότι ήταν κατοικημένες, από δε τα κτίρια καταλαβαίνεις ότι οι κάτοικοι ήταν πλούσιοι. Ομως τώρα δεν κατοικεί κανείς παρά μόνο ζώα. Η Κίναρος έχει μικρό λιμάνι με νερό ενώ η Λέβιθα έχει λιμάνι με καλό πόσιμο νερό».
Σε χάρτη του 17ου αιώνα του Piacenza στην Zinara δηλαδή Κίναρο σημειώνεται η ύπαρξη 5 οικημάτων.
Τον 18ο αιώνα κάτοικοί της έδιναν καταφύγιο σε πειρατές, επειδή πολλοί απ’ αυτούς ήταν Αμοργιανοί. Το 1854-1856 ελληνογαλλική ναυτική επιχείρηση με το ελληνικό πολεμικό «Σφακτηρία» και το γαλλικό «Σόλων» καταδίωξε τους πειρατές Γαβαλά, Σιγάλα και Κουτσουρά στην Κίναρο.
Στην κορυφή Πόπα το ψηλότερο μέρος του νησιού βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν αρχαία κατοίκηση. Ισως ήταν μικρός οικισμός κατά την περίοδο ακμής της Κοινοπολιτείας της Αμοργού [Μινώα, Αρκεσίνη, Αιγιάλη].
Το νησάκι φημίζεται για τις αγκινάρες του. Πήρε το όνομά του από τις αγκινάρες που παρήγαγε όπως μας λέει ο Πλίνιος. Η ελληνιστική ονομασία της Κίναρα είναι από την αρχαία ελληνική κυνάρα.
Ο Πλούταρχος μας λέει «σκληρά, άκαρπο και το φυτεύεσθαι κακήν» δηλαδή για μη εύφορα εδάφη. Δεν παραξενεύει η αναφορά του καθώς έχουμε καρστικά βραχώδη με κλίσεις πεδία.
Για τους Τούρκους που διακαώς επιθυμούν τις νησίδες είναι η νησίδα Ardıccık η οποία βρίσκεται δυτικά από την Λέβιθα [Kocbaba].
Η Κίναρος αποτελείται από 2 γεωλογικούς σχηματισμούς που κάποτε ήταν τμηματα της υποθαλάσσιας Πελαγονικής: Ασβεστόλιθους ηλικίας 245-175 εκ.ετών που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της και φλύσχη που είναι ηλικιακά νεώτερος.
Στις 11 Φεβρουαρίου 2016 ένα ελικόπτερο Agusta Bell 212 του Πολεμικού Ναυτικού στο οποίο επέβαιναν 3 Έλληνες αξιωματικοί συνετρίβη από άγνωστες συνθήκες.
Γεωδίφης
Γεωγραφία της Κινάρου
Κίναρος ,φωτογραφία από το διαδίκτυο