Γάιος Στερτίνιος Ξενοφώντας
Στον πρώτο τόμο των ΙΠΠΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ και στη σελ.97 αναφερθήκαμε στην προσωπικότητα του Γάϊου Στερτίνιου Ξενοφώντα του Κώου Ασκληπιάδη και προσωπικού γιατρού του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Εκεί αναφέραμε ότι από πληροφορίες που μας έδωσε ο Τάκιτος, ιστορικός της εποχής, ο Ξενοφώντας φέρεται ως κύριος ύποπτος για τη δολοφονία του αυτοκράτορα Κλαύδιου.
Όμως, υπήρξαν αρκετά ερωτηματικά που δημιούργησαν αμφιβολίες, και αυτός ήταν ο κύριος λόγος που μας ανάγκασε να προχωρήσουμε σε μια, σε βάθος έρευνα για να δώσουμε απάντηση στα ερωτήματα και στις αμφιβολίες που είχαν προκύψει.
Μεγάλο ρόλο όμως έπαιξε και το άρθρο του αγαπητού φίλου Αχιλλέα Κουτσουράδη στο «Βήμα της Κω» της 1ης Απριλίου 2010, στο οποίο αναφέρθηκε για πρώτη φορά το όνομα της Γαλάτισσας φαρμακεύτριας Locusta και το ρόλο που έπαιξε ο προσωπικός θαλαμηπόλος και δοκιμαστής των τροφών του Κλαύδιου Halotus, ως συνεργός της Αγριππίνας στη δηλητηρίαση του αυτοκράτορα.
Θα ξεκινήσω με τις πληροφορίες που μας δίνει μια μονογραφία του Marchel Dubois που δημοσιεύτηκε στο Buletin de Correspondance Hellenique το 1881.
Ο Μ.Dubois πέρασε από την Κω για να ερευνήσει και να καταγράψει τους αρχαιολογικούς θησαυρούς του νησιού και φαίνεται ότι έκανε και περιορισμένες ανασκαφές. Τις εντυπώσεις και τα αποτελέσματα της έρευνας του τα περιέλαβε στη διατριβή του με τίτλο « L’ ile de Cos». Λέει λοιπόν ότι στο πρόσωπο που ήταν χαραγμένο πάνω σε ένα χάλκινο νόμισμα της αρχαίας Κω, ο Pellerin και μετά απ’ αυτόν ο Eckhel και ο Visconti, αναγνώρισαν τον γιατρό του αυτοκράτορα Κλαύδιου για τον οποίο ο Τάκιτος αναφέρεται στο έργο του «Χρονικά».[1]
Ένας άλλος ερευνητής της ιστορίας και των αρχαιοτήτων της Κω ο Ο.Rayet πίστευε ότι βρήκε αναφορές στο ίδιο πρόσωπο σε δύο επιγραφές της Κω. Επρόκειτο για τον Γάϊο Στερτίνιο Ξενοφώντα.
Ο ίδιος ο Dubois διάβασε δύο άλλες επιγραφές που βρέθηκαν η μία στην Κάλυμνο και η άλλη στην Κω που αναφέρονταν το όνομα του Γαϊου Στερτίνιου Ξενοφώντα.
Η επιγραφή της Καλύμνου είχε δημοσιευτεί από τον Μ.Rayet το 1875 με σχετικά σχόλια.[2]
«Τιβέριον Κλαύδιον, Ηρακλείτου υιόν, Κυρ(είναι), Κλεώνυμον τον αδελφόν Γαΐου Στερτινίου Ξενοφώντος, χειλιαρχή- Σαντα εν Γερμανίαι λεγεώνος ΚΒ Πριμιγενίας, δις μοναρχίσαντα, και πρεσβεύσαντα πολλάκις υπέρ της πατρίδος προς τους Σεβαστους, Κλαυδία Φοίβη τον εαυτής άνδρα και ευεργέτην, αρετής ένεκα και ευνοίας»
O Kλεόνυμος στην επιγραφή αυτή φαίνεται ότι έχει σαν μεγαλύτερο τίτλο, τη συγγένεια του με τον Ξενοφώντα, αν και ο ίδιος υπήρξε δύο φορές επώνυμος άρχοντας στην Κω (Μόναρχος) και είχε συχνά αποσταλεί ως πρέσβης στη Ρώμη στο όνομα της πατρίδος, και είχε τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη καθώς και στρατιωτικά αξιώματα.
Ο Γαϊος Στερτίνιος Ξενοφών ο διακεκριμένος προσωπικός γιατρός του αυτοκράτορα Κλαύδιου ήταν λοιπόν μια εξέχουσα προσωπικότητα που κατείχε μια σημαντική θέση στην αυλή της αυτοκρατορίας στη Ρώμη αλλά και στην ιδιαιτέρα του πατρίδα την Κω.
Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί και δημοσιευθεί 18 επιγραφές σε διάφορες περιοχές του νησιού που αναφέρονται στο όνομα του και άλλες στην Κάλυμνο και τη Σύμη.
Ο Γάϊος Στερτίνιος Ξενοφών γεννήθηκε στο νησί της Κω. Ανήκε στην οικογένεια των Ασκληπιαδών μια παλιά οικογένεια, από την οποία βγήκαν πολλοί επιφανείς γιατροί, μεταξύ των οποίων και ο Ιπποκράτης ο Μέγας, ο οποίος έβγαλε την ιατρική τέχνη από τα σκοτάδια της μαγείας και του ιερατείου και την οδήγησε στο φως της επιστήμης.
Ο R. Herzog είχε μελετήσει λεπτομερώς τον κύκλο των οικογενειακών σχέσεων και είχε προχωρήσει στην σύσταση ενός οικογενειακού δένδρου της οικογένειας του Ξενοφώντα, όμως οι επιγραφές που βρέθηκαν αργότερα και δημοσιεύτηκαν μετά το θάνατο του Μ. Segre[3] έχουν πλουτίσει το δέντρο αυτό με πρόσωπα που ανήκαν στην οικογένεια των Ασκληπιαδών.
Από την οικογένεια της μητέρας του προκύπτει ένας γιατρός που φέρει κι αυτός το όνομα Ξενοφών, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Πραξαγόρα που έζησε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ και στις αρχές του 3ου. Άρα λοιπόν ο Ξενοφώντας υπήρξε απόγονος του Ασκληπιάδη Πραξαγόρα ο οποίος ήταν μαθητής του Ιπποκράτη. Αποδεικνύεται έτσι η πιθανή συνέχεια στη σχέση του Γάϊου Στερτίνιου Ξενοφώντα με τον πατέρα της ιατρικής.
Στην Κω εκπαιδεύτηκε στην ιατρική τέχνη, αφού οι άρρενες απόγονοι αυτής της οικογένειας είχαν το προνόμιο να εκπαιδεύονται και να μαθαίνουν την ιατρική κατ’ αρρεναγογίαν. Στην Κω απέκτησε φήμη καλού και επιτυχημένου γιατρού, με αποτέλεσμα να αποκτήσει πολύ πλούτο. Τα εισοδήματα του στην Κω που του εξασφάλιζε η τακτική του πελατεία, ήταν της τάξης των 600.000 σηστερτίων, ενώ όταν προσελήφθηκε να αναλάβει καθήκοντα αυτοκρατορικού γιατρού επί Τιβερίου θα πρέπει να κέρδιζε ως προσωπικός γιατρός του αυτοκράτορα 500.000 σηστέρτια, ποσό κατώτερο από το εισόδημα του ως ιδιωτικός γιατρός. Την πληροφορία μας την δίνει ο Πλίνιος.
Υπάρχει η άποψη του Herzog, ότι ο Γάϊος Στερτίνιος Ξενοφών πήρε το λατινικό του όνομα από τον Γάϊο Στερτίνιο Μάξιμο ο οποίος ήταν μέλος της Ρωμαϊκής αντιπροσωπείας της χρονιάς εκείνης που θα έκανε αναφορά στη σύγκλητο για το αίτημα των Κώων σχετικά με το δικαίωμα της Ασυλίας του Ασκληπιείου. Πρέπει λοιπόν να θεωρήσουμε σίγουρο ότι ο Γάϊος Στερτίνιος Μάξιμος είχε έρθει σε επαφή με τον νεαρό Έλληνα γιατρό τον οποίο εκτίμησε ιδιαίτερα τόσο για τις ιατρικές του γνώσεις όσο και για τις διπλωματικές του ικανότητες.
Δεν υπάρχει λοιπόν καμιά αμφιβολία ότι o Μάξιμος παρείχε στον Κώο φίλο του το δικαίωμα του τίτλου του Ρωμαίου πολίτη. Πάντως ο Ξενοφών παρέμεινε ο μοναδικός Στερτίνιος της οικογένειας, αν και οι υπόλοιποι κοντινοί συγγενείς του απέκτησαν και αυτοί τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη και κάποιοι μάλιστα πήραν θέσεις και τίτλους και σημαντικές τοπικές εξουσίες χάρη στις στενές σχέσεις, που αργότερα απέκτησε με τον αυτοκράτορα Κλαύδιο.
Αυτή η στενή επικοινωνία του Ξενοφώντα με τον Κλαύδιο ήταν η αιτία, που όλα τα μέλη της οικογένειας του πρόσθεσαν στο όνομα τους το όνομα του αυτοκράτορα. Έτσι η μητέρα του ονομάστηκε Κλαυδία Κορνηλία, ο αδελφός του Τιβέριος Κλαύδιος Κλεώνυμος, η γυναίκα του Κλαυδία Φοίβη, ο θείος του Τιβέριος Κλαύδιος Ξενοφών και ο γιος του, που ήταν πρώτος ξάδελφος του Ξενοφώντα, Τιβέριος Κλαύδιος.
Ο αδελφός του Ξενοφώντα Κλεώνυμος προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στο Ρωμαϊκό στρατό και υπήρξε δύο φορές Μόναρχος στην Κω, πολλές φορές δε εστάλη ως πρέσβης από το Δήμο της Κω προς τον αυτοκράτορα.
«και πρεσβεύσαντα πολλάκις υπέρ της πατρίδος προς τους σεβαστούς»
Αξίζει να αναφερθούν οι ενέργειες ενός άλλου ομώνυμου με τον Ξενοφώντα απογόνου του ο οποίος σύμφωνα με μια επιγραφή του Δήμου Αντιμαχιδών Αιγηλίων και Αρχιαδών που δημοσίευσε ο R.Herzog, κατά την ημέρα της επετείου της γέννησης του Ξενοφώντα, σε μια γιορτή που γινόταν κοντά στον τάφο του μοίραζε στους πολίτες φαγητά και χρήματα τιμώντας με τον τρόπο αυτό το συγγενή του με τιμές ήρωα.
«Ποιησάμενον καθ’ εκάστην αυτού γενέσιο Διανομάς….. αξίως….. του ήρωος και αργυρικήν»
Αυτή η πράξη των μεταθανάτιων τιμών και γιορτών για τον Ξενοφώντα έχει ιδιαίτερη σημασία αφού με τη βοήθεια των συγγενών του διατηρήθηκε η μνήμη του. Ακόμα μπορούμε να εντοπίσουμε τον τόπο καταγωγής του από τη θέση του τάφου του που θα πρέπει να ήταν ο δήμος των Αντιμαχιδών και Αιγηλίων και των Αρχιαδών.
Από τις 20 επιγραφές που βρέθηκαν στο νησί της Κω τις οποίες δημοσιεύει ο Μ. Segre στο έργο του Ιscrizioni di Cos, μαθαίνουμε για τα προσόντα, την επιτυχημένη καριέρα, τα βραβεία και τα παράσημα που του δόθηκαν για τις υπηρεσίες του που πρόσφερε κατά την εκστρατεία του Κλαύδιου στη Βρεταννία, και στο θρίαμβο που ακολούθησε στη Ρώμη.
Ακούγεται παράξενο ένας γιατρός να βραβεύεται και να παρασημοφορείται για τις στρατιωτικές του υπηρεσίες. Είναι ασυνήθιστο. Όμως ασυνήθιστες ήταν και οι παραξενιές του Κλαύδιου, ο οποίος σκόρπιζε αφειδώς αξιώματα και στρατιωτικούς τίτλους σε φιλόδοξους πολίτες που είχαν ταλέντο σε διοικητικά και πολιτικά θέματα.[4]
Οι ερευνητές και οι κριτικοί πίστευαν στο παρελθόν ότι η λαμπρή καριέρα του Ξενοφώντα και τα αξιώματα που έλαβε, ήταν ένα είδος αργομισθίας για να ανταμειφθεί για τη συμμετοχή του στη Βρετανική εκστρατεία και ότι είχε ένα ρόλο διακοσμητικό. Όμως από τις μαρτυρίες των ιστορικών της εποχής πρέπει να του αναγνωριστεί η συνεχής φροντίδα για την καλή υγεία του υπερήλικα αυτοκράτορα.
Οι διακρίσεις και τα βραβεία που του απονεμήθηκαν κατά τον πόλεμο, ίσως να μην ήταν μέσα στις παραδοξότητες του Κλαύδιου, γιατί ο Ξενοφώντας ήταν χιλίαρχος (Στρατιωτικός διοικητής) της όγδοης λεγεώνας που έφερε το όνομα Αυγούστα. Αυτή η λεγεώνα στάθμευε από το 9 μ.Χ και μέχρι του 45 στην Ponnonia. Πρέπει να ήταν μια στρατιωτική μονάδα που ήταν κάτω από τις διαταγές του Plautius και έλαβε μέρος στην εκστρατεία εναντίον των Βρετανών.
Το ότι ο Ξενοφών ήταν μια προσωπικότητα δυναμική που είχε εξουσίες οι οποίες προέρχονταν από τις φιλικές σχέσεις του με τον Κλαύδιο το μαρτυρεί μια επιγραφή που βρέθηκε στην Κω.
«Θεοίς πατρώοις υπέρ υγείας Γαΐου Στερτινίου, Ηρακλειτου
Υιού, Ξενοφώντος, φίλο Καίσαρος, φιλοσεβαστού Φιλοκλαυδίου, δάμου υιού Φιλοπάτριδος, ευσεβούς Ευεργέτα τας πατρίδος»
Στο σπίτι κάποιου ζωγράφου Θεόφιλου στην Κω, υπήρχε ένα αυθεντικό αφιέρωμα που είδε ο Dubois και το αντέγραψε.
«Θεοίς πατρώοις Υπερ υγείας Γαΐου Στερτινίου Ηρακλειτου υιού, Ξενοφώντος, φιλοκαίσαρος Φιλοκλαυδίου φιλο-Σεαστού, δάμου Υιού, φιλοπάτριδος Ευσεβούς, ευεργέτα Τας πατρίδος»
Ένας πολίτης της Κω που προς τιμήν του είχαν χαραχθεί τα 20 αφιερώματα που βρέθηκαν από τους αρχαιολόγους χωρίς να ξέρουμε πόσα ακόμα ψηφίσματα γιαυτόν, γραμμένα στην πέτρα, κρατά στην αγκαλιά της η Κώτικη γη, φανερώνουν ότι ο άνδρας αυτός χωρίς αμφιβολία έπαιζε ένα ουσιαστικό ρόλο στα δρώμενα της πατρίδας του αλλά και στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας τη Ρώμη. Με τον ίδιο τον αυτοκράτορα είχε ιδιαίτερες σχέσεις αφού ήταν ο προσωπικός του γιατρός και κατάφερε με τη συνδρομή του Κλαύδιου να εξασφαλίσει για τους συμπατριώτες του απαλλαγή από την φορολογία.
Μια επιγραφή που είναι εντοιχισμένη στο ναό του Χριστού της Ιερουσαλήμ στην Κάλυμνο και αναφέρεται στον θείο του Ξενοφώντα Φιλίνο, το φανερώνει.
«Ο δάμος ο των Καλυμνίων ετίμασεν Τιβέριον Κλαύδιον Ξενοφώντος υιόν Φιλινον τον θείον Γαΐου Στερτινίου, Ηρακλίτου υιού,Κορνηλία, Ξενοφωντος ιατρού τιβερίου Κλαυδίου Καίσαρος χειλιαρχήσαντα»
Να λοιπόν και η απόδειξη ότι ο Ξενοφών ήταν χιλίαρχος (tribun militaire) της λεγεώνας Αυγούστας και προσωπικός γιατρός του Κλαύδιου.
Μια άλλη επιγραφή φανερώνει τις τιμές που απέδιδαν οι συμπατριώτες του Κώοι προς τον Ξενοφώντα, αλλά και τα αξιώματα που του είχαν απονεμηθεί στη Ρώμη, βρέθηκε από τον Dubois στην θέση Χοιραγωμάς, στον κάμπο του Πυλιού και στο κτήμα κάποιου Αντώνη Κιάρη, σε βάθος περίπου 1,5 μ. Ήταν μια βάση αγάλματος τετράγωνη ύψους 0,65 μ. με πλάτος και μήκος 0,40 μ. που η κορνίζα της στο πάνω μέρος ήταν σπασμένη γι αυτό δεν διαβάζεται η πρώτη γραμμή της επιγραφής.
«Ηρακλείτου υιόν, Κορνηλία, Ξενοφώντα τον αρχίατρον των θεών Σεβαστών, και επί των Ελληνικών αποκριμάτων, χειλιασχήσαντα και έπαρχον γεγονότα των αρχιτεκτόνων, και τιμαθέντα εν τω Βρετανών θριάμβω στεφάνω χρυσέω και δόρατι, δάμου υιόν φ[ιλονέρων]α, φιλοκαίσαρα, φιλοσέβαστον, φιλορώμαιον, φιλόπατριν, ευεργέτην τας πατρίδος, αρχιερέα των θεών και ιερέα [διαβι]ου των Σεβαστών και Ασκλαπίου Υγίας και Ηπιόνης, ιεροταμιευοντος Μάρκου Σεπτικίου, Μάρκου υιού Ρούφου και Αρίστωνος του Φιλοκλέους φιλοκαισάρων».
Με αυτή την επιγραφή ξεκαθαρίζουν τα πράγματα. Ο Ξενοφών ήταν αρχίατρος του αυτοκράτορα όταν υπηρετούσε στον Ρωμαϊκό στρατό. Συμμετείχε στην εκστρατεία κατά των Βρετανών με την ιδιότητα του “praefectus fabrum” έπαρχος των αρχιτεκτόνων. Με την ευκαιρία του Θριάμβου του εναντίον των Βρετανών ο Κλαύδιος, του απονέμει στρατιωτικές τιμές, που σε λατινικές επιγραφές αναφέρονται ως “corona aurea” και “hasta pura” (χρυσό στεφάνι και δόρυ χωρίς αιχμή.[5])
Ακόμα η επιγραφή αυτή από τον Χοιραγωμά (περιοχή στον κάμπο του Πυλιού) μας δίνει την πληροφορία ότι ο Ξενοφών είχε το λειτούργημα «Επί των Ελληνικών αποκριμάτων» ένα είδος υπουργείου για τις εξωτερικές υποθέσεις των συμπατριωτών του Ελλήνων, που στα λατινικά διαβάζεται “ab epistulis graecis”.
Κάτι άλλο ακόμα μαθαίνουμε, ότι υπήρξε αρχίατρος των «θεών σεβαστών» δηλαδή των αυτοκρατόρων αφού οι αυτοκράτορες λατρεύονταν ως θεοί.
Στην Κω η λατρεία των Αυγούστων είχε συνδυαστεί με τη λατρεία των ντόπιων θεών του Ασκληπιού, της Υγείας και της Ηπιόνης. Η τελευταία θεά που στην Ελληνική μυθολογία είναι η γυναίκα του Ασκληπιού, αναφέρεται για πρώτη φορά σε ένα επιγραφικό κείμενο. Ο Ξενοφώντας όταν γύρισε στην Κω έγινε αρχιερέας του Ασκληπιού και η παράδοση θέλει να χρηματοδότησε την κατασκευή της βιβλιοθήκης στο Ασκληπιείο εκεί που διατηρήθηκαν τα γνήσια συγγράμματα του Ιπποκράτη καθώς και τα έργα των απογόνων του και των μαθητών του.
Η περιουσία που απέκτησε ο Ξενοφώντας και που άφησε στους κληρονόμους του ανερχόταν σε 30.000.000 σησέρτια εκτός από τα ποσά που δαπάνησε για την ανέγερση κτηρίων με τα οποία διακόσμησε την Νεάπολη μαζί με ένα αδελφό του, ποσό υπέρογκο για την εποχή εκείνη.
Δεν γνωρίζουμε αν στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Ξενοφώντας έμεινε στην Ιταλία ή ξαναγύρισε στην πατρίδα του την Κω. Γεγονός είναι ότι οι πατριώτες του Κώοι του έστησαν ένα επιτύμβιο μνημείο τού οποίου τα ερείπια βρέθηκαν στην πόλη της Κω (Χώρα). Ορισμένα αρχιτεκτονικά τεμάχια αυτού του μνημείου φροντισμένα με επιμέλεια, χρησιμοποιήθηκαν για να διακοσμήσουν μια Τουρκική βρύση. Πάνω σε ένα τεμάχιο του επιστύλιου, ένα ωραίο λευκό μάρμαρο, που είχε διαστάσεις 2.5 μ, Χ 0.60 μ πάχος Χ 0.3 ύψος, ήταν χαραγμένη η επιγραφή:
«Γαΐω Στερτινίω, Ηρακλείτου [υιώ, Ξενοφώ]ντι, ηρώι, τω τας Πατρίδος ευερ[γέτα, μνείας] χάριν.»
O Γάΐος Στερτίνιος Ξενοφών, με τις πληροφορίες που μας δίνει ο Τάκιτος, παραμένει ένας από τους υπόπτους για την πιθανή δολοφονία του αυτοκράτορα Κλαύδιου στις 13 Οκτωβρίου του 56 μ.Χ καθώς ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που πέρασε ένα μεγάλο μέρος της τελευταίας μέρας της ζωής του Κλαύδιου σε στενή επαφή με τον αυτοκράτορα. Πάντως, αν ο Τάκιτος διαβαστεί με προσοχή μας παρέχει μια κάποια αμφιβολία όταν λέει ότι: «έβαλε στο λάρυγγα του ένα φτερό με δραστικό δηλητήριο όπως πιστεύεται» .
Αυτό το “όπως πιστεύεται” στο κείμενο του Τάκιτου είναι που δημιουργεί τις αμφιβολίες.
Ο Ξενοφώντας παρακολούθησε το συμπόσιο όπου ο Κλαύδιος θεωρείται ότι κατανάλωσε τη δηλητηριασμένη τροφή και σύμφωνα με πολλές πηγές πήρε τον αυτοκράτορα στο δωμάτιο του για να που προσφέρει τις υπηρεσίες του. Τι έκαμε όμως ο Ξενοφώντας στην αυτοκρατορική κρεβατοκάμαρα; Αυτό το ερώτημα απασχολεί τους ερευνητές και δημιουργεί την αιτία πολλών συζητήσεων.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι τα δηλητηριασμένα μανιτάρια δεν είχαν άμεση δράση και ο Ξενοφών χρησιμοποίησε ένα φτερό που είχε εμποτίσει σε πιο δραστικό δηλητήριο προσποιούμενος ότι ήθελε να προκαλέσει εμετό για την αποβολή της δηλητηριασμένης τροφής, αλλά στην πραγματικότητα για να ολοκληρώσει τη δολοφονία.
Οι πληροφορίες όμως αυτές είναι αληθινές; Γιατί υπάρχουν και άλλες παράλληλες πληροφορίες που μιλούν για δύο άλλους υπόπτους. Την Γαλάτισσα φαρμακεύτρια Λοκούστα και τον επίσημο δοκιμαστή των φαγητών του Κλαύδιου και έμπιστο υπηρέτη του τον Αλότους.
H Λοκούστα γεννήθηκε στις αρχές του 1ου αιώνα στη Γαλατία μια από τις επαρχίες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τα πρώτα της χρόνια τα πέρασε στην πατρίδα της κοντά στη φύση όπου έμαθε πολλά για τις λαϊκές παραδόσεις και τα βότανα που φύτρωναν στα δάση της Γαλατίας.
Όταν ενηλικιώθηκε, ήλθε στη Ρώμη όπου έμαθε ότι οι άνθρωποι της πρωτεύουσας ήταν φιλόδοξοι και άπληστοι. Υπήρχαν πολλοί που ήθελαν το θάνατο των αντιπάλων τους και άλλοι των πλούσιων συγγενών τους με την προϋπόθεση ο θάνατος αυτός να φαίνεται ότι προέρχεται από φυσικά αίτια.
H Λοκούστα με τις γνώσεις της πάνω στις δυνατότητες που έχουν τα βότανα, διέθετε τα μέσα για να ικανοποιούνται οι στόχοι των πελατών της. Έγινε μια επαγγελματίας δηλητηριάστρια πολύ επιτυχημένη. Για τις φονικές της δραστηριότητες, την συνέλαβαν πολλές φορές και την έκλεισαν φυλακή. Όμως είχε μεγάλη επιρροή στους πελάτες της οι οποίοι φρόντιζαν να αποφυλακίζεται σύντομα.
Η φήμη της ήταν τόση, ώστε στα 54 μ.Χ. η Λοκούστα πήρε ένα μυστικό κάλεσμα από την αυτοκράτειρα Αγριππίνα η οποία ήταν η τέταρτη σύζυγος του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Οι φιλοδοξίες της Αγριππίνας ήταν μυστικές. Ήθελε να ανακηρύξει αυτοκράτορα της Ρώμης τον γιό της Νέρωνα που είχε αποκτήσει από προηγούμενο γάμο. Για να επιτύχει στους σκοπούς της έπρεπε να πεθάνει ο Κλαύδιος ο οποίος βρισκόταν σε προχωρημένη ηλικία. Γιαυτό το λόγο κάλεσε την Λοκούστα στο παλάτι.
Η Αγριππίνα γνώριζε ότι ο Κλαύδιος αγαπούσε τα ακριβά μανιτάρια. Όμως ήξερε επίσης ότι ο Κλαύδιος είχε προσωπικό δοκιμαστή των φαγητών του. Οι δύο γυναίκες επινόησαν ένα σχέδιο. Το βράδυ της 12 Οκτωβρίου του 54 ετοίμασαν επίσημο συμπόσιο στο παλάτι και η Αγριππίνα δωροδόκησε τον προσωπικό δοκιμαστή των τροφών του Κλαύδιου ενώ η Λοκούστα παρασκεύασε ένα μεγάλο πιάτο με δηλητηριασμένα μανιτάρια.
Αφού πότισε τον αυτοκράτορα με μπόλικο κρασί η Αγριππίνα του πρόσφερε τα δηλητηριασμένα μανιτάρια. Ο Κλαύδιος χωρίς να υποπτεύεται τι τον περίμενε, καταβρόχθισε τη δηλητηριασμένη λιχουδιά.
Σε λίγη ώρα ο αυτοκράτορας διπλωνόταν από τους πόνους που του προκαλούσαν οι κράμπες στο στομάχι, έργο των δηλητηριασμένων μανιταριών. Λαχάνιαζε και ανέπνεε με δυσκολία δυσκολευόταν ακόμα και να μιλήσει. Η Αγριππίνα προφασιζόμενη την αφοσιωμένη σύζυγο τρέχει στο πλευρό του με προσποιητή ανησυχία. Η Λοκούστα της είχε προμηθεύσει ένα δεύτερο όπλο, ένα φτερό εμβαπτισμένο σε πολύ δραστικό δηλητήριο που η Αγριππίνα έχωσε στο λαιμό του αυτοκράτορα λέγοντας του ότι αυτό θα τον βοηθούσε να κάμει εμετό για να αποβάλει τις τοξικές ουσίες από το στομάχι του. Ο αυτοκράτορας δέχτηκε τις περιποιήσεις της γυναίκας του με αποτέλεσμα την επόμενη μέρα στις 13 Οκτωβρίου του έτους 54 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Κλαύδιος ήταν νεκρός και ο δεκαεξάχρονος Νέρων πήρε το όνομα του και ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο. Ήταν ο νεότερος αυτοκράτορας της Ρώμης μέχρι τότε. Η Αγριππίνα ήταν ενθουσιασμένη ενώ η Λοκούστα συνελήφθηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο και ρίχτηκε στη φυλακή.
Ο Νέρων κατά την πρώτη πενταετία της θητείας του επηρεαζόταν ιδιαίτερα στις αποφάσεις του από τη μητέρα του. Παράλληλα απογοητευμένος από το γάμο του, παραμέρισε τη γυναίκα του Οκταβία και σύναψε φανερή ερωτική σχέση με μια απελεύθερη την Κλαυδία Ακτία Η μητέρα του προσπάθησε να βοηθήσει την Οκταβία αλλά ο αυτοκράτορας δε δέχτηκε τις συμβουλές της. Όπως μας πληροφορεί ο Τάκιτος η Αγριππίνα άρχισε τότε να συνωμοτεί εναντίον του γιου της με σκοπό να ανεβάσει στο θρόνο τον ανήλικο Βρετανικό γιό του Κλαύδιου από προηγούμενο γάμο.
Ο Νέρων γνώριζε τις φιλοδοξίες του Βρετανικού και την επιθυμία του να ανέβει στο θρόνο του πατέρα του. Για το λόγο αυτό διέταξε την απελευθέρωση της Λοκούστας από τη φυλακή για να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες της στα νέα του σχέδια.
Ένα βράδυ, σε ένα οικογενειακό δείπνο της αυτοκρατορικής οικογένειας, τα κύπελλα ήταν συνέχεια ξέχειλα από κρασί. Οι δοκιμαστές των τροφίμων είχαν δοκιμάσει το κρασί και τα φαγητά και είχαν παραδώσει τα κύπελλα στα μέλη της οικογένειας στον Νέρωνα στην Αγριππίνα στους άλλους στενούς συγγενείς και στο μικρό Βρετανικό.
Ο Βρετανικός δοκίμασε μια γουλιά από το κρασί και το επέστρεψε στον δοκιμαστή παραπονούμενος ότι το κρασί ήταν πολύ ζεστό. Υπήρχε ένα περίεργο ρωμαϊκό έθιμο στον πρώτο αυτόν αιώνα για την αραίωση του κρασιού με ζεστό νερό. Ο δοκιμαστής πρόσθεσε λίγο κρύο νερό στο κύπελλο του αγοριού και του το επέστρεψε χωρίς να προβλέψει και να δοκιμάσει το κρύο νερό που θεώρησε ότι ήταν καθαρό στο οποίο όμως η Λοκούστα, που είχε σχεδιάσει την παραμικρή λεπτομέρεια της δολοφονίας, είχε προηγουμένως προσθέσει το δηλητηριώδες φίλτρο της.
Ο Βρετανικός υπό την επήρεια του δηλητηρίου έπεσε σε σπασμούς. Ανησύχησαν οι συγγενείς αλλά ο Νέρων συνέχισε το δείπνο του με ηρεμία υπενθυμίζοντας στους συνδαιτυμόνες του ότι ο Βρετανικός έπασχε από επιληψία και αρνήθηκε να καλέσει οποιανδήποτε βοήθεια για το αγόρι του αγωνιούσε σφαδάζοντας.
Την Αγριππίνα άρχισε να την βασανίζει ένα αίσθημα αγωνίας. Είχε καταλάβει ότι ο γιος της ήταν ο υπαίτιος της δηλητηρίασης του αγοριού που εκείνη υποστήριζε. Συνέχισε να τρώει το γεύμα της με ηρεμία φροντίζοντας να μην αφήσει κανένα σημείο που να προδίδει τον τρόμο που γέμιζε την καρδιά της, φοβούμενη ότι η ίδια θα είναι το επόμενο θύμα του γιου της.
Τα άλλα μέλη της οικογένειας υπάκουσαν στην εντολή του Νέρωνα να συνεχίσουν το δείπνο τους ενώ το άτυχο παιδί σπαρταρούσε από τους πόνους πεσμένο στο πάτωμα. Κανείς δεν είχε το θάρρος να βοηθήσει τον Βρετανικό στο μαρτύριο του. Όλοι υπέκυπταν στις επιθυμίες του Νέρωνα. Αμέσως μετά ο Νέρων διέταξε τους αυλικούς του να απομακρύνουν τον Βρετανικό από την αίθουσα.
Το δύστυχο αγόρι πέθανε λίγες ώρες μετά. Η κηδεία του έγινε την ίδια νύχτα παρά την δυνατή καταιγίδα που ξέσπασε ξαφνικά και παρά το κουτσομπολιό των παλατιανών και του λαού της Ρώμης.
Με τον αυτοκρατορικό της πελάτη ευχαριστημένο, η Λοκούστα απόλαυσε μια περίοδο γεμάτη πλούτο και φήμη. Ο αυτοκράτορας την αντάμειψε για τις υπηρεσίες της με χρήματα, γη, και πλούσια δώρα προσφέροντας της ακόμα πλήρη αμνηστία για όλα τα εγκλήματα και τις δολοφονίες που είχε διαπράξει τα περασμένα χρόνια και παρόλο που ήταν απασχολημένη με τις παραγγελίες για δηλητηριάσεις, του αυτοκράτορα και άλλων πελατών της, -δεν άργησε να έλθει και η σειρά της ίδιας της Αγριππίνας- άνοιξε μια σχολή όπου δίδασκε σε άλλους τις γνώσεις της για τα δηλητηριώδη βότανα και τις τοξίνες.
Υπό την προστασία του Νέρωνα η Λοκούστα απόλαυσε μια περίοδο μεγάλης επιχειρηματικής επιτυχίας μέχρι το 68 όπου η Ρωμαϊκή Γερουσία πήρε το θάρρος να καταδικάσει το Νέρωνα σε θάνατο. Η Λοκούστα πιστή στον εργοδότη της του προμήθευσε ένα κύπελλο με δηλητήριο για να το χρησιμοποιήσει ο ίδιος, αλλά μέσα στη σύγχυση των γεγονότων ο Νέρωνας ξέχασε το κύπελλο και προτού να οδηγηθεί ενώπιον της Συγκλήτου κατάφερε να αυτοκτονήσει με το δικό του μαχαίρι.
Υπάρχει όμως και ένας άλλος συνένοχος της Αγριππίνας στον οποίο οι ιστορικοί της εποχής καταλογίζουν την μεγαλύτερη ευθύνη για τη συμμετοχή του στη δολοφονία του Κλαύδιου. Πρόκειται για τον Αλότους τον υπηρέτη του Κλαύδιου ο οποίος ήταν αρχιθαλαμηπόλος και δοκιμαστής των τροφών του αυτοκράτορα[6].
Ο Αλότους γεννήθηκε περί το 20 μ.Χ. και πέθανε γύρο στα 80. ήταν ο έμπιστος υπηρέτης του αυτοκράτορα Κλαύδιου και κατείχε τη θέση του επίσημου δοκιμαστή των φαγητών του αυτοκράτορα, ένα επάγγελμα που συνεπάγεται γευσηγνωσία αλλά και επικίνδυνο, επειδή την εποχή εκείνη τα δηλητήρια ήταν σε κοινή χρήση. Έπρεπε να εντοπίζει την ύπαρξη δηλητηρίου και να προλαβαίνει τα προβλήματα που θα απειλούσαν τη ζωή του αυτοκράτορα, ακόμα να γνωρίζει λεπτομερώς τις γαστρονομικές προτιμήσεις του, και το αν το φαγητό ήταν νόστιμο, άρα κατάλληλο να φαγωθεί.
Ως προσωπικός δοκιμαστής του αυτοκράτορα ο Αλότους θα έπρεπε να συνοδεύει τον Κλαύδιο σε κάθε δεξίωση ή δείπνο και ως επικεφαλής του προσωπικού και διαχειριστής θα είχε με τον Κλαύδιο και την οικογένεια του επαφή το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Αυτός θα ήταν ο λόγος που θα μπορούσε να είχε αναπτυχθεί μια ιδιαίτερη σχέση με την Αγριππίνα και μια από κοινού συνεργασία για να επιτευχθεί η δολοφονία του Κλαύδιου[7].
Είναι ακόμα γνωστό ότι ο Αλότους ήταν ευνούχος[8]. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που τεκμηριώνουν αυτή την υπόθεση. Ο πιο πιθανός είναι η ανάπτυξη σεξουαλικών σχέσεων μέσα στο παλάτι. Η απαγόρευση της σεξουαλικής επαφής μεταξύ των υπαλλήλων, φυλάκων και σκλάβων ήταν συνηθισμένο φαινόμενο σε πολλά μέρη του κόσμου την εποχή του Αλότους και ο ευνουχισμός ήταν το πιο σίγουρο μέσο για να αποτραπεί κάτι τέτοιο. Πιθανώς και ο Αλότους να είχε υποβληθεί στον ευνουχισμό προκειμένου να κρατήσει τη θέση του
Ο Αλότους είχε παραμείνει στην ιστορία ως ο κυριότερος ύποπτος για τη συμμετοχή του στην συνωμοσία και τη δηλητηρίαση του αυτοκράτορα Κλαύδιου στις 13 Οκτωβρίου του 54 μ.Χ. μαζί με την Αγριππίνα και την Λοκούστα. Η αιτία που τον έσπρωξε στην πράξη του αυτή ήταν η κερδοσκοπία η οποία τον ώθησε να υποκύψει στις δελεαστικές προτάσεις της Αγριππίνας[9].
Είναι δυνατό ο Κλαύδιος να πέθανε από φυσικά αίτια; Αυτό διερωτάται και ο Τάκιτος.[10]
Και ο τρόπος της δηλητηρίασης του; Το δηλητήριο που είχε παρασκευαστεί από την Λοκούστα είχε τοποθετηθεί στο πιάτο με τα μανιτάρια για τα οποία ο Κλαύδιος έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία
Η Αγριππίνα η γυναίκα του Κλαύδιου πιστεύεται από τους Ρωμαίους συγγραφείς της εποχής, Τάκιτο και Σουετώνιο, ότι υποκίνησε τη δολοφονία για να προκαλέσει την ανατροπή του Κλαύδιου και να ανοίξει το δρόμο της διαδοχής στο γιο της Νέρωνα. Και ο Αλότους που ήταν ο επίσημος δοκιμαστής των τροφών του Κλαύδιου τον έκαμε να πιστέψει ότι το πιάτο με τα μανιτάρια ήταν ασφαλές. Αυτός μετά την Λοκούστα θα πρέπει να είναι ο κύριος συνένοχος της Αγριππίνας, αφού ήταν ο μοναδικός που είχε πρόσβαση σε όλα όσα κατανάλωνε ο Κλαύδιος εκείνο το βράδυ του θανάτου του.
Αν και είναι βέβαιο ότι ο Αλότους κέρδισε από το θάνατο του αυτοκράτορα, η Αγριππίνα ήταν εκείνη που είχε τα περισσότερα κέρδη πολιτικά και προσωπικά. Με τον Κλαύδιο νεκρό ο γιος της Αγριππίνας από προηγούμενο γάμο είχε πια όλες τις πιθανότητες να διεκδικήσει το θρόνο. Υπάρχει μια λεπτομέρεια που μας την επιβεβαιώνουν οι ιστορικοί της εποχής. Η εχθρότητα και το μίσος μεταξύ Αγριππίνας και Κλαύδιου, είχε αναπτερωθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών πριν την ανθρωποκτονία και ότι τα δηλητηριασμένα μανιτάρια αρκούσαν για να προκαλέσουν το θάνατο του Κλαύδιου. Άλλοι όμως υποστηρίζουν ότι έπρεπε να δοθεί και η δεύτερη δόση του δηλητηρίου.[11]
Ακόμα έχει πολυσυζητηθεί ο χρόνος του θανάτου. Μια εκδοχή λέει ότι το δηλητήριο στα μανιτάρια ήταν τόσο ισχυρό που ο θάνατος ήταν ακαριαίος ενώ μια άλλη ότι, υπέμενε με μεγάλη αγωνία ως την αυγή της επόμενης μέρας.[12] Ωστόσο έχει διατυπωθεί και η άποψη ότι ο Κλαύδιος είχε πεθάνει το μεσημέρι της 13ης Οκτωβρίου.
Η Αγριππίνα παραπλάνησε το λαό της Ρώμης. Άφησε να εννοηθεί ότι ο Κλαύδιος ήταν ακόμα ζωντανός και διέταξε όλους όσοι είχαν εμπλοκή στη δολοφονία να επιστρέψουν στα καθήκοντα τους συνεχίζοντας τις εργασίες τους φυσιολογικά. Αυτό έγινε για να δοθεί ο χρόνος ώστε να μπορέσει να προετοιμάσει τις συνθήκες και να ρυθμίσει τις προϋποθέσεις για την αναρρίχηση του Νέρωνα στο θρόνο με απόλυτη ασφάλεια.
Η είδηση ότι ο Κλαύδιος ήταν απλά άρρωστος και όχι νεκρός είχε διαδοθεί από την Αγριππίνα για να πιστέψει ο λαός ότι ο Κλαύδιος ζούσε ακόμη. Τελικά αφού έγιναν όλες οι προετοιμασίες για να αναδειχθεί ο Νέρωνας ως κληρονόμος του θετού του πατέρα, ο θάνατος του Κλαύδιου ανακοινώθηκε στο λαό της Ρώμης.[13] Στη συνέχεια ο Κλαύδιος αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του ενταφιάστηκαν στο Μαυσωλείο του Αυγούστου, στις 24 Οκτωβρίου του 54 μ.Χ., δέκα μέρες μετά το θάνατο του.
Παρά τη μεγάλη πολιτική αναταραχή ο Κλαύδιος θεοποιήθηκε και ο Νέρωνας ανέβηκε στο θρόνο όπως ήταν η επιθυμία της Αγριππίνας στην ηλικία των 16 ετών.[14]
O σφετερισμός ήταν εύκολη υπόθεση για το Νέρωνα αφού ο Κλαύδιος είχε δηλώσει ότι μετά το θάνατο του επιθυμούσε στο θρόνο να ανέβει είτε ο θετός του γιος Νέρων είτε ο μικρότερος του γιος Βρετανικός. Ο Νέρων πήρε αμέσως τον έλεγχο του κράτους και άλλαξε μια σειρά νόμων που είχαν θεσπιστεί από τον Κλαύδιο.
Μετά το θάνατο του Κλαύδιου μεγάλη κατακραυγή ξέσπασε από το λαό. Ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας κατακραυγής απαιτούσε να τιμωρηθούν οι ύποπτοι για το θάνατο του αυτοκράτορα. Ο Αλότους και η Λοκούστα συλλαμβάνονται και οδηγούνται στις φυλακές για να θανατωθούν. Ωστόσο ο Νέρων ο οποίος διαδέχτηκε στο θρόνο τον Κλαύδιο ματαίωσε την εκτέλεση τους και όλως περιέργως επέτρεψε στον Αλότους να συνεχίσει να εργάζεται στο παλάτι και ως δοκιμαστής και ως επικεφαλής της διαχείρισης. Η τελευταία απασχόληση είχε σχέση με την επιβολή και συλλογή των φόρων που πλήρωναν οι πολίτες.
Ο Αλότους υπηρέτησε το Νέρωνα μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του, ως το 68 όπου ο Νέρωνας αυτοκτόνησε.
Λίγο μετά, στο θρόνο της Ρώμης ανέβηκε ο Γάλβας ο οποίος τον διόρισε «πληρεξούσιο». Αυτή η νέα θέση επέτρεψε στον Αλότους να γίνει ένας πολύ πλούσιος άνθρωπος.
Ο Αλότους πέθανε κατά το τέλος του 1ου αιώνα. Κατά τη στιγμή του θανάτου του κατείχε ακόμη τη θέση του αντιπροσώπου που του είχε παραχωρηθεί και η φήμη του είχε εν μέρει αποκατασταθεί λόγω του πλούτου του που είχε συσσωρεύσει από τη συλλογή των φόρων.
Προσπάθησα να εκθέσω τα γεγονότα όπως τα ιστορούν οι ιστορικοί συγγραφείς της εποχής εκείνης. Μένει τώρα να γίνει με κριτική ματιά μια αξιολόγηση των γεγονότων αυτών για να δούμε προς τα πού πέφτει η ευθύνη για την ιστορική αυτή δολοφονία ενός Ρωμαίου αυτοκράτορα που άλλαξε τα δεδομένα της εποχής.
Οι συνθήκες που επικρατούσαν στην αυτοκρατορική αυλή ήταν τέτοιες που οι δολοφονίες και οι δηλητηριάσεις ήταν ένα συνηθισμένο μέσο για να απαλλαχθούν από τους αντιπάλους τους οι κρατούντες. Υπενθυμίζουμε μερικές:
Ο Κλαύδιος δηλητηριάζεται από την Αγριππίνα
Ο Βρετανικός δηλητηριάζεται από τον Νέρωνα.
Η Αγριππίνα ακολουθεί την ίδια τύχη.
Ο Βούρος δηλητηριάζεται.
Ο Σενέκας δηλητηριάζεται και αυτοκτονεί.
Ο Γάλβας δολοφονείται από τους πραιτοριανούς του Όθωνα.
Ο Νέρων δε θα προλάβει να χρησιμοποιήσει το δηλητήριο που του ετοίμασε η Λοκούστα και θα αυτοκτονήσει με το δικό του μαχαίρι.
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο κύριος ένοχος για τη δολοφονία του Κλαύδιου ήταν η γυναίκα του Αγριππίνα. Και δεν υπάρχει πάλι καμιά αμφιβολία ότι τα δηλητήρια που χρησιμοποιηθήκαν για τη δολοφονία ήταν παρασκευασμένα από την Λοκούστα την Γαλάτισσα επαγγελματία φαρμακεύτρια. Ακόμα ο ρόλος του Αλότους περιγράφεται από τους συγγραφείς της εποχής ξεκάθαρα ότι ήταν καθοριστικός για την επίτευξη του σκοπού της Αγριππίνας αφού έδωσε στον Κλαύδιο να φάει τα δηλητηριασμένα μανιτάρια, απολαμβάνοντας την γενναιόδωρη πληρωμή του. Και οι δύο αυτοί ένοχοι αναφέρονται και από τον Σουετώνιο και τον Τάκιτο. Ενώ για το ρόλο που έπαιξε ο Γάϊος Στερτίνιος Ξενοφών ο Ασληπιάδης, ο προσωπικός γιατρός του Κλαύδιου μόνο ο Τάκιτος αναφέρει ότι, «όπως πιστεύεται» χρησιμοποίησε το φτερό με το δραστικό δηλητήριο για να επιφέρει το θάνατο του Κλαύδιου.
Και αλλού τονίσαμε ότι αυτό το «όπως πιστεύεται» είναι που δημιουργεί τις αμφιβολίες για την συμμετοχή του Ξενοφώντα στη δολοφονία. Γιατί πως είναι δυνατόν ένας Ασκληπιάδης που είχε δώσει τον Ιπποκρατικό όρκο να συμμετείχε σε τέτοια εγκληματική πράξη. Ένας μορφωμένος γιατρός που υπήρξε προσωπικός φίλος του Κλαύδιου από τον οποίο ευεργετήθηκε και κέρδισε πολλά χρήματα από τις εργολαβίες στη Νεάπολη, και δώρα και τιμές από τον ίδιο τον αυτοκράτορα κατά η στρατιωτική και στη συνέχεια την πολιτική του καριέρα. Είχε ανάγκη από χρήματα ο Ξενοφώντας αφού ήταν ένας πάμπλουτος ρωμαίος πολίτης; Αντίθετα και η Λοκούστα και ο Αλότους είχαν πιο ουσιαστικούς λόγους να εγκληματήσουν: α) Για την απόκτηση των πολλών χρημάτων που πήραν από την Αγριππίνα. β) Την μελλοντική εκμετάλλευση της πράξης τους. γ) Την ανέλιξη τους σε θέσεις και αξιώματα που θα τους επέφεραν κέρδη. δ) Την εξασφάλιση αμνηστίας για τις προηγούμενες εγκληματικές τους πράξεις.
Μήπως λοιπόν υπήρξαν σκοπιμότητες, για να φορτώσουν οι αυλικοί κύκλοι το έγκλημα στους ώμους ενός ξένου, ενός Έλληνα, και διέδωσαν τις φήμες για να αποπροσανατολίσουν τις έρευνες που θα γινόντουσαν για τη σύλληψη του πραγματικού δολοφόνου.
Εξ άλλου μετά τη δολοφονία, αυτοί που συνελήφθηκαν και κλείστηκαν στις φυλακές ήταν ο Αλότους και η Λοκούστα. Αν υπήρχε υποψία από τις αρχές για τον Ξενοφώντα γιατί να μη συλληφθεί;
Πράγματι δεν υπάρχει καμιά πληροφορία για δίωξη του Ξενοφώντα μετά το θάνατο του Κλαύδιου.
Κατά την περιγραφή των γεγονότων από τους ιστορικούς ο Ξενοφώντας ξενύχτισε στο υπνοδωμάτιο του Κλαύδιου προσπαθώντας να του προσφέρει τις υπηρεσίες του. Αν ήταν ένοχος δε θάπρεπε να απομακρυνθεί το ταχύτερο δυνατό από τον τόπο του εγκλήματος; Για να μείνει όμως δίπλα στον Κλαύδιο μέχρι το επόμενο πρωί αυτό μαρτυρεί τις απεγνωσμένες προσπάθειες που κατέβαλε ο γιατρός για να σώσει τον άρρωστο του.
Ένα άλλο που δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής μας είναι το ότι κανένας Έλληνας συγγραφέας ή ποιητής δεν αναφέρει τίποτε για τον Ξενοφώντα όπως έγινε για τον Νικία τον τύραννο που οι Κώοι ξέθαψαν το πτώμα του και σκόρπησαν τα κόκαλα του στους πέντε ανέμους.
Γεγονός είναι ένα ότι δε θα μάθουμε ποτέ την αλήθεια όμως οι επιγραφές που βρέθηκαν στην Κω στην Κάλυμνο και στη Σύμη όλες μιλούν για τις ευεργεσίες και τη φιλοπατρία του Ξενοφώντα, ενός ανθρώπου που βοήθησε τον τόπο του και τα γύρω νησιά από αγάπη και καλοσύνη.
Θεοδόσης Διακογιάννης
[1] Τάκιτος, Anales, (XII,61)
[2] O Rayet, Inscriptions da l’ile de Kos, Annuaire de la Societe des Etudes Grecques, 1875.
[3] O M. Segre ήταν ένας Ιταλοεβραίος ιστορικός, αρχαιολόγος και επιγραφολόγος ο οποίος συγκέντρωσε τις επιγραφές της Κω που εκδόθηκαν μετά το θάνατο του από την Ιταλική Αρχαιολογική σχολή των Αθηνών και ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Γερμανούς Ναζί στο στρατόπεδο του Άουσβιτς. (Βλέπε άρθρο στο «Βήμα της Κω» της 25 Νοεμβρίου 2010).
[4] Kostas Buraselis, Kos between Hellenism and Rome.
[5] Το τιμητικό αυτό αξίωμα «δόρυ χωρίς αιχμή» δινόταν για να τονιστεί η δύναμη και ο ηρωισμός του τιμωμένου, αφού δεν είχε ανάγκη την αιχμή του δόρατος για να νικά στις μάχες.
[6] Τάκιτος, Χρονικά, p.94
[7] Paul L. Maier, «H Ρώμη στις φλόγες» σελ.101
[8] Meijer Fik, «Οι αυτοκράτορες δεν πεθαίνουν στο κρεβάτι».
[9] Robert Lynam, «Η Ιστορία των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων».
[10] Τάκιτος, Χρονικά,ΧΙΙ, 66.
[11] Suetonius, 44.
[12] Cyrus Sulzberger Leo, «Ο θάνατος του αδελφού μου».
[13] Suetonius και Robert Graves, Michael Grant, «Οι δώδεκα Καίσαρες». 2003.
[14] John Emsley, «Τα στοιχεία της Δολοφονίας .Μια ιστορία δηλητηριάσεως». Oxford University Press. 2006