Υπερηφαίστεια της Γης

Άποψη χιονισμένων βουνών τυλιγμένων στο σύννεφο, Taupō.Φωτογραφία  Ajjkzeal .

Κανένας μας δεν έχει δει ποτέ να εκραγεί ένα υπερηφαίστειο. Η πιο πρόσφατη σούπερ έκρηξη ήταν του ηφαιστείου Taupō της Νέας Ζηλανδίας, που συνέβη πριν από περίπου 26.500 χρόνια…

Ο όρος «υπερηφαίστειο» υποδηλώνει ένα ηφαιστειακό κέντρο που είχε μια έκρηξη μεγέθους 8 στον Δείκτη Εκρηκτικότητας Ηφαιστείων (VEI).

Οι εκρήξεις των υπερηφαιστείων μετρούνται με έναν ηφαιστειακό δείκτη Explosivity 8 (Vei-8) και αφορά κολοσσιαία γεγονότα που ρίχνουν έξω από τον κρατήρα τεράστιες ποσότητες από ηφαιστειακό  υλικό. 

Οι Vei-7 ή 8 εκρήξεις είναι τόσο ισχυρές που διαμορφώνουν συχνά κυκλικές καλντέρες αντί των απλών κώνων επειδή η προς τα κάτω απόσυρση του μάγματος αναγκάζει την επικαλυπτόμενη μάζα να καταρρεύσει και να γεμίσει την κενή αίθουσα μάγματος που βρίσκεται από κάτω.

Εκρήξεις  με VEI 8 (αποκαλούμενες εκρήξεις μεγέθους «υπερηφαιστείου») έχουν παρουσιαστεί  μέχρι σήμερα στη λίμνη Toba στην Sumatra, στις περιοχές Taupo και Whakamaru στη Νέα Ζηλανδία, στο Yellowstone του Ουαϊόμινγκ, στις ΗΠΑ. Επίσης , στο IslandPark, στο Kilgore, και Blacktail στο Αϊντάχο, και το LaGarita στο Κολοράντο, των ΗΠΑ.

Μέχρι σήμερα οι μεγαλύτερες γνωστές υπερεκρήξεις που έγιναν στον πλανήτη μας είναι οι παρακάτω:

Κολοσσιαίες εκρήξεις με Vei 8, έχουν συμβεί στους ακόλουθους χώρους.

•             Lake Taupo, ηφαιστειακή ζώνη, North Island, Νέα Ζηλανδία - Oruanui έκρηξη ~ 26.500 χρόνια πριν (~ 1.170 km ³)

•             Lake Toba, Σουμάτρα, Ινδονησία - Χρόνος ~ 74.000 πριν (~ 2.800 km ³)

•             Whakamaru, ηφαιστειακή ζώνη Taupo,  Νέα Ζηλανδία - Whakamaru Ignimbrite / έκρηξη ~ 254.000 χρόνια πριν (1,200-2,000 km ³)

•             Yellowstone Καλντέρα, Lava Tuff Creek, Wyoming, Ηνωμένες Πολιτείες, έκρηξη - 640.000 χρόνια πριν (1000 km ³ )

•             Island Park Καλντέρα, Idaho/Wyoming, Yellowstone Ηνωμένες Πολιτείες, έκρηξη - 2,1 εκατομμύρια χρόνια πριν (2500 χιλιόμετρα km ³)

•             Cerro Γκαλάν, Catamarca Επαρχία, Αργεντινή - 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν (1050 km ³)

•             Atana Ignimbrite, Pacana Καλντέρα, Στη βόρεια Χιλή - 4 εκατομμύρια χρόνια πριν (2500 km ³)

•             Heise ηφαιστειακή τομέα, Kilgore Tuff, Idaho, Ηνωμένες Πολιτείες, Yellowstone hotspot - 4,5 εκατομμύρια χρόνια πριν (1800 km ³)

•             Heise, Blacktail Tuff, Idaho, Ηνωμένες Πολιτείες, Yellowstone - 6,6 εκατομμύρια χρόνια πριν (1500 km ³)

•             La Caldera Garita, Κολοράντο, Ηνωμένες Πολιτείες - έκρηξη ~ 27,8 εκατομμύρια χρόνια πριν (~ 5.000 km ³)

•             Sam Ignimbrite, Υεμένη - 29,5 εκατομμύρια χρόνια πριν (τουλάχιστον 5.550 km ³)

•             Glen Coe, Υψίπεδα, Σκωτία , έκρηξη ~ 420 εκατομμύρια πριν

Εκρήξεις με Vei  7, λιγότερο κολοσσιαίες αλλά ακόμα τεράστιες, έχουν συμβεί στο γεωλογικό παρελθόν στις παρακάτω περιοχές

•             Tambora, Νησί Sumbawa, West Nusa Tenggara, Ινδονησία - 1815 (160 km ³), το επόμενο έτος 1816 έγινε γνωστό ως "Το έτος δίχως Καλοκαίρι"

•             Baekdu Mountain, Κίνα/Βόρεια Κορέα - ~ 969 CE (96 ± 19 km ³)

•             Lake Taupo,  North Island, Νέα Ζηλανδία - Hatepe έκρηξη ~ 181 CE (120 km ³)

•             Kikai Καλντέρα, Ryukyu Islands, Ιαπωνία - έκρηξη ~ 6.300 πριν (150 km ³)

•             Macauley Island, Kermadec Νησιά, Νέα Ζηλανδία - ~ 6.300 χρόνια πριν (100 km ³)

•             Aira Καλντέρα, Κιούσου, Ιαπωνία - ~ 22.000 χρόνια πριν (~ 110 km ³)

•             Rotoiti Ignimbrite, Taupo ηφαιστειακή ζώνη, Βόρειο Νησί, Νέα Ζηλανδία - ~ πριν από 50.000 χρόνια (~ 240 km ³)

•             Campi Flegrei, Νεάπολη, Ιταλία - 39.280 ± 110 χρόνια πριν (500 km ³)

•             ASO, Κιούσου, Ιαπωνία - τέσσερα μεγάλες  εκρήξεις μεταξύ 300.000 και 80.000 χρόνια πριν (τελευταία> 600 km ³)

•             Reporoa Καλντέρα, Taupo ηφαιστειακή ζώνη, Βόρειο Νησί, Νέα Ζηλανδία - 230.000 χρόνια πριν (~ 100 km ³)

•             Mamaku Ignimbrite, Rotorua Καλντέρα, Taupo ηφαιστειακή ζώνη, Βόρειο Νησί, Νέα Ζηλανδία - 240.000 χρόνια πριν (> 280 km ³)

•             Matahina Ignimbrite, Haroharo Καλντέρα, Taupo ηφαιστειακή ζώνη, Βόρειο Νησί, Νέα Ζηλανδία - 280.000 χρόνια πριν (~ 120 km ³)

•             Long Valley Καλντέρα, Καλιφόρνια, Ηνωμένες Πολιτείες - έκρηξη~ 760.000 πριν (600 km ³)

•             Valles Καλντέρα, Νέο Μεξικό, Ηνωμένες Πολιτείες - ~ 1,15 εκατομμύρια χρόνια πριν (~ 600 km ³)

•             Mangakino, Taupo ηφαιστειακή ζώνη, Βόρειο Νησί, Νέα Ζηλανδία - τρεις εκρήξεις 0,97 έως 1,23 εκατομμύρια χρόνια (κάθε μία> 300 km ³)

•             Caldera Fork του Henry, Mesa Falls Tuff, Idaho, Ηνωμένες Πολιτείες, Yellowstone - 1,3 εκατομμύρια χρόνια πριν (280 km ³)

•             Pastos Grandes Ignimbrite, Καλντέρα, 2,9 εκατομμύρια χρόνια πριν (> 820 km ³)

•             Heise ηφαιστειακή τομέα, Γουόλκοτ Tuff, Idaho, Ηνωμένες Πολιτείες, Yellowstone - 6,4 εκατομμύρια χρόνια πριν (750 km ³).

•             Bruneau-Jarbidge, Idaho, Ηνωμένες Πολιτείες, Yellowstone - ~ 10 με 12.000.000 χρόνια πριν (> 250 km ³)

•             Bennett ,Λίμνη ηφαιστειακή, Βρετανική Κολομβία/Yukon, Καναδάς - Έτη ~ 50 εκατομμύρια πριν (850 km ³)

Γεωδίφης

Πηγή –Βικιπαίδεια