Γιατί τα κτίρια των αρχαίων Ρωμαίων αντέχουν ακόμα στον χρόνο;

 Φωτογραφία-Αγορά του Τραϊανού στη Ρώμη.

Τι  θα μπορούσαμε να μάθουμε από κτίρια 2.000 ετών; Οι Ρωμαίοι άρχισαν την κατασκευή της Αγοράς του Τραϊανού στη Ρώμη το 96 μ.Χ. Περίπου 2.000 χρόνια αργότερα, πολλά από τα κτίρια της Αγοράς έχουν παραμείνει στη θέση τους.

Η μακροβιότητα της Αγοράς του Τραϊανού και των άλλων κτιρίων που κατασκευάστηκαν από τους Ρωμαίους οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αντοχή των υλικών των κατασκευών που χρησιμοποίησαν όπως για παράδειγμα το σκυρόδεμα.

Μια ομάδα γεωλόγων και αρχαιολόγων μελέτησε τη γεωχημεία του κονιάματος του ρωμαϊκού σκυροδέματος για να δουν τι θα μπορούσαν οι αρχαίοι Ρωμαίοι να διδάξουν τους σύγχρονους μηχανικούς.

Σήμερα, το σκυρόδεμα γίνεται με τσιμέντο τύπου portland, το οποίο αποτελείται από ασβεστόλιθο, άργιλο και άλλα υλικά που θερμαίνονται σε υψηλές θερμοκρασίες σε κλίβανο για την παραγωγή τσιμέντου με χονδροειδή κομμάτια που ονομάζεται κλίνκερ. Το κλίνκερ αλέθεται σε λεπτά σωματίδια, και στη συνέχεια αναμιγνύεται με νερό για να δημιουργηθεί μια πάστα τσιμέντου που συγκρατείται με διάφορα υλικά όπως με άμμο και χαλίκια.Το μείγμα σκληραίνει για να σχηματίσει το σκυρόδεμα.

Οι ερευνητές εξετάζοντας τα υλικά των Ρωμαίων διαπίστωσαν ότι έκαναν με  διαφορετικό τρόπο την ανάμειξη του σκυροδέματος, χρησιμοποιώντας ποζολανικά κονιάματα αντί για τσιμέντο portland. Η ποζολάνη είναι μια ανόργανη ουσία, όπως η ηφαιστειακή τέφρα, που αντιδρά με ένυδρο ασβέστη για την παραγωγή τσιμέντου. Οι Ρωμαίοι πήραν την συνταγή από τους αρχαίους Ελληνες. Με τον χρόνο είχαν μάθει πώς να την χρησιμοποιούν και πώς να την αφαιρούν απο την ηφαιστειακή στάχτη για να κάνουν τα ποζολανικά κονιάματα τους. Η τέφρα προέρχεται από τον ιγκνιμβριτική κόκκινη ποζολάνη, ένα υλικό πυροκλαστικής ροής που προήλθε από την περιοχή Colli Albani, μια ηφαιστειογενής ζώνη που βρίσκεται 20 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Ρώμης και της οποίας έδρασαν τα ηφαίστεια της περίπου 456.000 χρόνια πριν. 

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι για την οικοδόμηση των μοναδικών κτιρίων δεν χρησιμοποιούσαν οποιαδήποτε κόκκινη ποζολάνη. Οι ερευνητές αφού ανέλυσαν δείγματα της ποζολάνης από διάφορα λατομεία , ανακάλυψαν γιατί οι Ρωμαίοι ήταν τόσο επιλεκτικοί στα υλικά που χρησιμοποιούσαν στα κτίρια τους. 

Οι ερευνητές, παρουσίασαν τα αποτελέσματα τους στο περιοδικό Γεωαρχαιολογία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι Ρωμαίοι προτιμούσαν την τέφρα της κόκκινης ποζολάνης που βρισκόταν στους μέσους ορίζοντες από εκείνη των ανώτερων ή κατώτερων στρωμάτων για να δημιουργούν το σκυρόδεμα τους.

Η ορυκτολογική μελέτη των εν λόγω τροποποιημένων μορφών της κόκκινης ποζολάνης  εξήγησε με τον πιο αδιάψευστο τρόπο γιατί ήταν σωστές οι επιλογές των Ρωμαίων.

Παρεμπιπτόντως θα ήθελα να προσθέσω ότι τέτοια ποζολάνη καλύπτει το δυτικό τμήμα του νησιού της Κω. Το υλικό αυτό θα μπορούσαμε όχι μόνο να το χρησιμοποιήσουμε αλλά και να εξάγουμε αφού πρόκειται για μαγικό υλικό με μοναδικές φυσικές ιδιότητες. 

Γεωδίφης

Πηγή-Earth magazine