Η ιστορία του Charles Steen

Πριν από λίγο καιρό διαβάζοντας το Earthmagazine έπεσα πάνω σε ένα άρθρο που αναφερόταν στην ιστορία του ουρανίου στην Αμερική το οποίο αξίζει να σας διηγηθώ.

Το 1951, κατά τις πρώτες ημέρες του Ψυχρού Πολέμου, η αμερικανική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας προσέφερε αμοιβή 10.000 δολαρίων σε όποιον θα μπορούσε να αναπτύξει ένα εγχώριο ορυχείο από όπου θα γινόταν η εξόρυξη του ουρανίου. Το ουράνιο ήταν αναγκαίο  για να τροφοδοτήσει το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας. Τότε ο Steen, γεωλόγος πετρελαίου από το Τέξας, πήρε ένα ρυμουλκό και την οικογένειά του και κατευθύνθηκε   στο Moab. Αφού κατασκήνωσε στην περιοχή άρχισε να ερευνά για τους κόκκινους Ιουρασικούς  ψαμμίτες της Γιούτα. Δεν ήταν εύκολη η εργασία του, αλλά το 1952, σε ηλικία 32 ετών, η εμμονή του Steen απέδωσε καρπούς. Έγινε ένας πλούσιος άνθρωπος, και μάλιστα εκλέχθηκε στην Γερουσία της Γιούτα. Αλλά ο Steen προσέκρουσε στην κακή του τύχη αργότερα στη ζωή του: Έχασε τα περισσότερα από την περιουσία του σε κακές επενδύσεις, πέρασε τρεις δεκαετίες σε ένα ατύχημα- που τον άφησε σε κωματώδη κατάσταση, και υπέφερε από τη νόσο Αλτσχάιμερ μέχρι που πέθανε το 2006.  Η ιστορία του Charles Steen είναι μόνο μία από τις πολλές που συνέβηκαν  τη δεκαετία του 1950 σχετικά με την έρευνα του ουρανίου στις ΗΠΑ.

Σε αντιπαράθεση  με την ιστορία του Steen σας φέρνω μια άλλη ιστορία από την ελληνική δική μας πραγματικότητα. Όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ως πρωθυπουργός, ήλθε στο Υπουργείο Βιομηχανίας κάποιος επιστήμονας του έκανε την πρώτη εισήγηση για τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας, και τότε αυτός είπε: «Έχεις 3 εκατομμύρια δραχμές για έρευνες». Μετά από έναν μήνα ο επιστήμονας του έκανε μία ανακοίνωση για τον ορυκτό πλούτο. Μόλις διάβασε τη δήλωσή του τότε ο πρωθυπουργός του τηλεφώνησε και του είπε: «Τα 3 εκατομμύρια δραχμές γίνονται 100. Πρέπει να μάθουμε τι πλούτο έχουμε». 

Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε. Μπορεί  ιδιώτες να δημιούργησαν μεταλλευτικές επιχειρήσεις που με την οργάνωσή τους εξέπληξαν το 1977 τους εκπροσώπους του ΜΙΤ. Όμως λόγω της πετρελαϊκής κρίσης το 1979-80, ενώ άλλες χώρες βοήθησαν τις εταιρίες που υπέστησαν ζημιά, στην Ελλάδα λόγω της διακηρύξεως το 1981 για κοινωνικοποιήσεις, με απεργίες και στάσεις εργασίας που υποκινούσαν συνδικαλιστές, αφαιρέθηκαν επιχειρήσεις από τους δημιουργούς. 

Μετά από τόσο καιρό δεν γνωρίζουμε  τι πλούτο διαθέτουμε με ακρίβεια. Όμως και να γνωρίζαμε η  εθνική αξιοποίηση του πλούτου εξαρτάται από χρόνια προβλήματα τα οποία ταλαιπωρούν τον εξορυκτικό κλάδο, όπως η έλλειψη ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, οι δυσκολίες πρόσβασης σε φυσικούς πόρους καθώς και οι χρονοβόρες και πολύπλοκες –πολλές φορές απρόβλεπτες–διαδικασίες αδειοδότησης. Ο μέσος όρος χρόνου για την εξασφάλιση μιας άδειας στην Ελλάδα είναι περίπου 6-7 χρόνια, όταν στην Ευρώπη γνωρίζεις αν θα την πάρεις ή όχι σε λίγους  μήνες.

Με την παρουσία του ΔΝΤ και υπό τις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα μας πρέπει η πολιτεία να αποσαφηνίσει αν επιθυμεί ή όχι την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και ότι εφόσον συμβεί το πρώτο, τότε να προχωρήσει άμεσα σε αποσαφήνιση της νομοθεσίας όχι όμως σε βάρος του περιβάλλοντος.  Η απλούστευση και η επιτάχυνση των διαδικασιών  στην αντιμετώπιση του θέματος των τοπικών κοινωνιών και των αντιδράσεων που εκφράζουν κρίνεται επιτακτική ανάγκη.

Θα ήταν πραγματικά κρίμα να μην εκμεταλλευτεί η Ελλάδα τους ορυκτούς της πόρους. Ο ορυκτός πλούτος είναι εθνικός πλούτος και η εύκολη απόρριψή του είναι βέβαιο ότι λειτουργεί ως μελλοντική εθνική απώλεια, με απρόβλεπτες συνήθειες για την ανάπτυξη της χώρας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αποληρωμή των δανείων μετά την πτώχευση του 1893 έγινε από την εκμετάλευση του ορυκτού πλούτου μας. Διαθέτουμε δυνάμεις με τις οποίες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση χωρίς να κόψουμε τις μικροσυντάξεις φτάνει να τις ενεργοποιήσουμε άμεσα ώστε να συμβάλλουν σε ένα καλύτερο αύριο.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε) η χώρα μας είναι η πλουσιότερη χώρα της Ε.Ε. σε ορυκτό πλούτο. Έχει νικέλιο, βωξίτη, χρώμιο, ουράνιο, όσμιο, λιγνίτη, αλάτι, λευκόλιθο, χρυσό, ασήμι, πετρέλαιο, μπεντονίτη, ποζολάνη, τιτανίτη, γεωθερμία, μάρμαρα, γρανίτη και άλλα ορυκτά. Επιτέλους ας συμπεριφερθούμε σαν μια ώριμη κοινωνία. Ας ελπίσουμε ότι αυτή την φορά τα πράγματα θα πάνε λίγο διαφορετικά και ότι ο πρωθυπουργός της χώρας δεν θα ζητήσει χρήματα από τους επιστήμονες για την έρευνα του ορυκτού πλούτου.

Γεωδίφης