Οι «γρατσουνιές» του Δαλίου Απόλλωνα;

Στο μονοπάτι από το Χωριό προς τον Προφήτη Ηλία της Καλύμνου απαντούν κάποιες εντυπωσιακές γεωμορφές τις οποίες πριν από καιρό φωτογράφισε ο καλός φίλος Ιάκωβος Ζήκας . Στέκουν σαν αρχαίες επιγραφές και περιέχουν σημαντικές πληροφορίες από την γεωλογική εξέλιξη του νησιού, ηλικίας 300 και βάλε εκ.ετών.

Οι παράλληλες λείες αύλακες στην επιφάνεια του πετρώματος σχηματίστηκαν στην οροσειρά-ραχοκοκαλιά του νησιού, στην επιφάνεια του πιο σημαντικού συστήματος διάρρηξης, του Δαλίου Απόλλωνα.

Ο Απόλλωνας ήταν στην Κάλυμνο ο θεός σχεδόν των πάντων.Προστάτης των ναυτικών, της θάλασσας, επίσης θεός της μουσικής, της ποίησης, της τέχνης, της προφητείας, της αλήθειας, της τοξοβολίας, της πανούκλας, της θεραπείας, του ήλιου και του φωτός [αν και ο θεός συνδέεται πάντα με τον ήλιο, ο αρχικός θεός του ήλιου ήταν ο τιτάνας Ήλιος, αλλά όλοι τον ξέχασαν].

Οι γρατσουνιές δημιουργήθηκαν πριν από τον ερχομό και την λατρεία του Απόλλωνα στην Κάλυμνο. Ωστόσο η επιλογή του  τόπου λατρείας ίσως σχετίζεται με την γεωλογία της ευρύτερης περιοχής και είναι κάτι το οποίο αξίζει να διερευνηθεί σε βάθος.

Οι γραμμώσεις μπορούν να εμφανιστούν από την κίνηση παγετώνων ωστόσο αυτές της φωτογραφίας οφείλονται στην κίνηση των αντίθετων τεμαχών του πιο σημαντικού ρήγματος της Καλύμνου.

Συμβαίνουν όταν ένα πέτρωμα ξαφνικά σπάει σε ένα σεισμό ή σταδιακά κατά τη διάρκεια της ολίσθησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θερμότητα που παράγεται κατά τη διάρκεια της ολίσθησης μπορεί να παράγει ασυνήθιστη χημεία στη διεπαφή. Τέτοιες γεωδομές μπορεί αρχικά να καλύπτουν χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα και να καταλαμβάνουν βάθος αρκετών χιλιομέτρων. Όταν ανυψωθούν και έχουν εκτεθεί, οι επιφάνειες ενδέχεται να έχουν κατακερματιστεί. 

Οι σεισμοί δεν συμβαίνουν ταυτόχρονα. Ξεκινούν από ένα σημείο σε ένα ρήγμα και στη συνέχεια απλώνονται κατά μήκος του ρήγματος. Η άκρη της ρήξης κινείται με αρκετά χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, σκίζοντας κατά μήκος του ρήγματος. Αυτό προκαλεί τίναγμα και αυτό έχει αποτυπωθεί σε αυτά τα χαρακτηριστικά.

Στη γεωλογία, ένα slickenside είναι μια ομαλά γυαλισμένη επιφάνεια που προκαλείται από κίνηση τριβής μεταξύ πετρωμάτων κατά μήκος ενός ρήγματος και μαρτυρούν την κατεύθυνση της κίνησης.Είναι παράλληλα με την κατεύθυνση της κίνησης του ρήγματος και χρησιμεύουν ως κινηματικός δείκτης για τους σεισμούς της Καλύμνου και τις ιδιοτροπίες της συγκεκριμένης γεωδομής.Μας λένε τι να περιμένουμε για την επόμενη φορά.

Η μοναδική γεωμετρία του μπορεί να δημιουργηθεί με διάφορους τρόπους, αλλά οι ακριβείς μηχανισμοί δεν είναι καλά κατανοητοί.

Ένας καθρέφτης ρήγματος μπορεί επίσης να είναι το αποτέλεσμα της παρουσίας υγρού στην επιφάνεια του κατά τη διάρκεια της ολίσθησης.Μόλις σταματήσει η ολίσθηση, αυτό το υγρό στερεοποιείται ως γέλη πυριτίου, το οποίο φαίνεται γυαλιστερό και φιλοξενεί λεπτές γραμμές.

Οι γρατσουνιές παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τις διαδικασίες των αρχαίων σεισμών του νησιού. Οι ίνες ασβεστίτη έχουν πρόσφατα χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό του βάθους του σεισμικού ερπυσμού στα όρη Ζάγκρος καθώς και για τον προσανατολισμό της πίεσης που επενεργεί στο ρήγμα.Έχει επίσης προταθεί ότι όταν υπάρχουν πολλαπλοί προσανατολισμοί η ολίσθηση δεν έχει σταθερή κατεύθυνση. Εκτός από την κατεύθυνση της ολίσθησης, οι γραμμές ολίσθησης έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό του χρονισμού της ολίσθησης. Διατηρούν επίσης κάθε πολυπλοκότητα στη γεωμετρία της ρήξης του σεισμού.

Στη Σελήνη, ένας ογκόλιθος που ανακαλύφθηκε σε έναν μικρό κρατήρα κοντά στη Ρίμα Χάντλεϊ, από το πλήρωμα του Apollo 15 φέρει παρόμοιες γραμμώσεις.Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο βράχος κόβεται ξαφνικά κατά τη διάρκεια ενός σεισμού ή σταδιακά κατά τη διάρκεια του ερπυσμού του ρήγματος. 

Γεωδίφης