Η συνταγή από τα φύλλα ιτιάς του Ιπποκράτη

Την 1η Μαΐου του 1899 η μάλλον ασήμαντη ως τότε γερμανική εταιρεία Bayer κυκλοφόρησε ένα νέο παυσίπονο - αντιφλεγμονώδες - αντιπυρετικό της με την ονομασία Aspirin σαρώνοντας έκτοτε όλες τις αγορές του πλανήτη. 

Αφού ανακούφισε γενεές επί γενεών και παρά τη σχετική κάμψη που γνώρισε με την εμφάνιση της παρακεταμόλης και της ιβουπροφένης, η ασπιρίνη σήμερα όχι μόνο εξακολουθεί να ανθεί αλλά κατακτά και νέους θεραπευτικούς τομείς. 

Ολο και περισσότερες μελέτες ανακαλύπτουν οφέλη της στην προστασία από καρδιαγγειακές παθήσεις και πολλούς καρκίνους. Όπως ωστόσο συμβαίνει συχνά με τις μεγάλες «βεντέτες», έτσι και αυτή έχει πίσω της έναν μακρό πολύκροτο βίο, διανθισμένο με πάθη, μίση, υποψίες σκανδάλων και έντονες αντιδικίες - κυρίως για τις πολύφερνες πατέντες και τα πνευματικά δικαιώματα. 

Οι θεραπευτικές ιδιότητες της δραστικής ουσίας της ασπιρίνης - του σαλικυλικού οξέος - ήταν γνωστές από τα βάθη της αρχαιότητας. Φάρμακα με βάση φυτά που περιέχουν την ουσία αυτή (με πιο γνωστή την ιτιά) αναφέρονται σε αιγυπτιακούς παπύρους από τη 2η χιλιετία π.Χ. ενώ ο Ιπποκράτης (φωτογραφία, Ασκληπιείο Κω) είχε «συνταγογραφήσει» στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα μια σκόνη από τον φλοιό και τα φύλλα της ιτιάς για την ανακούφιση των πονοκεφάλων, των πόνων και του πυρετού. 

Η φυτικής προέλευσης «σαλικυλική» φαρμακευτική προσέγγιση για τα παραπάνω συμπτώματα αποτέλεσε έκτοτε σταθερή αξία, περνώντας από την κλασική αρχαιότητα στον Μεσαίωνα και στους νεότερους χρόνους. 

Ως τον 19ο αιώνα ωστόσο η ουσία δεν είχε παραχθεί συνθετικά. Η πρώτη επιτυχημένη απόπειρα για την παραγωγή συνθετικού ασετυλσαλικυλικού οξέος έγινε από τον Γάλλο Σαρλ Φρεντερίκ Ζεράρ το 1853. Πηγή-HeliosPlus

Γεωδίφης