Το «βιτριόλι» της Κοσκινού;

Συχνά τα τοξικά μεταλλεύματα αποτελούν υλικό που χρησιμοποιούμε καθημερινά σε δραστηριότητες μας  όπως σε κατασκευές, υπολογιστές, καλλυντικά κά. 

Ένα από τα 10 πιο επικίνδυνα και πιο φονικά ορυκτά στον πλανήτη είναι ο χαλκανθίτης. Πρόκειται για ορυκτό που εξόρυξαν από νεογενή πετρώματα οι Ιταλοί σε ορυχείο που υπήρχε στα Λατομεία του  χωριού Κοσκινού , στο νησί της Ρόδου.

Ο χαλκανθίτης είναι ένυδρος υδατοδιαλυτός θειικός χαλκός, μοιάζει με λουλούδι[ανθός] χάλκινο γι αυτό πήρε το όνομα του. Λέγεται και «βιτριόλι του χαλκού» επειδή η υδατοδιαλυτότητα του μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε δηλητηρίαση, αφού είναι τοξικό για τον άνθρωπο. 

Ομως, ο συλλέκτης, ερευνητής και συγγραφέας Σταύρος Γεωργαλλίδης έχει πάρει τα μέτρα του, σωστά το διατηρεί σε αεροστεγώς κλειστά διαφανή δοχεία. Είναι ο μόνος τρόπος να το έχεις σε μία συλλογή.

Η διαλυτότητα του ορυκτού είναι η κύρια αιτία της καταστροφής δειγμάτων του καθώς η υφή του εξαλλοιώνεται, ιδιαίτερα όταν ο αέρας είναι υγρός. Σε ξηρό αέρα χάνει το κρυσταλλικό νερό του και μετατρέπεται σε λευκή ή γαλαζωπή σκόνη.

Το διάλυμά του έχει γλυκίζουσα μεταλλική γεύση όμως είναι δηλητηριώδες. Η εξόρυξη του στο ορυχείο της Κοσκινού γινόταν με ιδιαίτερη προσοχή ,πάντα με μάσκες και γάντια. 

Οι συλλέκτες ορυκτών τον επιθυμούν λόγω της διαφάνειας,του πολύ όμορφου μπλε χρώματος και της σπανιότητας του. Αλλά συχνά  μπερδεύουν τον χαλκανθίτη με την γαλαζόπετρα η οποία, όμως, δεν είναι ορυκτής προέλευσης.

Σχηματίζεται από οξείδωση χαλκούχων μεταλλευμάτων σε ξηρά κλίματα. Μπορεί να βρεθεί μαζί με άλλα ορυκτά όπως ο βροσαντίτης, μαλαχίτης, ασβεστίτης, επσομίτης, γύψος ή ακόμη ο χαλκοπυρίτης. 

Το ορυκτό ανακαλύφθηκε το 1853 στο ορυχείο Chuquicamata της Χιλής, και από τότε εξορύσσεται για τον χαλκό του.Οι Ιταλοί μάλλον τον χρησιμοποιούσαν στην Ρόδο για τον ίδιο λόγο ή στο σκυρόδεμα ή για κάποια άλλη χρήση μέχρι σήμερα άγνωστη.

Γενικά οι θεϊκοί χαλκοί χρησιμοποιούνται στην γεωργία, σε συνθετικό καουτσούκ,πετρέλαιο, βερνίκια, χρωστικές ουσίες, ως χημικές ουσίες, στο σκυρόδεμα ως αντισηπτικό. Επίσης ως συγκολητικό,για τον έλεγχο των αποβλήτων, στην παρασκευή καταλυτών για χρήση σε πολλές βιομηχανίες, ηλεκτρολύτες σε ραφινάρισμα χαλκού κά.

Στην χώρα μας συναντάται εκτός από την Κοσκινού σε μεταλλεία του Λαυρίου, στο Στρατώνι Χαλκιδικής[Ολυμπιάδα], κά.

Στην φωτογραφία ο χαλκανθίτης από το μουσειακό χώρο του Σταύρου Γεωργαλλίδη ένα από τα λιγοστά δείγματα που πλέον κυκλοφορούν. Κομμάτια από το παλιό Ιταλικό ορυχείο στην περιοχή του βουνού Πέζουλας στα Κοσκινού, το οποίο δεν υπάρχει σήμερα !!.

Γεωδίφης

 

Δείγμα από χαλκανθίτη[από το διαδίκτυο]