Η άγνωστη παλαιοβυζαντινή διαδρομή και οι Θέρμες του Σταυρού
Σοκάκι άγνωστο μπροστά από πέτρινα κτίσματα οθωμανικής περιόδου. Ήταν πολυσύχναστο, σημαντικό τμήμα της πόλης Κω, που συνέδεε την Πλατεία του Ταρσανά με τον προσεισμικό Άγιο Νικόλαο της Χώρας. Είχε κλίση κατηφορική προς τα δεξιά της φωτογραφίας.
Εμφανίζει αξιοσημείωτη υψομετρική διαφορά από το αντίστοιχο τμήμα της απέναντι Λ.Ιπποκράτους [Viale dei Fossati]. Βρισκόταν μέσα στο μεσαιωνικό τείχος του 16ου αιώνα. Σήμερα το «ίχνος» της διαδρομής δεν διακρίνεται, όμως κάποτε διέσχιζε κάθετα την Οδό Ναυκλήρου.
Το δρομάκι περνούσε πίσω από την τωρινή είσοδο του Χαμάμ ,πριν το 1933. Σήμερα πια δεν υφίσταται.
Η φωτογραφία είναι του 1937; Κάτω από το υψωματάκι με τα φερτά υλικά υπάρχουν ψηφιδωτά από την μνημειώδη παλαιοβασιλική του Λιμανιού [Αγ.Γεώργιος της Λότζιας] του 6ου μ.Χ.
Επίσης δεν αποκλείεται στη θέση να προυπήρχε σπουδαίος, μεγαλύτερος πρωτοβυζαντινός δρόμος της πρωτεύουσας, που είχε χαραχτεί πριν ακόμη φτιαχτούν τα κτίσματα των Οθωμανών και των Ιπποτών. Μάλλον οδηγούσε από το εσωτερικό λιμάνι που ακόμη ήταν σε λειτουργία, προς την Via Croce της Συνοικίας του Σταυρού[σημερινή Οδός Μητροπόλεως] με τις ιδιωτικές θέρμες που καταστράφηκαν το 554 μ.Χ.
Στην κάτω φωτογραφία τον «Ιούλιο 1937»,τα ψηφιδωτά των περίφημων Θερμών της Via della Croce του 5ου-6ου αιώνα μ.Χ, έρχονται στο φως στην Συνοικία του Σταυρού της πόλης Κω.Άποψη από τα βορειοδυτικά της νοτιοδυτικής γωνίας πριν από την αποκόλληση των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών και την μεταφορά τους στην Ρόδο από τους Ιταλούς, όπου παραμένουν μέχρι τις μέρες μας.
Οι Θέρμες της Via della Croce [Οδός Σταυρού, σημερινή τοποθεσία μεταξύ οδού Μητροπόλεως και Κοραή] στην συνοικία του Σταυρού περιελάμβανε τον χώρο όπου υπάρχει η σημερινή ομώνυμη εκκλησία.
Τα υλικά απόθεσης μαρτυρούν ότι τον 6ο αιώνα μ.Χ η πόλη βρισκόταν σε υψόμετρο τουλάχιστον 2 μέτρα πιο κάτω από το τωρινό. Η ανύψωση οφείλεται σε προσχώσεις, υλικά τσουνάμι και σε οικοδομικά συντρίμμια[ εξαιτίας σεισμών] των οποίων ο όγκος ποτέ δεν περισυλλέχτηκε.
Πηγές:
1.Ιστορία των σεισμών της Κω,2018-2023
2. Αρχείο L.Morricone/saia
3. Παλιές φωτογραφίες της Κω/ΦΒ.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Η Συνοικία του Σταυρού, δεκαετία ΄20.
Τα πανέμορφα ψηφιδωτά της Συνοικίας του Σταυρού, στην Οδό Μητροπόλεως, Ιούλιος 1937.
Σε σχέδιο κάτοψη δωματίων που ανήκουν στις Θέρμες της "Via della Croce" της πόλης Κω[Οδός Σταυρού, σήμερα Οδός Μητροπόλεως], από τον Ιταλό μηχανικό H. Balducci.
Πόλη της Κω, Συνοικία του Σταυρού, μωσαϊκό δαπέδου, ακουαρέλα του H. Balducci.Κεντρικό μοτίβο με δύο παγώνια που πλαισιώνουν έναν κάνθαρο.Ο κάνθαρος είναι είδος αρχαίου ελληνικού αγγείου με σώμα σχήματος ποτηριού με κάθετη λαβή αμφίπλευρα, συνδεδεμένη με το χείλος του αγγείου και με υψηλή καμπυλωμένη λαβή στο επάνω μέρος. Ως σκεύος είναι συνδεδεμένο με την λατρεία του θεού Διονύσου, και αποτελεί σύμβολό του.Ψηφιδωτό του μέσου του 5ου αιώνα μ.Χ. Βρίσκεται σήμερα στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου της Ρόδου.
Οδός Ναυκλήρου, δεξιά της φωτογραφίας της δεκαετίας του ΄20, καθετα της περνούσε ένα σοκάκι πριν από τον σεισμό του ΄33.