Ο περίπλους του Πυθέα

O Πυθέας [380-310 π.Χ] ήταν ένας αρχαίος Έλληνας εξερευνητής και γεωγράφος από τη Μασσαλία ,η οποία τότε ήταν ελληνική αποικία. 

Στην ιστορία έμεινε με το όνομα, ο Μασσαλιώτης και έγινε γνωστός για το μοναδικό ταξίδι που πραγματοποίησε στις θάλασσες της βόρειας Ευρώπης. 

Ο Πυθέας περιέγραψε το ταξίδι του στα βιβλία του «Περί Ωκεανού» και «Γης περίοδος», από τα οποία σώζονται μόνο αποσπάσματα, σε αναφορές άλλων συγγραφέων. Ανάμεσα σε αυτούς, ο Στράβων και ο Πολύβιος διατήρησαν αμφιβολίες για το αν ο Πυθέας πραγματοποίησε το ταξίδι που περιγράφει.

Τον 4ο αιώνα π.Χ, ο Πυθέας αναλαμβάνει μια αποστολή για να διερευνήσει τα εδάφη πέρα από τη Μεσόγειο και έφτασε στα όρια της Αρκτικής του τότε γνωστού κόσμου. Τότε υπήρχε έντονος ανταγωνισμός και αντιπαλότητα μεταξύ των Ελλήνων και των Καρχηδονίων για τον έλεγχο του εμπορίου στη δυτική Μεσόγειο .

Ο σκοπός του ταξιδιού του Πυθέα για τα βρετανικά νησιά δεν είναι απολύτως βέβαιος,αλλά μπορεί εν μέρει να ήταν μια προσπάθεια να αναζητήσει άλλες αγορές.

Ο τρόπος που ξεκίνησε το ταξίδι του ο Πυθέας δεν είναι επακριβώς γνωστός.

 Μπορεί να πέρασε από το Πορθμό του Γιβραλτάρ, αλλά είναι επίσης πιθανό να ταξίδευσε αρχικά δια ξηράς μέσω της Γαλατίας [σημερινή Γαλλία]. Στη συνέχεια βρέθηκε στη Βρετανία, για την περίμετρο της οποίας υπολόγισε τιμή που διαφέρει κατά 2,5% από την πραγματική. Περιέγραψε τους ιθαγενείς κατοίκους της, ως ανθρώπους "απλών τρόπων " που έχτιζαν τα σπίτια τους έξω από καλάμια ή ξύλα, και χρησιμοποιούσαν άρματα στους πολέμους τους. Επισκέφτηκε την Κορνουάλη [Belerion], σημαντικό τόπο εξόρυξης κασσίτερου. Για τους κατοίκους της, ο Πυθέας είπε ότι ήταν πολιτισμένοι και φιλόξενοι με τους ξένους. Λέγεται ότι ο αρχαίος εξερευνητής επισκέφτηκε και το  Stonehenge σύμφωνα με τον Διόδωρο αλλά δεν επιβεβαιώθηκε αυτό το γεγονός από κάποια άλλη πηγή. Ωστόσο το ταξίδι του Πυθέα αποτέλεσε  τον πρώτο καταγεγραμμένο περίπλου των Βρετανικών Νήσων.

Μετά από θαλάσσιο ταξίδι 6 ημερών προς το βορρά έφτασε σε έναν τόπο που ονομάζει Θούλη. 

Για τη Θούλη ο Πυθέας αναφέρει ότι ήταν μία γεωργική χώρα, όπου η μέρα διαρκεί 2 με 3 ώρες. Οι εκεί κάτοικοι τρέφονταν με φρούτα και παρασκεύαζαν ένα ποτό από σιτάρι και μέλι. Σχετικά με το ποιά ήταν η Θούλη που επισκέφτηκε ο Πυθέας έχουν γίνει διάφορες υποθέσεις. Εικάζεται ότι πρόκειται για την Ισλανδία, τις ακτές της Νορβηγίας, τις Νήσους Φερόες ή τις Νήσους Σέτλαντ. Βόρεια τη Θούλης, σε απόσταση μίας ημέρας ναυτικού ταξιδιού, άρχιζε μία περιοχή όπου η θάλασσα αναμιγνυόταν με τον πάγο, τη ξηρά και τον αέρα. 

Υπάρχουν θεωρίες σύμφωνα με τις οποίες ο τόπος που περιγράφει ο Πυθέας είναι οι περιοχές του Αρκτικού κύκλου κοντά στην Ισλανδία ή τη Νορβηγία, όπου το θαλασσινό νερό αρχίζει να πήζει και υπάρχει πυκνή ομίχλη. Ο συνδυασμός αυτός [νερό-πάγοι-ομίχλη] του έδωσε την εντύπωση της ανάμιξης των στοιχείων της φύσης.

Στη συνέχεια ο Πυθέας επέστρεψε στην Βρετανία και ταξίδευσε στη Βόρεια Θάλασσα και πιθανώς και στη Βαλτική. 

Ο Πυθέας έκανε ορισμένες σημαντικές παρατηρήσεις σχετικά με τα γεωγραφικά πλάτη και ήταν ο πρώτος που συνέδεσε  τις παλίρροιες με τις φάσεις της Σελήνης.

Γεωδίφης 

1. Με πληροφορίες από την Brittanica

2.The journey of Pytheas

https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2005/09/The_journey_of_Pytheas

3.Navigation in the Ancient Mediterranean and Beyond

https://www.researchgate.net/publication/319311945_Navigation_in_the_Ancient_Mediterranean_and_Beyond

4. Πυθέας ο Μασσαλιώτης

https://en.wikipedia.org/wiki/Pytheas

Η διαδρομή του Πυθέα.Η πρώτη καταγεγραμμένη αποστολή στην Αρκτική έγινε το 330 π.Χ από έναν ανήσυχο Έλληνα ναυτικό τον Πυθέα Μασσαλιώτη, ο οποίος βρήκε μια παράξενη γη που ονομαζόταν «Θούλη». Ονόμασε επίσης τη Σκωτία και έδωσε στην αντιμαχόμενη φυλή τους το όνομα Κέλτες.Πίσω στο σπίτι, λίγοι πίστεψαν τις εκπληκτικές ιστορίες του για καθαρά λευκά τοπία, παγωμένες θάλασσες και περίεργα πλάσματα, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων λευκών αρκούδων. Είναι αυτός που αποκάλεσε τους Σκανδιναβούς «Λάπωνες» και το ταξίδι του λέγεται ότι δεν τελείωσε εκεί. Συνέχισε κάποιοι λένε εως τον Καναδά. Οι αστρονομικές του παρατηρήσεις μας βοηθούν να εντοπίσουμε με ακρίβεια το ταξίδι του.Ο θρύλος του ενέπνευσε τις μετέπειτα εξερευνήσεις των Βίκινγκ για να πλεύσουν στη Δύση...Στην εικόνα το ταξίδι του Πυθέα της Μασσαλίας κατά τον Cunliffe (2003).

Το 325 π.Χ για κάποιους άλλους, ενώ ο Μ.Αλέξανδρος και ο στρατός του έφτασαν στο ακραίο σημείο των κατάκτησεων τους πέρα ​​από τον Ινδό, ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης, γεννημένος στη Φωκαϊκή πόλη, ολοκλήρωσε την εξερεύνηση στον Βορρά, κατά την οποία αποβιβάστηκε στη Σκανδιναβία και πιθανώς στην Ισλανδία ή την Γροιλανδία; Ο Πυθέας έγραψε μια λεπτομερή αφήγηση της εξερεύνησής του, σύμφωνα με τον Στράβωνα και τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο.

Απεικόνιση της ελληνικής αποικίας της Μασσαλίας τον 1ο αιώνα π.Χ., σύγχρονη Μασσαλία, Γαλλία.