Ο θαυμαστός γεωλογικός κόσμος της Δεσκάτης

Μέχρι πριν από λίγα χρόνια τα παλαιότερα πετρώματα της Ελλάδας είχαν βρεθεί σε δύο μέρη του αιγαιακού χώρου: την Κω και την Χίο. Όμως μικρές ποσότητες ουρανίου που εντοπίστηκαν από επιστήμονες σε αρχαία πετρώματα της Δεσκάτης κοντά στο φαράγγι του Αλιάκμονα  έρχονται να ανατρέψουν αυτή την θεώρηση. Η χρονολόγησή του ουρανίου έριξε νέο φως στην γένεση του ελλαδικού χώρου.

Οι σχιστόλιθοι και γνεύσιοι της περιοχής της Δεσκάτης είναι ηλικίας πάνω από 300 εκ. χρόνια και είναι υπολείμματα της υπερηπείρου της Πανγαίας. Επειδή τα αρχαία πετρώματα της Δεσκάτης περιέχουν μικροποσότητες ουρανίου, έχει καταστεί εφικτή η χρονολόγησή τους. Σχηματίστηκαν πριν από 700 εκατ. χρόνια από το αρχαίο υλικό που αποτελούσε τον πρώτο μανδύα της Γης. 

Είναι τα παλαιότερα πετρώματα που εντοπίζονται στον ελλαδικό χώρο και ήδη έχουν προσελκύσει το διεθνές επιστημονικό ενδιαφέρον, αφού στη μελέτη τους βασίστηκε κατά κύριο λόγο η θεωρία των τεκτονικών πλακών.

Στη Δεσκάτη μπορούμε να δούμε ολόκληρο το φάσμα της γεωλογικής προόδου, τη γέννηση της «γηραιάς ηπείρου», την καταστροφή της ωκεανού της Τηθύος, τον σχηματισμό της οροσειράς της Πίνδου, και όλα αυτά στο ίδιο σημείο. Αυτό καθιστά την Δεσκάτη ως ένα από τα καλύτερα γεωλογικά παρατηρητήρια του πλανήτη. Τα εν λόγω πετρώματα που περιέχουν το ουράνιο γεννήθηκαν από τον διαχωρισμό της αρχαίας ηπείρου Πανγαίας και τη δημιουργία της Ευρώπης και της Αφρικής. Τα πετρώματα βυθίστηκαν στον ωκεανό της Τηθύος που σχηματίστηκε ανάμεσά τους σε βάθος μέχρι και 100 χιλιομέτρων, ενώ αργότερα βγήκαν ξανά στην επιφάνεια, όταν η Ευρώπη και η Αφρική συγκρούστηκαν. Ορισμένα εξ αυτών βρίσκονται πλέον στα υψηλότερα σημεία της Πίνδου.

Που βρίσκεται η Δεσκάτη; συναντάται στα νοτιοανατολικά του νομού Γρεβενών. Χτισμένη σε υψόμετρο 850 μέτρων, στη νότια πλευρά των Καμβουνίων ενώ στα γύρω βουνά ο περιτριγυρίζεται από καταπράσινες εκτάσεις, πλούσιες σε βελανιδιές, πεύκα και έλατα.Η τοπική κοινωνία προσπαθεί ήδη να αξιοποιήσει τουριστικά τον θαυμαστό γεωλογικό κόσμο της με δοκιμαστικές εκδρομές στα πετρώματά της και στο βουνό Βουνάσσα, που αποκαλείται και «μικρή Ελβετία» επειδή στην κορυφή της βρίσκεται ένα μικρό αλπικό περιβάλλον.

Οι μικροποσότητες ουρανίου μπορεί να αφαιρούν τον τίτλο από τον τόπο μας  «με τα αρχαιότερα πετρώματα της Ελλάδας» ωστόσο το νησί μας διατηρεί κάτι το επίσης μοναδικό: τα εντυπωσιακά απολιθώματα της Αγίας Ειρήνης , στις Πίσω Θέρμες τα οποία μαρτυρούν την ιστορία της γένεσης του αιγαιακού κόσμου και είναι τα παλαιότερα του ελλαδικού χώρου.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Έθνος