Το τσουνάμι και η έκρηξη ηφαιστείου της Ινδονησίας συνδέονται;

Αυτή την εβδομάδα στην Ινδονησία είχαμε τσουνάμι και έκρηξη ηφαίστειου που μπορεί να συνδέονται, λένε οι επιστήμονες. Το τσουνάμι προκλήθηκε από ένα μέγεθος 7,7R σεισμό που έπληξε στις 9:42 μ.μ., τοπική ώρα, τη Δευτέρα κοντά στο δυτικότερο νησί της Σουμάτρα. Τα κύματα που προέκυψαν σκότωσαν περισσότερους από 400 ανθρώπους. Λίγες ώρες αργότερα, το 3.000 μέτρων, ηφαίστειο Mount Merapi, στην ανατολική νήσο Ιάβα, εκτόξευσε  στήλες από ζεστή τέφρα και συντρίμμια στον ουρανό, σκοτώνοντας τουλάχιστον 30 ανθρώπους που ζουν στις πλαγιές του.

Το Mount Merapi, είναι το πιο ενεργό ηφαίστειο της Ινδονησίας, εξέπεμπε ατμό για αρκετές ημέρες. Αλλά η χρονική στιγμή της  κύριας έκρηξης τόσο σύντομα μετά το σεισμό θέτει το ερώτημα κατά πόσον η ανακίνηση εδάφους ξεκίνησε την έκρηξη, αν και το επίκεντρο του σεισμού ήταν 1.300 χιλιόμετρα μακριά από το ηφαίστειο.

"Ηφαιστειακές εκρήξεις που σχετίζονται  με αλλαγές συσσώρευσης τάσης που ακολούθησαν τους σεισμούς, ή λόγω ενεργοποίησης από τα σεισμικά κύματα, φαίνεται να μπορούν να συμβούν," δήλωσε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Chris Goldfinger, ένας θαλάσσιος γεωλόγος στο Oregon State University, " Αλλά η τεκμηρίωση τους είναι διάστικτη στην καλύτερη περίπτωση "

Γνωστά παραδείγματα, είπε, για τις αλλαγές στη γεωθερμική δραστηριότητα στο εθνικό πάρκο Yellowstone το 2002 ύστερα από τον σεισμό μεγέθους 7,9R στην Αλάσκα, και την έκρηξη ηφαιστείου των Άνδεων το 1960, μετά από τον μεγασεισμό μεγέθους 9,5 R της Χιλής.

Ωστόσο ειδικοί επισημαίνουν, όμως, ότι η σχεδόν ταυτόχρονη σειρά γεγονότων μπορεί απλώς να είναι σύμπτωση στην πιο σεισμικά ενεργή χώρα του κόσμου. Η Ινδονησία βρίσκεται κατά μήκος του Ειρηνικού, στο περίφημο δαχτυλίδι της πυρκαγιάς, και τα 17.500 νησιά της, είναι εκτεθειμένα στις τεκτονικές απειλές. Για παράδειγμα, μόνο στην Ιάβα στο νησί του ηφαιστείου Merapi, περισσότερα από 30 ηφαίστεια συνυπάρχουν με πάνω από 120 εκατομμύρια ανθρώπους.

Εν τω μεταξύ, οι ειδικοί σημειώνουν ότι το τσουνάμι αυτής της εβδομάδας ήταν απρόσμενα μεγάλο για το μέγεθος του σεισμού που το έδωσε. Το μέγεθος 7,7 R  του σεισμού που προκάλεσε το τσουνάμι σημειώθηκε από  την ίδια ζώνη του ρήγματος με το σεισμό μεγέθους 9,0R  που πυροδότησε το καταστροφικό τσουνάμι του 2004 στον Ινδικό Ωκεανό. Αν και ο σεισμός της Δευτέρας ήταν λιγότερο έντονος, το τσουνάμι που ακολούθησε έδωσε κύματα 3 μέτρα που προσέκρουσαν σε κοντινά νησιά, ενώ  κάποιες αναφορές αναφέρουν για κύματα γύρω στα 6 μέτρα. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στο γεγονός ότι εκδηλώθηκε το λεγόμενο σεισμό- τσουνάμι, δήλωσε ο Κώστας Συνολάκης, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών Τσουνάμι του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας.

Παρά το γεγονός ότι πολλοί τύποι σεισμών μπορούν να προκαλέσουν τσουνάμι, ένα σεισμό- τσουνάμι είναι μια μοναδική περίπτωση. Σε τέτοιους σεισμούς, η ολίσθηση των τεκτονικών πλακών είναι κατ'ασυνήθιστο τρόπο αργή, και εμφανίζεται κατά τη διάρκεια μιας πολύ πιό μεγάλης περιόδου από αυτή που θα αναμενόταν βασισμένη στην ένταση της σεισμικής μετατόπισης, είπε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο Συνολάκης.

"Ο λόγος για την βραδύτητα των σεισμών τσουνάμι είναι ασαφής," δήλωσε ο Συνολάκης. "Η υπόθεση είναι ότι αυτό οφείλεται στο σπάσιμο ή στους βράχους που καθυστερούν τη ρήξη. Εμείς απλά δεν ξέρουμε, αλλά γνωρίζουμε ότι θα παράγουν μεγαλύτερα τσουνάμι, εξ' ου και η κοινή ονομασία."

Η εκδήλωση της Δευτέρας ήταν το πρώτο τσουνάμι από ένα αργό σεισμό που καταγράφηκε από τσουμενογράφο, ο Συνολάκης πρόσθεσε, η οποία θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμα δεδομένα στην διαλεύκανση του μυστηρίου των σεισμών τσουνάμι.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το National Geographic News