Ο περίφημος δωρικός Ναός του Ερεθιμίου Απόλλωνα
Ο περίφημος δωρικός Ναός του Ερεθιμίου Απόλλωνα σε σχέδιο του Ιταλού H.Balducci.
Ο Ναός ανήκε στον αρχαίο δήμο της Ρόδου «Ιαλύσια» και κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο, αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα ιερά λατρείας μαζί με τους ναούς του Ατταβύριου Δία και της Λινδίας Αθηνάς.
Bρίσκεται στη ΒΔ πλευρά του νησιού, κοντά στο σημερινό χωριό Θεολόγος [Θολός],στην περιοχή του σημαντικού αρχαίου δήμου της Ιαλυσίας, που πιθανώς ονομαζόταν Ιστάνιοι.
Εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1843 από το γερμανό αρχαιολόγο L.Ross με βάση δύο επιγραφές, η μία από τις οποίες ήταν ο Κατάλογος των ιερέων του Ερεθιμίου Απόλλωνα του 1ου αιώνα π.Χ.
Συστηματικές ανασκαφές έγιναν στο χώρο στις αρχές της δεκαετίας του 1930 από την Ιταλική Αρχαιολογική Υπηρεσία, αποκάλυψαν πώρινο ναόσχημο οικοδόμημα με μαρμάρινο αρχιτεκτονικό διάκοσμο και θέατρο κλασικών χρόνων από ντόπιο πωρόλιθο.
Χρονολογείται από τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ, πρέπει να έπαθε τις πρώτες σημαντικές ζημιές από τον σεισμό που κατέστρεψε τον Κολοσσό της Ρόδου, το 227 π.Χ.
Γεωδίφης