Χωρίον Τερμέριον

«Περὶ Καρίαν χωρίον Τερμέριον καλεῖται, ᾧ ἐχρῶντο οἱ τύραννοι δεσμωτηρίῳ», Μέγας Φώτιος ή Άγιος Φώτιος [Κωνσταντινούπολη, 820- 893]

«Το νόμισμα ήμουν τόσο τυχερός που απέκτησα, βρέθηκε από έναν δύτη Καλύμνιο στην ακτή απέναντι από την Κω, και πέρασε από τα χέρια του σε έναν Ιωνα έμπορο, ο οποίος μου το πούλησε για ένα πολύ λογικό ποσό», γράφει ο Charles Newton, ο άνθρωπος που ανακάλυψε το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, στο βιβλίο του με τίτλο «Ταξίδια και ανακαλύψεις στο Λεβάντε» το οποίο εκδόθηκε το 1865. 

Το νόμισμα στο οποίο αναφέρεται ο Βρετανός αρχαιολόγος διακρίνεται ο Ηρακλής γυμνός(;) γονατιστός με τόξο. Πρόκειται για ασημένιο περσικό νόμισμα με βάρος 4,692 γραμμάρια.Από το 1854 βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, είναι περίπου του 550-480 π.Χ.

Στο νόμισμα είναι χαραγμένες οι λέξεις ΤΕΡΜΕΡΙΚΟΝ γύρω από το κεφάλι ενός λιονταριού και ΤΥΜΝΟΣ που μπορεί να είναι το όνομα δυναστείας ή πιθανώς κάποιου νεότερου μέλους της ίδιας οικογένειας μιας πόλης με μεγάλη ιστορία που σήμερα δεν υπάρχει.

Τον 6ο και τον 5ο αιώνα π.Χ η πόλη κυβερνήθηκε από μια οικογένεια τυράννων με το όνομα «Τύμνος». 

Η Τέρμερα ή το Τερμέριο βρισκόταν απέναντι από την Κω, στην Χερσόνησο της Αλικαρνασσού. Ηταν η πιο σημαντική πόλη των Λελέγων, πριν από την ίδρυση της Μύνδου, συμμετείχε στον συνοικισμό της Αλικαρνασσού. Κοντά στην πόλη βρέθηκε νεκροταφείο 11ου αιώνα π.Χ που συνέχισε να χρησιμοποιείται κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. 

Σήμερα στη θέση της Τέρμερας υπάρχει μια ακρόπολη με ερειπωμένα κτίρια και μέρος της εξωτερικής οχύρωσης στην οποία διατηρείται επίσης μια τοξωτή πύλη.Το σπάνιο νόμισμα πρέπει να είναι αυτής της  περιόδου.

Ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί ότι κατά τη βασιλεία του Δαρείου Υστάσπη [π.Χ.521-485] κυβερνήθηκε από έναν τύραννο που λεγόταν Τύμνος. Αναφέρει έναν Ιστιαίο, τύραννο της Τερμέρας, ο οποίος ήταν γιος του Τύμνου. Είναι πιθανό ότι η λέξη ΤΥΜΝΟΣ στο νόμισμα έχει σχέση με το όνομα ενός δεύτερου Τύμνου, γιου αυτού του Ιστιαίου και όχι του γιου Τέρμερου που πρέπει να έζησε τον 12ο αιώνα π.Χ.

Κατά τη διάρκεια της επόμενης αθηναϊκής ηγεμονίας, η Τέρμερα δεν φαίνεται να έχει κόψει νομίσματα μετά την εποχή του Τύμνου. Κάτω από τον Μαύσωλο φέρεται ότι καταστράφηκε και ο πληθυσμός της μεταφέρθηκε στην Αλικαρνασσό, η ακρόπολη μόνη της διατηρήθηκε ως φυλακή. Ο σεισμός του 411 π.Χ προφανώς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παρακμή της αρχαϊκής πόλης.

Η Τέρμερα ιδρύθηκε περίπου τον 13ο αιώνα π.Χ και έλαβε το όνομα της από τον τρομερό συμμορίτη Τέρμερο που έκανε ότι γούσταρε στην περιοχή μας.Ο Λέλεγας πειρατής σκότωνε όποιον συναντούσε χτυπώντας τον με κουτουλιές. Λήστευε τις ακτές της Κω και της Καρίας, κάποιοι ισχυρίζονται ότι ήταν γνωστός και στην Λυκία μαζί με τον επίσης θηριώδη συνεργάτη του πειρατή Λύκο. Το πρόβλημα ήταν μεγάλο έως ότου έφτασε ο Ηρακλής στην Κω που τον σκότωσε με κουτουλιά.

Η παρέμβαση του υδρογεωλόγου, μηχανικού Ηρακλή μαρτυράει σημαντικό γεωπεριβαλλοντικό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι βόρειες ακτές της Κω τον 13ο αιώνα π.Χ. Με τον σκοτωμό του Τέρμερου και την ανάληψη της εξουσίας από τον Τύμνο φαίνεται ότι επανέρχεται η κανονικότητα τον 12ο αιώνα έως τον 5ο αιώνα π. Χ όταν «χάνεται» από τον χάρτη της Καρίας.

Μία άλλη εκδοχή του γεωμύθου μας λέει για το δεσμωτήριο του Τέρμερου, μεταξύ Μήλου και Αλικαρνασσού, από το οποίο δεν μπορούσε να ξεφύγει κανείς, και το οποίο χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι τύραννοι.

Γεωδίφης

Γεωγραφία της γης του Τέρμερου.Από τη δράση του έμεινε παροιμιώδης η φράση «τερμέριο κακό», για να χαρακτηρίζει τις μεγάλες ατυχίες και τις συμφορές.