Μητροπολίτης Ιωακείμ Βαξεβάνογλου (1900-1908)

Διετέλεσε για 8 χρόνια Μητροπολίτης Κω, σπούδασε στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Ο Ιωακείμ Βαξεβανίδης μετά την Κω ανέλαβε την Μητρόπολη Καστοριάς. Εκεί έγινε στόχος των Βούλγαρων και επανειλημμένα έγιναν απόπειρες εναντίον της ζωής του. Αρρώστησε και μετέβη στην Αθήνα για νοσηλεία, αργότερα απεβίωσε. Ηταν εύσπλαχνος ,αμερόληπτος, ακούραστος και κοντά στους πτωχούς.

Γιατί κάθισε μόνο 8 χρόνια σαν Μητροπολίτης Κω, υπήρχε κάποιος λόγος;

Εύλογη η απορία ,αλλά αναμενόμενη, η βραχεία ποιμαντορία στη Κω του Ιωακείμ Βαξεβάνογλου(Βαξεβανίδη) από την Χαλκη της Προποντίδας. Εντοπίζω τρεις βασικά λόγους, που ώθησαν το Οικουμενικό Πατριαρχείο να τον μεταθέσει στην «εμπερίστατη», λόγω της δράσης των βουλγάρων κομιτατζήδων ,Μητρόπολη Καστοριάς.

Ο πρώτος λόγος είναι, κατά την γνώμη μου η υφαίρπουσα αλλά διαρκής σύγκρουση του με τους τοπικούς Προύχοντες της Κω για θέματα διαχείρισης,εκπαιδευσης αλλά και πολιτικής επιβολής, αφού δεν ανέχτηκε να παίζει απλά διακοσμητικό ρόλο στα κοινοτικά πράγματα ,δίδοντας ήδη από την αρχή δείγμα γραφής του ισχυρού χαρακτήρα του, με την σύνταξη εκ μέρους του στις 25 Ιανουαρίου 1901 νέου Κανονισμού της Επαρχίας Κω.

Ο δεύτερος είναι η διαρκής αντιπαράθεσή του με τις τοπικές οθωμανικές Αρχές, στη προσπάθεια του, να διαφυλάξει από αυθαιρεσίες το ποίμνιο και να προστατεύσει την εκκλησιαστική τάξη και περιουσία. Χαρακτηριστική της τολμηρής στάσης του υπήρξε η αντίδραση του στα λεγόμενα «Καπνικά» δηλαδή τα αιματηρά επεισόδια στην Αντιμάχεια στις 24 Μάιου 1901,μεταξύ των αγροτών του χωριού και της οθωμανικής Αρχής σχετικά με την καλλιέργεια καπνού στη περιοχή.

Ο τρίτος λόγος υπήρξε η σύγκρουση του με τον γερμανό αρχαιολόγο Rudolf Herzog ,σχετικά με το ανασκαφικό πρόγραμμα και δραστηριότητα του. Ας μην ξεχνάμε ότι επί της ποιμαντορίας Ιωακείμ Βαξεβανίδη ανακαλύφθηκε το Ασκληπιείο και έλαβαν χώρα εκτεταμένες ανασκαφές σε πολλά σημεία του νησιού αλλά και μεταφορά αρχαιοτήτων στη Κωνσταντινούπολη. Η ενόχληση από την αντίδραση του Μητροπολίτη πρέπει να έφθασε μέχρι την γερμανική-αυτοκρατορική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη ίσως δε και μέχρι το Βερολίνο.

Για όποιον θέλει να εντρυφήσει με λεπτομέρειες στα έργα και τις ημέρες του Ιεράρχη, προτείνω, σε πρωτογενές πεδίο τους Κώδικες της μητροπόλεως Κώου της εποχής εκείνης ,όπως αυτοί δημοσιεύτηκαν σε τέσσερα τεύχη από τον μακαριστό, διάδοχο του στον επισκοπικό θρόνο, πολύ αργότερα, Εμμανουήλ Καρπάθιο, και σε δευτερογενές επίπεδο το (σπάνιο πλέον) πόνημα του ιδίου Μητροπολίτη, Εκκλησία Κω Δωδεκανήσου. Αθήνα 1968,ττις σχετικές αναφορές του συναδέλφου μου Βασίλη Χατζηβασιλείου στο έργο του Ιστορία της Νήσου Κω,1990 και οπωσδήποτε την ειδική ευσύνοπτη μελέτη του αγαπητού Θεοδόση Διακογιάννη ,Ιεράρχες τη νήσου Κω, που δημοσιεύτηκε στα Κωακά,Τόμ.Θ,2006.

Θα ήταν ευχής έργο ,αν μπορούσε κανείς να αρυσθεί και να δημοσιεύσει επιπλέον στοιχεία από το αρχείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οπωσδήποτε να τιμηθεί η δράση του Ιωακείμ και όλων των υπόλοιπων Μητροπολιτών, που ποίμαναν σε χαλεπούς καιρούς την εκκλησιαστική επαρχία Κώου ,με ένα επιστημονικό συνέδριο ,υπό την αιγίδα της Μητροπόλεως. θα είναι το καλύτερο Μνημόσυνο, οπωσδήποτε για τον Ιωακείμ Βαξεβανίδη.

Αχιλλέας Κουτσουράδης

Φωτογραφία, από το λέυκωμα του Νικολάου Μανούση