Η αναζωογόνηση του γεωθερμότοπου της Βόρκας
«Στα ελάχιστα η φύση είναι μεγάλη » Εμπεδοκλής ο Ακραγαντινός [495 - 435 π.Χ] αρχαίος Έλληνας πυθαγόρειος φιλόσοφος,
Το έδαφος θεωρείται από τους περισσότερους ανθρώπους ως πολύ σταθερό. Οι μικρότερες κινήσεις του περνούν απαρατήρητες. Όμως με το χρόνο σπίτια και πολιτείες βυθίζονται σιγά-σιγά, ρήγματα χερσαία ή υποθαλάσσια γλιστρούν αργά και εδάφη υποχωρούν ανεπαίσθητα. Η αντίληψη της σταθερότητας αναιρείται μόνο όταν συμβεί μία βίαιη ανατάραξη του εδάφους όπως αυτή που προκάλεσε ο ισχυρός σεισμός της 21ης Ιουλίου. Όταν εκδηλωθεί κάτι ασυνήθιστο και αιφνίδιο τότε στρέφεται το ενδιαφέρον μας στις δυναμικές και ακούραστες διεργασίες της γης. Τότε ανησυχούμε για τα σπίτια και τη ζωή μας. Η σταθερότητα γίνεται σύντομα μία αυταπάτη και η κίνηση του εδάφους και το μέγεθος της κίνησης αρχίζει να επηρεάζει την καθημερινότητα μας.
Όμως το έντονο τρέμουλο από την διάδοση των σεισμικών κυμάτων εκτός τον άνθρωπο συνταράσσει και τη φύση. Η διαδικασία της αλλαγής παίζει σημαντικό ρόλο και μπορεί να διαταράξει την οικολογική ισορροπία ενός τόπου. Ενας σεισμός μπορεί να προκαλέσει πτώση δέντρων, κατάπτωση βράχων, καταστροφή αμμόλοφων,,κατάρρευση σπηλιών, δημιουργία ποταμών και λιμνών και γενικά είναι ένας γεγονός που μπορεί να έχει επιπτώσεις σε όλη την έκταση του οικοσυστήματος τόσο του χερσαίου όσο και του θαλάσσιου.
Συνήθως, ένας σεισμός αλλάζει τα ενδιαιτήματα με ήπιους τρόπους. Για παράδειγμα, εάν το επίκεντρο του είναι κοντά σε ένα δάσος, μπορεί να ρίξει κάτω τα δέντρα. Όταν συμβεί αυτό, επιτρέπει το φως του ήλιου να διεισδύσει, πράγμα που επιτρέπει την ανάπτυξη διαφορετικών τύπων φυτών. Αυτά τα νέα φυτά υποστηρίζουν ένα νέο πληθυσμό ζώων. Μερικές φορές, οι σεισμοί μπορεί να δημιουργήσουν νέους οικοτόπους, οικοσυστήματα και τελικά είδη. Για παράδειγμα, αν ένα τμήμα της ακτογραμμής χαθεί από την ξηρά εξαιτίας ενός σεισμού, θα χαθεί μαζί οτιδήποτε ζει σε αυτή. Με την πάροδο του χρόνου, ο οικότοπος θα αλλάξει, πράγμα που θα απαιτήσει προσαρμογή από τη χλωρίδα και την πανίδα. Τα φυτά και τα ζώα αναγκάζονται αμέσως να ανταγωνιστούν με μια πληθώρα νέων ειδών. Με την πάροδο του χρόνου, το κυρίαρχο είδος κατακλύζει τα δευτερεύοντα είδη και επιτυγχάνεται ισορροπία. Εν ολίγοις επέρχεται στον οικότοπο δια μέσου της αταξίας μία νέα τάξη πραγμάτων κάτι σαν το «Πόλεμος και Ειρήνη» του Τολστόι.
Ο σεισμός Καρά Άντα άφησε τα σημάδια του στην ύπαιθρο της Κω. Σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την πόλη της Κω, νοτιοανατολικά από το ξωκλήσι της Αγίας Μελούς η τοποθεσία Βόρκα ή Βολκάνοι προσφέρεται για να παρατηρήσουμε τις αλλαγές στο γεωπεριβάλλον. Πρόκειται για ένα μέρος μακριά από τις τουριστικές δραστηριότητες όπου οι γεωθερμικές διαδικασίες με τις φουμαρόλες και τα τρεχούμενα νερά της περιοχής δίνουν ένα εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο ιδιαίτερα κατά τις χειμερινές περιόδους.
Αρχαία μεταηφαιστειακή δραστηριότητα εκατοντάδων χιλιάδων χρόνων του νησιού μας άφησε ως γεωλογική κληρονομιά την Βόρκα. Η ατμιδική δραστηριότητα παρατηρείται ως επί το πλείστον στο τέλος της εκρηκτικής φάσης ενός ηφαιστείου ή την περίοδο ηρεμίας του και μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στην περιοχή εκλύονται αέρια και ατμοί από ρωγμές εδάφους και για τον λόγο αυτό παρουσιάζονται εξαλλοιωμένα πετρώματα. Στους βράχους είναι ορατές οι αποθέσεις θείου, ο γύψος,ο καολίνης,ο μπεντονίτης και διάφορα άλλα ορυκτά. Τα νερά που διεισδύουν μέσα στο έδαφος αντιδρούν χημικά με τα πετρώματα και εναποθέτουν έγχρωμα οξείδια σιδήρου στις ρωγμές και στα διαπερατά πορώδη στρώματα για τον λόγο αυτό παρουσιάζεται και το χαρακτηριστικό κόκκινο νερό από το οποίο πήρε το όνομα Κοκκινόνερο η ευρύτερη περιοχή.
Πριν λίγο καιρό η γεωθερμική δράση στην τοποθεσία βρισκόταν σε χειμερία νάρκη. Όμως τα πράγματα άλλαξαν μετά την 21η Ιουλίου. Ήταν μια τρομερή ημέρα για εμάς τους ανθρώπους όμως για τη φύση ήταν μια διαδικασία αναγέννησης και μία ευκαιρία για να δράσουν οι δυνάμεις ανανέωσης και αναδημιουργίας.
Μετά το σοκ η Βόρκα ξύπνησε, εγκατέλειψε το λήθαργο και άρχισε ένα νέο γεωλογικό ταξίδι αναζωογόνησης. Το νερό άρχισε να πηδά και πάλι και να ακούγονται πανέμορφοι ήχοι από τις φυσαλίδες του διοξειδίου άνθρακα. Το γεωθερμικό νερό φθάνει πλέον στην επιφάνεια πιο εύκολα εξαιτίας του σεισμού, με αυξημένη παροχή και αναμειγνύεται σε χώμα γεμάτο με ηφαιστειακή τέφρα, πηλό και άλλα συστατικά και δίνει πιο πλούσια γκρι λάσπη που αναγεννά ήπια το φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Επιπλέον έχουν αυξηθεί και η ραδιενέργεια και τα εξερχόμενα αέρια. Για την φύση η όλη διαδικασία είναι μια γιορτή άσχετα αν συντελείται σε ένα μη φιλικό για τους ανθρώπους οικοσύστημα.
Εκτός από την Βόρκα, η γειτονική Πηγή Σούλου που αποτελεί μέρος του ευρύτερου γεωθερμικού πεδίου, η πηγή Κρυονέρι, η πηγή Εμπρός Θέρμη,το ρέμα Μύλοι και το ρέμα Χαβάρου εμφανίζουν αυξημένη παροχή σε νερό και το γεγονός αυτό οφείλεται στο σεισμικό συμβάν ,θυμίζοντας μας για άλλη μια φορά τον Θαλή και τον Επίκουρο που απέδιδαν τους σεισμούς στην κίνηση του νερού μία παράμετρο που η σύγχρονη σεισμολογία άρχισε να λαμβάνει υπόψη για την κατανόηση και την λειτουργία των ρηγμάτων.
Μεγάλοι ασταθείς βράχοι έπεσαν από τις πλαγιές του Δίκαιου κοντά στην Αγία Ειρήνη. Όμως ο πρόσφατος σεισμός δημιούργησε αστάθεια σε άλλους οι οποίοι και αυτοί θα μετακινηθούν από ένα μελλοντικό γεγονός.
Τα βουνά της Κω αυτή τη φορά δεν ψήλωσαν γιατί η δόνηση δεν προήλθε από ρήγματα που έκτισαν το ίδιο το νησί και σχεδόν έμειναν ανεπηρέαστα από τις τεκτονικές δυνάμεις. Στο Κοκκινόνερο η επίσκεψη του Εγκέλαδου δεν έγινε ιδιαίτερα αισθητή από τους πιστικούς [βοσκούς].
Η νεοσύστατη λιμνούλα, η ρευστοποιημένη λάσπη, η υποχώρηση της ακτογραμμής στο Ψαλίδι, η βύθιση τμημάτων παράλιου χώρου όπως και διάφορες άλλες γεωμορφολογικές αλλαγές στο Κωακό τοπίο εντάσσονται σε ένα φυσικό φαινόμενο που μετασχηματίζει, φρεσκάρει την επιφάνεια του νησιού και αρέσκεται να διώχνει το παλιό επιβάλλοντας με το δικό του τρόπο το νέο.
Η τελετουργία του σεισμού είναι οδυνηρή για εμάς τους αμύητους όμως αποκαλύπτει πως τόσο λεπτές κινήσεις όσο και απότομες ρήξεις έχουν διαμορφώσει το νησί μας πάνω από αιώνες - και πώς η γεωλογική δραστηριότητα θα συνεχίζει να επηρεάζει την ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Βικιπαίδεια
2.Πανγαία- Σπύρος Παυλίδης
3. USGS
4. Διαβάστε περισσότερα για την Βόρκα
https://geogeodifhs.blogspot.com/2012/01/blog-post.html
5.Φωτογραφικό άλμπουμ από την Βόρκα, 10 ημέρες μετά τον σεισμό. Πατήστε τον σύνδεσμο παρακάτω