Η διαμελισμένη Μαυρόπετρα στο ύψωμα Ασκλούπη
Η διαμελισμένη και υπομέλανη Μαυρόπετρα στην εξοχή της Κω.
Αρκετές τοποθεσίες στο νησί της Κω έχουν πάρει το όνομα τους από ζώα. Μία από αυτές βρίσκεται ανατολικά της Παναγιάς Τσουκαλαριάς όπου μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο ξεπροβάλλει λόφος με ύψος 188 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Πήρε το όνομα του επειδή φωλιάζουν ασκλούπια.
Ο ερχομός της άνοιξης στην κωακή ύπαιθρο γιορτάζεται με ερωτικές μελωδίες. Στο λόφο Ασκλούπη κατά την ανοιξιάτικη νύκτα, λίγο πριν το ζευγάρωμα, το αρσενικό ασκλούπι εκπέμπει φωνητικά σήματα στο θηλυκό το οποίο συχνά αποκρίνεται με ειδική κραυγή στο κάλεσμα. Το ανοιχτό, γαλήνιο και ατάραχο δάσος είναι ιδανικό για την αναπαραγωγή του νυκτόβιου και θερμόφιλου ασκλουπιού το οποίο νοιώθει ασφάλεια στις τρύπες, τις κοιλότητες δένδρων ή εγκαταλειμμένες φωλιές άλλων πτηνών. Ως δεινός θηρευτής τρώει κυρίως έντομα, αλλά πολλές φορές κυνηγάει και μικρά ερπετά ή θηλαστικά και γενικά είναι ωφέλιμος στη γεωργία.
Το ασκλούπι είναι γνωστό στους ντόπιους και ως σκλώπα ή σκουλούπα, ενώ η επιστημονική του ονομασία είναι Otus scops. Ο όρος "σκωψ" προέρχεται από το "σκώπτω" το οποίο υποδηλώνει το επίμονο , διαπεραστικό και σπινθηροβόλο βλέμμα του.
Είναι επίσης γνωστός και ως γκιώνης. Πρόκειται για είδος κουκουβάγιας. Η λαϊκή μας παράδοση προσπαθεί να εξηγήσει τη χαρακτηριστική φωνή του. Λέγεται ότι κάποτε υπήρχαν δύο αδέλφια, ο Δήμος και ο Γκιώνης. Ο Δήμος σκότωσε τον Γκιώνη και όταν το μετάνιωσε μεταμορφώθηκε από τη λύπη του σε πουλί, που κλαίει τον αδικοχαμένο αδερφό του, κραυγάζοντας από τότε "γκιων! γκιων!".
Το ύψωμα Ασκλούπη εκτός από σημαντικός γεωβιότοπος θεωρείται από τις σπουδαιότερες προϊστορικές τοποθεσίες του νησιού καθώς αποτέλεσε μία από τις πρώτες κατοικίες των χαλκολιθικών Κώων. Ο Ιταλός αρχαιολόγος Giuseppe Lazzara, το 1943, κοντά στον χείμαρρο Γλυκοπέραμα[ ίσως πρόκειται για το Γλαυκοπέραμα, το τερπνόν πέρασμα που διασχίζει το Γιαππιλί όπως το αναφέρει ο Ζαρράφτης] βρήκε προϊστορικούς τάφους με ανθρώπινα οστά και πιθάρια που ανάγονται στην πρώιμη εποχή του χαλκού δηλαδή 2900 με 2100 π.Χ. Η αρχή της εποχής του χαλκού ή ορείχαλκου στην Εγγύς Ανατολή υπολογίζεται γύρω στο 3300 π.Χ. με την αυξανόμενη χρήση του χαλκού και την ανάπτυξη σύνθετων αστικών πολιτισμών. Η τεχνική του πηλού και το σχήμα των αγγείων της Ασκλούπης μοιάζει με αυτά που βρέθηκαν στην αρχαία Τροία.
Η Ασκλούπη αποτελείται από τεφρόλευκους ασβεστόλιθους 161-65 εκ.ετών. Έχει τα ίδια γεωλογικά χαρακτηριστικά με την γειτονική Δρακόπετρα, τον Ερημίτη, την Χαλκήπετρα και άλλα μοναχικά βραχώδη υψώματα που στολίζουν το κωακό τοπίο. Είναι ένα μικρό υπόλειμμα μιας μεγαλύτερης γεωδομής (τεκτονικό κάλυμμα) που αποχωρίστηκε από την πρωταρχική θέση και τοποθετήθηκε, πάνω στο παλαιότερο μεσοζωικό υπόβαθρο της νοτιοανατολικής Κω από τη δράση του ομώνυμου ανάστροφου ρήγματος. Γεωλογικά είναι ένα «τεκτονικό ράκος» που υψώθηκε στο μέσο του τοπίου με σχετικά ομαλές μορφές και ξετρυπώνει ως ένα εντελώς ανεξάρτητο και απομονωμένο σώμα μικρότερων διαστάσεων.
Νοτιοανατολικά της Ασκλούπης, εκεί κοντά όπου συναντώνται τα ρήγματα Κοκκινόνερο και Τσουκαλαριά υπάρχει μία ξεχωριστή τοποθεσία για την οποία κάνει ιδιαίτερη αναφορά στα Κώια του ο Ιάκωβος Ζαρράφτης.
Η Μαυρόπετρα, ο βράχος με το σκούρο μελαψό χρώμα, περιγράφεται ως ''βουνό βράχο υπερύψηλο και συμπαγή εξ' υπομέλανος μαρμάρου. Εξ' ου φαίνεται απέκοπταν τα υπομέλανα μάρμαρα, όσα βλέπομε εις μεγάλους όγκους εν τη αρχαιοτήτι δια λάρνακας κτλ. Εντός των μαρμάρων υπάρχουσιν απολιθώματα κοραλλίων''. Ο ογκώδης βράχος άν και ανακρυσταλλωμένος δεν είναι από υπομέλανο μάρμαρο. Επιπλέον σήμερα δεν είναι πια συμπαγής ίσως εξαιτίας κάποιου βίαιου ξαφνικού συμβάντος που τον έκοψε στα δύο.
Ο Ζαρράφτης τον γνώρισε ως συμπαγή και αυτό με βοηθάει να εκτιμήσω ότι ίσως διαμελίστηκε από ένα ισχυρό σεισμικό γεγονός μεταγενέστερο από την ημερομηνία συγγραφής των Κώιων. Δίνω περισσότερες πιθανότητες να διασπάστηκε από τον ρηχό σε βάθος σεισμό, με μέγεθος 6.6 της κλίμακας Ρίχτερ, του 1933 ο οποίος συνέβη μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά από την συγκεκριμένη τοποθεσία.
Η Μαυρόπετρα άν και μεταμορφωμένη δεν είναι από μάρμαρο αλλά από μεταηφαιστείτη [ανακρυσταλλωμένος μεταδιαβάσης] που έχει προέλθει από τον γήινο μανδύα. Ο μεταηφαιστείτης είναι ένας τύπος μεταμορφωμένου πετρώματος που δημιουργείται για πρώτη φορά από ένα ηφαίστειο, είτε σαν λάβα είτε ως τέφρα. Στη συνέχεια, θάβεται κάτω από μεταγενέστερο πέτρωμα και με τον χρόνο υποβάλλεται σε υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες, προκαλώντας την ανακρυστάλλωση των αρχικών ορυκτών.
Πρόκειται για πολύ ανθεκτικό πέτρωμα, ιδανικό για χρήση σε οδοστρώματα, κτίρια, σιδηροδρομικές γραμμές, φράγματα και ως διακοσμητική πέτρα. Τα απολιθώματα από κοράλλια έχουν να κάνουν με μικριτικούς ασβεστόλιθους οι οποίοι πράγματι έχουν μαύρο ή τεφρόμαυρο χρώμα, ηλικίας τουλάχιστον 140 εκ.ετών.
Η Μαυρόπετρα αναφέρεται και στα τοπωνύμια του Νίκου Ζάρακα ως τοποθεσία από την οποία αρχίζει ο Πλατύς Ποταμός [πήρε το όνομα του επειδή σε πολλά σημεία του είναι πολύ πλατύς]. Ο Πλατύς πράγματι περνά από την Μαυρόπετρα όμως η κορυφογραμμή από την οποία πηγάζουν τα νερά του είναι η Βαραβόλα.
Γεωδίφης
Πηγές
1.Βικιπαίδεια
2.Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου
3.Γεωλογικός χάρτης Κω- ΙΓΜΕ
4.Κώια-Ιακ.Ζαρράτης
5.Τοπωνύμια Νήσου Κω[Κωακά]- Ν.Ζάρακας
6.dasarxeio.com
