Υπάρχουν δράκοι στα σπήλαια;
Η θέα της Λίμνης της Καστοριάς από το Σπήλαιο του Δράκου.
Στη λίμνη της Καστοριάς, λίγο πριν από τη μονή της Παναγίας της Μαυριώτισσας, συναντάται το σπήλαιο του Δράκου. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το σπήλαιο ήταν κάποτε χρυσωρυχείο, το οποίο φρουρούσε ένας τρομερός δράκος .Ο Κάστωρ, πρώτος βασιλιάς της Καστοριάς και ημιαθάνατος γιος του Δία, κάποια στιγμή θέλησε να δείξει το σπήλαιο στο αδελφό του και έτερο των Διοσκούρων, Πολυδεύκη. Όμως για να εξουδετερωθεί ο δράκος- φρουρός του σπηλαίου ο βασιλιάς ζήτησε από ένα ρωμαλέο νέο να αναλάβει το επικίνδυνο έργο. Με το δόρυ του, ο νεαρός χτύπησε το δράκο ο οποίος έπεσε στα νερά της λίμνης. Κατόπιν οι Διόσκουροι μπήκαν στο σπήλαιο κρατώντας δαυλούς, προχώρησαν σιγά-σιγά στο εσωτερικό του, όμως η έλλειψη οξυγόνου έσβησε την φωτιά τους και το σπήλαιο βυθίστηκε στο σκοτάδι. Τότε, μία φωνή ακούστηκε από τα βάθη του σπηλαίου: «Εκείνος που θα σκύψει για να πάρει μια χούφτα λάσπης που πατάει θα το μετανιώσει!». Κάποιοι φοβήθηκαν ακούγοντας τα απειλητικά αυτά λόγια, αλλά οι πιο θαρραλέοι γέμισαν βιαστικά τον κόρφο τους με λάσπη. Οι τελευταίοι, όταν βγήκαν από το σπήλαιο και αντίκρισαν το φως του ήλιου, είδαν έκπληκτοι ότι αυτό που κρατούσαν ήταν υγρή χρυσόσκονη.
Η Σπηλιά του Δράκου με τον επιβλητικό διάκοσμο και τις επτά υπόγειες λίμνες ήταν άγνωστη έως τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα. Ο γεωμύθος κατά πάσα πιθανότητα έχει σχέση με τα απολιθωμένα οστά της αρκούδας των σπηλαίων (Ursus Speleaus) που έβρισκαν οι ντόπιοι στο εσωτερικό του. Το είδος αυτό έζησε στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πλειστόκαινου και εξαφανίστηκε πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Όμως ο πανέμορφος μύθος κάλλιστα θα μπορούσε να κεντρίσει τη λογική μας και να θέσει ένα απλό ερώτημα.Υπάρχουν ακόμη δράκοι στα σπήλαια;
Νέες τεχνικές DNA έχουν βοηθήσει τους ερευνητές να εντοπίσουν τα μεγαλύτερα και πιο παράξενα ζώα που ζουν σε σπηλιές στον κόσμο. Ο δράκος του σπηλαίου μπορεί να μην είναι αυτό που φανταζόμαστε, όμως είναι το μεγαλύτερο και πιο προσαρμοσμένο ζώο σε σπηλιές στην Ευρώπη. Αυτά τα περίεργα πλάσματα περνάνε όλη τη ζωή τους σε σπηλιές, όμως τελευταία αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εξαφάνισης από τις γεωργικές δραστηριότητες και τις χημικές εγκαταστάσεις που λειτουργούν στην επιφάνεια.
Ο επικεφαλής του εργαστηρίου Tular Cave, από τη Σλοβενική Εταιρεία Σπηλαιολογίας, καταδύθηκε στα υπόγεια περάσματα του Σπηλαίου της Πλανηνής[Σλοβενία] όταν παγιδεύτηκε σε ένα μικρό θύλακα αέρα. Σχεδόν ένα μίλι κάτω από το έδαφος, με το οξυγόνο του να μειώνεται, προσπάθησε να διασωθεί. Με τη βοήθεια της τύχης κατέληξε σε ένα άλλο θύλακα αέρα. Σχεδόν τέσσερις ώρες αργότερα, βρήκε τους συναδέλφους του - λίγο πριν φτάσουν οι διασώστες. "Ο μόνος λόγος για τον οποίο τώρα είναι ζωντανός, είναι διότι βρήκε αέρα σε μια από τις σχισμάδες", λέει ο Stanley Sessions, καθηγητής βιολογίας στο Hartwick College της Νέας Υόρκης που έχει μελετήσει τους δράκους σπηλαίων μαζί με άλλους ερευνητές. "Εξαιτίας του Proteus[Πρωτέα] - το μεγάλο δράκο του σπηλαίου είναι ζωντανός σήμερα" ανέφερε.
Ο Πρωτέας δεν έχει καμία σχέση με τον δράκο της Καστοριάς. Ο τυφλός δράκος των σπηλαίων, όπως επίσης ονομάζεται, έχει από καιρό εντυπωσιάσει τους βιολόγους με την απαράμιλλη περίεργη του φύση. Αυτά τα αμφίβια μοιάζουν με φίδια και στα μικρά άκρα με κοράλλια, ενώ το ημιδιαφανές, ροζέ λευκό δέρμα τους μοιάζει με ανθρώπινη σάρκα. Με μήκος έως και 30 εκατοστά θεωρείται το μεγαλύτερο ζώο που ζει σε σπήλαιο. Ζουν έως και 70 χρόνια, τα οποία ξοδεύουν βαθιά υπόγεια στις Δηναρικές Άλπεις, σε μέρη της Σλοβενίας, της Ιταλίας, της Κροατίας, της Ερζεγοβίνης κά. Σήμερα τα ζώα αντιμετωπίζουν αυξανόμενες απειλές από τη γεωργική χρήση, για να μην αναφέρουμε την κληρονομιά των εγκαταστάσεων χημικών αποβλήτων.
Η νέα τεχνική eDNA είναι ένας καλός τρόπος για να ανιχνευθεί το πρωτόζωο. Η τεχνική είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την εύρεση πρωτεϊνικών γενετικών ιχνών στο νερό. Μπορεί να βοηθήσει σε καταστάσεις όπου το σκοτεινό νερό καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό τους από τους σπηλαιοδύτες.
Αυτά τα ζώα έχουν εξαιρετική προσαρμογή στο ακραίο περιβάλλον των σπηλαίων. Στο παρελθόν, όταν οι πλημμύρες τους έφερναν στην επιφάνεια, οι ντόπιοι πίστευαν ότι τα ασυνήθιστα αμφίβια ήταν μωρά δράκων - εξ ου και το ψευδώνυμο. Τον Πρωτέα τον συναντάμε σε διάφορους αρχαίους Ελληνικούς μύθους. Ήταν θαλάσσιος δαίμονας, ήρωας, ακόμη και βασιλιάς, είχε την ικανότητα να αλλάζει σχήμα. Και ενώ η προέλευση του γερμανικού ονόματος (olm) είναι αβέβαιη, το σλοβενικό όνομα (človeška ribica) μεταφράζεται χονδρικά ως το "ανθρώπινο ψάρι".
Θα μπορούσατε να σκεφτείτε ότι τα σκοτεινά ενδιαιτήματα αυτών των θρυλικών πλασμάτων θα τα προστάτευαν από την ανθρώπινη καταστροφή. Αλλά τα υδάτινα οικοσυστήματα τους συλλέγουν το απορρίμματα από την επιφάνεια, πράγμα που σημαίνει ότι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την καταστροφή οικοτόπων εξαιτίας αναπτυξιακών και υδροηλεκτρικών έργων που αναδιανέμουν τα υπόγεια ύδατα. Οι κατοικίες τους είναι ένα από τα πιο ευάλωτα μέρη του πλανήτη. Τα ασβεστολιθικά και σπηλαιώδη οικοσυστήματα κάτω από τα οποία οι δράκοι των σπηλαίων φτιάχνουν τα σπίτια τους αντιμετωπίζουν πλέον περισσότερους κινδύνους. Επιπλέον, το ίδιο νερό που τα φιλοξενεί είναι η πηγή πόσιμου νερού [π.χ το 96% των Σλοβένων]. Αν μολύνουμε το νερό θα τα σκοτώσουμε, αυτή θα είναι η μεγαλύτερη καταστροφή όλων των εποχών αναφέρουν οι επιστήμονες.
Επιπλέον, το proteus είναι μόνο η κορυφή μιας ποικίλης υπόγειας τροφικής αλυσίδας, η οποία θα μπορούσε επίσης να θανατωθεί από τη ρύπανση. Τα σπήλαια είναι σαν τα τροπικά δάση. Πρόκειται για σημεία σημαντικά για τη βιοποικιλότητα όσον αφορά τον αριθμό των ειδών. Τα είδη που έχουν προσαρμοσθεί σε σπηλιά, είναι πολύ παράξενα. Για να σώσουμε ένα δράκο, πρέπει πρώτα να τον βρούμε. Αυτό εξαρτάται από τον τεράστιο υπόγειο λαβύρινθο των ασβεστολιθικών περασμάτων. Σε μια προσπάθεια να απλοποιήσουν την αναζήτηση για δράκους και να αυξήσουν τις ικανότητες να τα ανιχνεύσουν, οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τώρα νέες τεχνικές δειγματοληψίας για το περιβάλλον του DNA, οι οποίες επισημαίνουν μικροσκοπικά ίχνη γενετικού υλικού στο νερό για να καταλάβουν πού κρύβονται τα πλάσματα χωρίς να καταδυθούν στα σπήλαια. Η υπόγεια απομόνωση τους τα έχει προστατεύσει από μερικές από τις μεγάλες απειλές για τα αμφίβια των τελευταίων δεκαετιών, όμως οι κλιματικές αλλαγές και ο άνθρωπος παραμονεύουν. Θα τα καταφέρει;
Γεωδίφης
Πηγές
1.smithsonianmag.com
2.spilaiodrakoukast.gr
3.Βικιπαίδεια
Εικόνα του 19ου αιώνα ενός δράκου του σπηλαίου, αλλιώς γνωστού ως ολμ ή Πρωτέας (Alamy).
Το εσωτερικό του Σπηλαίου του Δράκου.
