Το ηφαίστειο Κεφαλονία και ο θρύλος του Τουργκούτ Ρέις

Αριστερά ο ηφαιστειακός δόμος Akyarlar [Κεφαλονία].

Το Akyarlar βρίσκεται νοτιοδυτικά της χερσονήσου της Αλικαρνασσού. Είναι ένα χωριό ακριβώς απέναντι από το Ψαλίδι της Κω, αποτελεί μέρος του δήμου Turgutreis μιας  ηφαιστειογενούς περιοχής της οποίας το τοπίο είναι εντυπωσιακό.

Πριν περίπου 11 εκατομμύρια χρόνια συνέβη μία τρομερή έκρηξη που προκάλεσε την κατάρρευση ενός πολύπλοκου συστήματος καλδέρας η οποία δημιούργησε την πατρίδα του περιβόητου Τουργκούτ Ρέις.

Η Turgutreis πήρε το όνομά της από το διάσημο πειρατή και μετέπειτα ναύαρχο, Τουργκούτ Ρέις που γεννήθηκε σε αυτή την πόλη στις αρχές του 16ου αιώνα. Μετά τον θάνατο του κουρσάρου και αργότερα οργανωτή του οθωμανικού στόλου Μπαρμπαρόσα ("Κοκκινογένης") τον Ιούλιο του 1546, ο Τουργκούτ τον διαδέχτηκε ως ανώτατος διοικητής των οθωμανικών ναυτικών δυνάμεων στη Μεσόγειο.

Ήταν ελληνικής καταγωγής [όπως ο Μπαρμπαρόσα] και γνωστός για τις αποστολές του στις ακτές της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Βόρειας Αφρικής και για τη συμμετοχή του στην πολιορκία της Μάλτας. Εκεί όπου πέθανε το 1595 κατά τη διάρκεια της μάχης.

Σύμφωνα με έναν Γάλο ναύαρχο ο Τουργκούτ ήταν στρατιωτική ιδιοφυΐα και «ένας ζωντανός θρύλος της Μεσογείου, αρκετά επιδέξιος για να συγκριθεί με τους καλύτερους στρατηγούς της εποχής». Απεικονίζεται σε πολλά έργα τέχνης, αγάλματα και βιβλία που έχουν γραφτεί για τη ζωή και τις κατακτήσεις του.

Γύρω από το Turgutreis, κατά μήκος της ακτογραμμής με τα απότομα βουνά, υπάρχουν 14 τουρκικά νησιά συμπεριλαμβανομένων των Küçük Kiremit, Büyük, Fener, Çatal, Yassı, Tüllüce, Kargı, Köçek, Kadıkalesi και Sarıat. Τα περισσότερα νησιά χρησιμοποιούνται για αλιεία,βοσκότοποι,καταδύσεις και ιστιοπλοϊκές εκδρομές.        

Δυτικά του Akyarlar συναντάται το στρογγυλό λευκό πέτρινο Hüseyin Burnu, ένας ιστορικός φάρος που χτίστηκε από τους Γάλλους το 1931. Ο φάρος βρίσκεται στη μύτη, το πιο κοντινό μέρος της χερσονήσου στο νησί της Κω και αποτελεί το σημείο εκκίνησης του Κεραμεικού κόλπου.

Μία γεωδομή παίρνει την προσοχή ενός παρατηρητή από το Ψαλίδι. Ο λόφος που εντυπωσιάζει είναι ο ηφαιστειακός δόμος Akyarlar [Κεφαλονία] με ύψος 172 μέτρα από τη στάθμη της θάλασσας. Το αρχαίο όνομα του Akyarlar είναι η Αρχιάλλα ενώ κάποτε ο οικισμός ήταν γνωστός ως Kefalonya Yarimadanin Başı, Kumburnu δηλαδή Κεφαλονία προφανώς από το μεγάλο κεφάλι που εξέχει και ξεχωρίζει από το φυσικό τοπίο της απέναντι ακτής.

Σύμφωνα με το Volcanodiscovery οι ηφαιστειογενείς περιοχές Bodrum & Akyarlar ανήκουν στην περιοχή του ενεργού ηφαιστειακού συγκροτήματος της Κω και είναι οι δυτικότερες ηφαιστειακές τοποθεσίες της Τουρκίας. Η χερσόνησος της Αλικαρνασσού κυριαρχείται από παλιές αποθέσεις δακιτικής και ανδεσιτικής λάβας και από δόμους λάβας. Η ηλικία τους είναι πιθανώς από το Πλειστόκαινο όταν έγιναν οι πρώτες εκρήξεις περίπου 2-3 εκατομμύρια χρόνια πριν. Καμία έκρηξη δεν έχει έχει αναφερθεί κατά τους ιστορικούς χρόνους.

Οι δόμοι λάβας είναι ένα από τα κύρια δομικά χαρακτηριστικά πολλών στρωματοηφαιστείων σε όλο τον κόσμο και εξελίσσονται απρόβλεπτα. Μπορεί να αναπτυχθούν με έκρηξη πάνω από το προηγούμενο θολωτό υλικό, ή εναλλακτικά γεμίζοντας το από μέσα. Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να σχηματιστεί ένας δόμος λάβας ποικίλλει. Κάποιοι αναπτύσσονται σε ώρες, ενώ άλλοι μπορεί να χρειαστούν χρόνια - μερικοί πάνω από 100 χρόνια για να φτάσουν σε πλήρη έκταση. Το ηφαίστειο Αγία Ελένη [1980-1986] είναι ένα παράδειγμα ενός σύνθετου δόμου λάβας που αυξήθηκε επεισοδιακά.

Στην πραγματικότητα, ακόμη και σήμερα γνωρίζουμε λίγα σχετικά για τους ηφαιστειακούς δόμους και τι μπορούν ενδεχομένως να αποκαλύψουν για τα ηφαιστειακά συστήματα. Σχηματίζονται από ιξώδες μάγμα που εκρήγνυται πάνω στην επιφάνεια .Συνήθως δεν έχουν αρκετό αέριο ή πίεση για να εκραγούν, αν και μπορεί μερικές φορές να προηγούνται ή να ακολουθούνται από εκρηκτική δραστηριότητα. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις ροές λάβας, η λάβα που σχηματίζει  τους δόμους είναι συχνά παχύρρευστη και κολλώδης για να ρέει πολύ μακριά και έτσι να συσσωρεύεται γύρω και πάνω από την διέξοδο.

Οι εκρήξεις των ηφαιστειακών δόμων σχετίζονται με αβαθή, μακράς περιόδου και υβριδική σεισμικότητα, η οποία αποδίδεται σε πίεση από περίσσεια υγρού στον μαγματικό θάλαμο. Ευτυχώς η πρόσφατη σεισμική δραστηριότητα του ρήγματος Gokova φαίνεται να μην έχει επηρεάσει την ηφαιστειότητα της περιοχής. Αναμφίβολα θα ήταν ένας επιπλέον πονοκέφαλος για όλους με απρόβλεπτες επιπτώσεις.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Volcanodiscovery.com

2.Βικιπαίδεια

3.Η καλδέρα της Αλικαρνασσού /γεωδίφης

http://www.geodifhs.com/kappaomegaiotaalpha/225

​4.Ιστορία της Νήσου Κω-Β.Χατζηβασιλείου

Η απέναντι τουρκική ακτογραμμή από το Ψαλίδι,Κω.

Ο φάρος Hüseyin Burnu.

Μνημείο Τουργκούτ Ρέις στην γενέτειρα του.

Η καλδέρα της Αλικαρνασσού και το ηφαίστειο Akyarlar [Κεφαλονία].