Τα βουνά από λάβα της Αλικαρνασσού.

 

Η Αλικαρνασσός βρίσκεται στη Μικρά Ασία, και εκτός από σημαντικό εμπορικό κέντρο της αρχαιότητας υπήρξε κι ένα αξιόλογο πνευματικό κέντρο. Η πόλη ιδρύθηκε από τους Δωριείς. Οι  κλιματικές αλλαγές  και η έντονη σεισμική δραστηριότητα που επικρατούσε στα πιο βόρεια μέρη της Ελλάδας έφερε τους Δωριείς πρώτα στα νησιά μας και μετέπειτα στα παράλια της Καρίας. Η πόλη είναι γνωστή σαν πατρίδα του Ηροδότου, του πατέρα της ιστορίας, ενώ είναι συνδεμένη με το Μαυσωλείο, ένα από τα 7  θαύματα του αρχαίου κόσμου. Το μνημείο έκτισε η Αρτεμισία προς τιμή του αδελφού και συζύγου της Μαύσωλου. Αυτό το μεγαλοπρεπές έργο χτίστηκε για να φυλαχθεί το σώμα του Μαύσωλου και της Αρτεμισίας.  Η σημερινή τούρκικη ονομασία της πόλης είναι Bodrum ενώ, έχει πληθυσμό 32.000 κατοίκων και είναι τουριστικό θέρετρο.

Η  πρωτεύουσα της Κω απέχει περίπου 6 χιλιόμετρα από την Αλικαρνασσό. Όταν ο καιρός το επιτρέπει  οι κάτοικοι της Κω αντικρίζουν τους απότομους βράχους, και όρμους της Αλικαρνασσού με σχετική ευκολία. Ωστόσο κάτι που εντυπωσιάζει και παίρνει την προσοχή του παρατηρητή είναι κάτι  απότομοι γεωλογικοί σχηματισμοί που εξαπλώνονται γύρω από την Αλικαρνασσό. Χαρακτηριστικοί  λόφοι που έχουν μεγαλύτερη την κατακόρυφη ανάπτυξη από την οριζόντια ξεπροβάλλουν από το φυσικό τοπίο της απέναντι ακτής.

Ένα βουνό είναι γενικά πιο απότομο από ένα λόφο, και έχει ύψος μεγαλύτερο των 300 μέτρων ενώ αυτά τα φυσικά δημιουργήματα που παρατηρούμε  δεν είναι τίποτα άλλο από δόμους ή θόλους λάβας που σχετίζονται με ηφαιστειακά επεισόδια και προέρχονται από λάβες που εκχύνονται στην επιφάνεια και τα σχηματίζουν. Αυτές οι λάβες είναι πολύ παχύρρευστες και φτωχές σε αέρια, διότι η έξοδος των αερίων κατά την έκρηξη μειώνει την περιεκτικότητα του μάγματος σε πτητικά, αποτρέποντας έτσι μία βίαιη έκρηξη. Καθώς η έκρηξη φτάνει στο τέλος της το φτωχό σε αέρια μάγμα ανέρχεται στον κεντρικό πόρο και συσσωρεύεται στον κρατήρα ως παχύρρευστη λάβα, όπως πχ. βγαίνει η οδοντόπαστα από το σωληνάριό της. Σε κάποιες περιπτώσεις θόλοι λάβας σχηματίζονται κατά την έκχυση της λάβας από σχισμές που δε συνδέονται με τον κεντρικό αγωγό.

Οι θόλοι λάβας έχουν διάφορες μορφές. Συνήθως είναι παχιές και απότομες εκχύσεις με σχήμα συνήθως κυκλικό και με χαμηλό ανάγλυφο (σαν τούρτες). Οι θόλοι λάβας της Αλικαρνασσού  έχουν σύσταση ανδεσιτική. Προέρχονται από την ηφαιστειακή δραστηριότητα της περιοχής που ήταν ιδιαίτερα έντονη πριν από 11-5 εκατομμύρια χρόνια.  Τέτοιοι δόμοι δίνουν και τον οψιδιανό- το ηφαιστειακό γυαλί- ένα ηφαιστειακό πέτρωμα που δημιουργείται όταν το μάγμα ψύχεται πολύ γρήγορα ώστε να μην προλάβουν να κρυσταλλωθούν ορυκτά.

Οι θόλοι λάβας μπορεί να συνεχίσουν να διαμορφώνονται για μήνες ή χρόνια μετά το πέρας της έκρηξης. Αν και οι θόλοι λάβας σχηματίζονται από μη εκρηκτικά επεισόδια, περιστασιακά μπορεί να δώσουν εκρήξεις και να δημιουργήσουν επικίνδυνες πυροκλαστικές ροές. Τέτοια φονικά νέφη έχουν στοιχίσει τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων.

Γεωδίφης