Είναι τα τσουνάμι προβλέψιμα;

 

O σεισμός 8,8 βαθμών που έπληξε τη Χιλή, το Φεβρουάριο του 2010 θα έπρεπε  να έχει δώσει ένα παλιρροϊκό κύμα στην Χαβάη που θα προκαλούσε βιβλική καταστροφή αφού ο  σεισμός από τον οποίο προήλθε ήταν ο πέμπτος πιο ισχυρός από το 1900 στον πλανήτη μας. Ο σεισμός έγινε σε μια ζώνη καταβύθισης κατά μήκος του περιθωρίου της Χιλής, ένα μοναδικό γεωλογικό χώρο όπου τρεις τεκτονικές πλάκες συναντιούνται στην Νοτιοαμερικανική ήπειρο.

Στη Χιλή 50 χρόνια νωρίτερα ένας σεισμός προκάλεσε τσουνάμι που έπνιξε στην  κυριολεξία την Χαβάη. Ωστόσο, όταν το 2010 σημειώθηκε σεισμός, το τσουνάμι που έφτασε στη Χαβάη ήταν πολύ μικρό σχετικά με το αναμενόμενο. Ωστόσο ,το (NOAA) Pacific Tsunami Warning Center στη Χαβάη στην πραγματικότητα, έδωσε προειδοποίηση για εκκένωση. Η προειδοποίηση αυτή βασίστηκε σε ένα μοντέλο τσουνάμι το οποίο όμως δεν  πρόβλεψε με ακρίβεια τις επιπτώσεις από το τσουνάμι της Χιλής.

Η αποτυχία του εν λόγω μοντέλου - και η ακρίβεια ενός άλλου που δημιουργείται από το Κέντρο Έρευνας τσουνάμι του NOAA - θα αποδειχθεί πολύτιμο σε ότι αφορά την πρόβλεψη μελλοντικών τσουνάμι. Μετά από όλα, κάθε αποτυχία σε πρόγνωση τσουνάμι  είναι μια ευκαιρία να καταλάβουμε γιατί το σύστημα απέτυχε. Όμως η αποτυχία του μπορεί να γεννήσει, επίσης, ένα άλλο ερώτημα: Είναι τα τσουνάμι προβλέψιμα;

Οι ερευνητές προβλέπουν ένα τσουνάμι κάθε φορά που εμφανίζεται, βασιζόμενοι στην τρέχουσα τεχνολογία και σε πληροφορίες που στηρίχτηκαν σε σεισμούς και τσουνάμι που έγιναν κατά το παρελθόν.  Πρόκειται για μοντέλα που στηρίζονται σε δεδομένα  από το σεισμό που έγινε το 1960 στη Χιλή. Σε είκοσι χρόνια από τώρα, οι άνθρωποι θα χρησιμοποιούν  μοντέλα από το σεισμό του 2010. Είναι πραγματικά διαδικασία αργή που δεν τελειώνει ποτέ. Επιπλέον πρόκειται για μοντέλα που δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις τοπικές συνθήκες όπως για παράδειγμα τα μοντέλα τσουνάμι στην Χαβάη που προβλέπουν αλλά δεν έχουν λάβει υπόψη τους  μια υποβρύχια οροσειρά που όμως την προστατεύει από τα περισσότερα κύματα.

Η πρόγνωση των μοντέλων απεικονίζει το μέγεθος και τον αριθμό των κυμάτων τσουνάμι, την αναμενόμενη ώρα άφιξης, όπου τα κύματα θα έπλητταν  την ξηρά, και μέχρι που μπορούν να φθάσουν στην ξηρά. Αυτά καταρτίζονται από ερευνητές τσουνάμι ειδικούς σε υποθαλάσσια ρήγματα. Όπως έγινε στον σεισμό 8,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ κατά μήκος του περιθωρίου Χιλή, για παράδειγμα. Όταν σε αυτό συμβεί σεισμός, οι ερευνητές στηρίζονται σε μοντέλα που βασίζονται σε αυτό ακριβώς το γεγονός. Χρησιμοποιώντας αυτά τα μοντέλα  κάνουν  τις προβλέψεις, οι οποίες  οδηγούν σε προειδοποιήσεις εκκένωσης.

Λόγω των πολλών δεδομένων που εμπλέκονται στη σύνταξη ενός μοντέλου τσουνάμι και τη σχετικά αργή υπολογιστική ισχύ που είναι διαθέσιμη σήμερα, για τον λόγο αυτό οι ερευνητές καταρτίζουν μοντέλα προτού να εμφανιστούν τα τσουνάμι. Χρειάζεται μόνο πάρα πολύ καιρός για να κάνουμε τα μοντέλα σε πραγματικό χρόνο. Ο χρόνος είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην μελέτη των τσουνάμι. Έστω και λίγα λεπτά επιπλέον της προειδοποίησης μπορεί να δώσουν στους ανθρώπους τον κατάλληλο χρόνο για να φτάσουν σε υψηλότερο έδαφος. Το τσουνάμι του 2004, του Ινδικού Ωκεανού χτύπησε μέσα σε 20 λεπτά και σκότωσε περίπου το ένα τέταρτο των ανθρώπων, επειδή η περιοχή διέθετε ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. 

Δεδομένου ότι περίπου το 85 % των τσουνάμι προέρχονται από τον Ειρηνικό Ωκεανό, οι Αμερικανοί ερευνητές επικεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στον Βορειοδυτικό Ειρηνικό τα τελευταία χρόνια. Γεωλόγοι έχουν προβλέψει ότι η ζώνη καταβύθισης Cascadia που τρέχει στα ανοικτά των ακτών από το Mendocino της Καλιφόρνια στο Vancouver της British Columbia οφείλεται σε τεράστιους σεισμούς. Είναι ένα από τα μόλις δύο μεγάλα ρήγματα των ΗΠΑ που μπορεί να παράγει σημαντικά τσουνάμι.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, το NOAA έχει τοποθετήσει σημαδούρες στην περιοχή του Ειρηνικού μεταξύ γνωστών ρηγμάτων της περιοχής. Αυτές οι σημαδούρες είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται και να καταγράφουν δραστηριότητες τσουνάμι και μπορούν να διαβιβάζουν τις πληροφορίες πίσω σε ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης.

Το προφίλ ενός προβλέψιμου τσουνάμι είναι ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας. Πιο πρόσφατα, οι ερευνητές έχουν αρχίσει να ερευνούν πώς να ανιχνεύουν αμυδρά ηλεκτρικά ρεύματα που δημιουργούνται από τσουνάμι. Όπως η δράση ενός κύματος σέρνει ιόντα μέσω του αλμυρού νερού και κατά μήκος μαγνητικού πεδίου της Γης, δημιουργεί ένα ηλεκτρικό πεδίο που μπορεί να ανιχνευθεί ως ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης σύμφωνα με κάποιους ερευνητές. 

Τα περισσότερα τσουνάμι δημιουργούνται από σεισμούς, και για να προβλεφτεί πριν συμβεί απαιτεί την ικανότητα να προβλεφθεί αρχικά ένα σεισμός. Ωστόσο δεν μπορούμε να προβλέψουμε επί του παρόντος σεισμούς με ακρίβεια ημερών, εβδομάδων, μηνών ή ακόμα και μερικών  χρόνων. Μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις σεισμών σε μια περιοχή για τα επόμενα 30 με 50 χρόνια. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές τσουνάμι θα αποδειχθούν επαρκείς για την πρόβλεψη των τσουνάμι όταν οι σεισμοί μπορούν να γίνουν προβλέψιμοι. Αν θα μπορούσαμε να προβλέψουμε ένα σεισμό, με επαρκείς λεπτομέρειες, τότε οι επιστήμονες θα μπορούσαν να κάνουν πολύ καλή δουλειά στην πρόβλεψη των τσουνάμι.

Δείτε προσομοίωση απο το  τελευταίο τσουνάμι που χτύπησε την Χιλή

Γεωδίφης με πληροφορίες από το Discovery