Η υποθαλλάσια οροσειρά του «Ιωάννη Φωκά»

Τον Ιούνιο του 1993 στον Ανατολικό Ειρηνικό ακούστηκε ένας υπόκωφος θόρυβος που προερχόταν από την κίνηση μάγματος μέσα στο φλοιό της γης. Στη θαλάσσια περιοχή έσπευσαν αμέσως ωκεανογράφοι που ανίχνευσαν ένα τεράστιο σύννεφο θερμών νερών που εκτείνονταν πάνω από τον βυθό σε έκταση εκατοντάδων μέτρων, σημαντική ένδειξη κάποιας υποθαλάσσιας ηφαιστειακής έκρηξης.

Λίγους  μήνες αργότερα  μια ομάδα ωκεανογράφων του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον καταδύθηκε στην περιοχή με ένα ερευνητικό βαθυσκάφος και ανακάλυψε τεράστιες εκτάσεις καλυμμένες με φρέσκια λάβα και σωρούς υλικών που είχαν σχηματιστεί από την καθίζηση χημικών ουσιών που περιείχαν τα θερμά νερά που ανάβλυζαν μέσα από υδροθερμικές διόδους. Ήταν η πρώτη φορά που επιστήμονες αντίκριζαν την ηφαιστειακή δράση μιας ωκεάνιας ράχης και τη δημιουργία νέου ωκεάνιου φλοιού. Μια από τις πιο εκπληκτικές όμως παρατηρήσεις ήταν τα βακτήρια που ανάβλυζαν μαζί με τα ζεστά νερά μέσα από τις υδροθερμικές διόδους για τις οποίες ήδη σας έχω αναφέρει. Τα βακτήρια αυτά αναπτύσσονται σε πολύ ζεστά νερά, χρησιμοποιούν το υδρόθειο και άλλες ενώσεις του θείου σαν πηγή ενέργειας και δεν αποκλείεται να είναι παρόμοια με τις πρώτες μορφές ζωής στη Γη.

Η υποθαλάσσια ράχη είναι μια οροσειρά που βρίσκεται κάτω από την θάλασσα και είναι ίσως το σημαντικότερο χαρακτηριστικό των πυθμένων των ωκεανών. Οι ωκεάνιες ράχες διασχίζουν δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα των ωκεάνιων λεκανών, και θεωρούνται σημεία όπου οι τεκτονικές λιθοσφαιρικές πλάκες απομακρύνονται με αποτέλεσμα την έξοδο λιωμένου υλικού. Πρόκειται, δηλαδή, για ζώνες δημιουργίας νέου φλοιού της Γης. Χαρακτηρίζονται από  υψηλή ηφαιστειακή δραστηριότητα, αφού υπάρχουν υποθαλάσσια ηφαίστεια και πεδία υποθαλάσσιων υδροθερμικών πηγών.

Ωκεάνιες ράχες υπάρχουν σε διάφορα σημεία του πλανήτη μας. Ωστόσο,μία απο αυτές βρίσκεται κοντά στις βορειοδυτικές ακτές των Η.Π.Α.Ονομάζεται ωκεάνια ράχη του Χουάν Ντε Φούκα και συνδέεται μέσω ενός τεράστιου ρήγματος μετασχηματισμού με τη ράχη του Ανατολικού Ειρηνικού.

Η ράχη πήρε το όνομα της από έναν θαλασσοπόρο που έφτασε στην περιοχή το 1592 και δεν ήταν Ισπανός όπως πολλοί νομίζουν. Το όνομα του θαλασσοπόρου ήταν Ιωάννης Φωκάς ή Xουάν ντε Φούκα. Ο θαλασσοπόρος  γεννήθηκε το 1532 στο Βαλεριανό της Kεφαλονιάς και ήταν παιδί πλούσιας οικογένειας. Γύρω στο 1550 μπαρκάρισε σε σκάφος του Βασιλικού Ισπανικού Ναυτικού στόλου. Έγινε γρήγορα καπετάνιος με μεγάλη ικανότητα στη ναυσιπλοΐα και ο βασιλιάς της Iσπανίας τον διόρισε διοικητή των Δυτικών Iνδιών, θέση που κράτησε για 40 xρόνια. Εκείνη την εποχή οι εξερευνητές προσπαθούσαν να βρουν ένα πέρασμα μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού ωκεανού μέσω του Καναδά. Ο Ιωάννης Φωκάς αφού απέτυχε την  πρώτη φορά, την δεύτερη τα κατάφερε: το 1592 πλέοντας για 20 ολόκληρες ημέρες στα παγωμένα νερά του Καναδά πολύ κοντά στον Βόρειο Πόλο. Έτσι, εξερεύνησε το στενό ανάμεσα στη βορειοδυτική ακτή της Αμερικής και του νησιού Βανκούβερ του Καναδά.

Η περιοχή ονομάστηκε προς τιμήν του «Στενό Χουάν ντε Φούκα» (Juan de Fuca Strait) το 1725 από τη Ρωσική Αυτοκρατορική Ακαδημία Επιστημών. Η λιθοσφαιρική πλάκα όσο και η ωκέανια ράχη φέρουν σήμερα το όνομα του. 

Ο τολμηρός Φωκάς συνέχισε τα ταξίδια του μέχρι μεγάλη ηλικία, οπότε και επέστρεψε στην Κεφαλονιά, για να πεθάνει στο Βαλεριάνο που ήταν το χωριό που γεννήθηκε, το 1602 σε ηλικία 70 ετών. '

Ηταν ένας απο τους μεγαλύτερους 'Ελληνες εξερευνητές,ένας τρομερός και άγνωστος σε πολλούς θαλασσοπόρος .

Γεωδίφης