Ταξίδι στα παλαιότερα πετρώματα της Γης
Τα πετρώματα του Jack Hills της Αυστραλίας.
Τα παλαιότερα πετρώματα στο Αιγαίο είναι περίπου 460-410 εκ.χρόνων και συναντώνται στα νησιά της Κω και της Χίου. Αυτά μπορούν να μας διηγηθούν περίπου μόνο το 10% της συνολικής γήινης ιστορίας.
Όμως, μην προσπαθήσετε στα νησιά του Αιγαίου να βρείτε τα παλαιότερα πετρώματα της Γης. Αν επιθυμούσαμε να αρχειοθετήσουμε τα πετρώματα της Γης θα βλέπαμε ότι και τα πετρώματα του Grand Canyon είναι περίπου 2 δισεκατομμυρίων ετών, και ότι δεν αντιστοιχούν ούτε στο μισό της ηλικίας του πλανήτη μας. Μπορεί τα συνηθισμένα βράχια που έχετε δίπλα σας να είναι εκατομμύριων χρόνων, και να είναι ελεύθερα για τη λήψη, όμως τα πετρώματα που μπορείτε να βρείτε κατά μήκος ενός μονοπατιού της φύσης ή ενός δρόμου είναι απλώς τα βρέφη σε σύγκριση με τα παλαιότερα πετρώματα στη Γη.
Το να βρεις τα παλαιότερα πετρώματα στον κόσμο είναι πιο δύσκολο έργο από ό, τι φαίνεται. Ο φλοιός της Γης είναι ένα δυναμικό σύστημα και είναι πάντα σε κίνηση, έτσι ώστε τα πετρώματα συνεχώς μετακινούνται, σχηματίζονται και λιώνουν σε ένα τεράστιο γεωλογικό πρόγραμμα ανακύκλωσης. Τα αρχαιότερα πετρώματα στη Γη μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να τα βρει και να αποδείξει κανείς ότι έτσι έχουν τα πράγματα, αλλά τα νεώτερα πετρώματα είναι εύκολο να τα εντοπίσετε: αναζητήστε το πλησιέστερο ενεργό ηφαίστειο.
Οι γεωλόγοι κατατάσσουν τα πετρώματα σε τρεις βασικές κατηγορίες, ανάλογα με την προέλευσή τους. Πυριγενή πετρώματα είναι αυτά που σχηματίζονται από την ψύξη και στερεοποίηση του μάγματος (λιωμένο πέτρωμα στο φλοιό της Γης) πάνω ή κοντά στην επιφάνεια. Τα ιζηματογενή πετρώματα, όπως ο ψαμμίτης, που δημιουργήθηκαν από τη συμπίεση των ιζημάτων ή σωματιδίων. Τα μεταμορφωμένα πετρώματα σχηματίζονται όταν υπάρχοντα πυριγενή ή ιζηματογενή πετρώματα τήκονται μαζί σε υψηλή θερμότητα και πίεση.
Το 1999, το αρχαιότερο γνωστό πέτρωμα στη Γη ήταν ηλικίας 4,03 δισεκατομμυρίων χρόνων, και αποτελούσε μέρος του γνεύσιου της Acasta στον βορειοδυτικό Καναδά. Όμως από το 2008, τα παλαιότερα πετρώματα(αμφιβολίτες) που βρέθηκαν μέχρι τώρα χρονολογούνται περίπου 4,28 δισεκατομμύρια χρόνια. Βρέθηκαν το 2001 από γεωλόγους όταν έκαναν εκσκαφή κοντά στο Hudson Bay του Καναδά στο βόρειο Κεμπέκ, και παρουσίασαν την έρευνα τους στις 25 του Σεπτέμβρη 2008, στην έκδοση του περιοδικού Science.
Ωστόσο , το παλαιότερο γεωλογικό υλικό που έχει βρεθεί, το οποίο όμως δεν θεωρείται πέτρωμα, είναι κόκκοι ορυκτών που ονομάζονται ζιρκονίτες και οι οποίοι βρέθηκαν στη Δυτική Αυστραλία στο Jack Hills και χρονολογούνται περίπου 4,36 δισεκατομμύρια χρόνια.
Πρόσφατα στο νησί Μπάφιν του Καναδά που σχηματίστηκε από υλικά που βρίσκονται σήμερα σε βάθος 2.900 χιλιομέτρων βρέθηκαν πετρώματα που έχουν σχεδόν την ίδια ηλικία με τη Γη, περίπου 4,45 δισ. χρόνια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται αυτές τις ημέρες στο περιοδικό Nature. Όμως η λάβα από την οποία σχηματίστηκε το βραχώδες νησί ανέβλυσε από έναν θύλακα ρευστού υλικού το οποίο δημιουργήθηκε στον μανδύα μόλις μερικές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια μετά το σχηματισμό του πλανήτη, και παραμένει έκτοτε αναλλοίωτο. Αν η ανακάλυψη ευσταθεί, η λάβα του Μπάφιν προέρχεται από το αρχαιότερο υλικό που απομένει στον πλανήτη από τη γέννησή του ως σήμερα.
Όμως, τα παλαιότερα γνωστά πετρώματα που υπάρχουν στην Γη δεν είναι από τη Γη, αλλά προέρχονται από υλικό εξωγήινης προέλευσης. Τα δείγματα βράχου που συλλέχθηκαν στην Σελήνη κατά τη διάρκεια των αποστολών Apollo χρονολογούνται περίπου 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, και είναι αρχαιότερα από τα πιο παλιά της Γης για μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια ακόμη και από εκείνα του νησιού Μπάφιν.
Γεωδίφης με πληροφορίες από τη Βικιπαίδεια
