Οδηγός για τσουνάμι που θα μπορούσαν να σώσουν τη ζωή σας.
Επειδή το καλοκαίρι έχει ήδη φθάσει και η θάλασσα σιγά-σιγά γίνεται το σπίτι μας καλό θα ήταν να μάθουμε κάτι περισσότερο για τα τσουνάμι.
Το τσουνάμι πολλοί το αποκαλούν παλιρροιακό κύμα ή «θαλάσσιο σεισμικό κύμα» αλλά και οι δύο αυτοί όροι είναι λανθασμένοι. Ο πρώτος αφορά βαρυτικής προέλευσης κύματα που δημιουργούνται σε μεγάλη θαλάσσια κυρίως επιφάνεια από τις έλξεις Σελήνης και Ηλίου στην υδρόσφαιρα. Αντιθέτως, το τσουνάμι είναι (συνήθως) σεισμικό φαινόμενο και εξετάζεται από την σεισμολογία. Ο δεύτερος όρος είναι ορθός, όταν η γενεσιουργός αιτία είναι ένας σεισμός. Ωστόσο αγνοεί εντελώς άλλα πιθανά αίτια που είναι ικανά να προκαλέσουν τσουνάμι, όπως μία υποθαλάσσια κατολίσθηση ή μία ηφαιστειακή έκρηξη ή ένα συμβάν πρόσκρουσης, στο οποίο ένα εξωγήινο κομμάτι βράχου, ένας αστεροειδής, μετεωρίτης ή άλλο διαστημικό υλικό συγκρούεται με τη Γη. Παράλληλα, υπάρχει και ο όρος «Μετεο-τσουνάμι» για μεγάλα κύματα που προκαλούνται από μετεωρολογικά φαινόμενα, ενώ συχνά χρησιμοποιείται και ο άτυπος όρος «Μεγα-τσουνάμι» να περιγράψει τα πολύ μεγάλα τσουνάμι.
Πριν χτυπήσει ένα ισχυρό τσουνάμι, η στάθμη της θάλασσας χαμηλώνει και το νερό αποτραβιέται από την ακτή, δίνοντας την εντύπωση ότι «όλη η θάλασσα έφυγε προς τα πίσω». Αυτό είναι ένα πολύτιμο σημάδι για όσους βρίσκονται σε περιοχή που πρόκειται να χτυπήσει τσουνάμι που δεν διαθέτει σύστημα πρόγνωσης ή αν στο συγκεκριμένο σημείο δεν υπάρχει πρόσβαση σε Μ.Μ.Ε.
Αν γίνει κάτι τέτοιο αντιληπτό, τότε όλοι πρέπει αμέσως να αρχίσουν να τρέχουν προς το εσωτερικό της ξηράς, μακριά από την ακτή, χωρίς να σταματήσουν ούτε δευτερόλεπτο και να προσπαθήσουν να απομακρυνθούν όσο μπορούν από τις παράλιες περιοχές, καταφεύγοντας κατά προτίμηση σε λόφους με ύψη αρκετά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Εναλλακτικά, αν υπάρχει στην περιοχή κάποιο υψηλό κτίριο, άνω των 15 μέτρων, μπορούν να αναζητήσουν καταφύγιο στον ψηλότερο όροφό του.
Προσοχή: Μην περιμένετε να δείτε το κύμα να έρχεται για να αρχίσει η διαφυγή! Ο διαθέσιμος χρόνος από την στιγμή που το νερό αποτραβιέται από την ακτή, έως το χτύπημα του τσουνάμι είναι ελάχιστος, γύρω στα 5 λεπτά. Ειδικά, από την εμφάνιση του τσουνάμι στον ορίζοντα έως το χτύπημα είναι πλέον εντελώς μηδαμινός και ένας πρακτικός κανόνας λέει ότι «αν το δεις να έρχεται, τότε είναι πλέον αργά για να τρέξεις».
Επίσης, σχεδόν ποτέ δεν έρχεται μόνο ένα κύμα. Όπως προαναφέρθηκε, δημιουργείται μία ολόκληρη σειρά κυμάτων με περιοδικότητα άνω της 1 ώρας και επομένως, σχεδόν πάντα μετά το πρώτο κύμα ακολουθούν και άλλα. Επομένως, δεν πρέπει να δημιουργείται αίσθηση εφησυχασμού ότι μετά το πρώτο χτύπημα ο κίνδυνος πέρασε, καθώς μάλιστα ενδέχεται τα επόμενα κύματα να είναι ακόμα υψηλότερα και καταστρεπτικότερα. Στατιστικώς έχει βρεθεί ότι συνήθως το υψηλότερο κύμα είναι το τρίτο στην σειρά, αν και αυτό δεν ισχύει πάντα και δεν θα πρέπει να λαμβάνεται ως δεσμευτικός κανόνας.
Τα πλοία που βρίσκονται «εν πλώ» τα αντιμετωπίζουν εύκολα, στρέφοντας την πλώρη σε γωνία 35 - 45 μοιρών και δεν κλυδωνίζονται λόγω του μεγάλου μήκους αυτών των κυμάτων. Αντιθέτως, την νύκτα είναι πιο επικίνδυνα αν δεν γίνουν αντιληπτά από το ραντάρ, στην οθόνη του οποίου παρουσιάζονται ως ολοένα προσεγγίζουσα ακτογραμμή. Όσα πλοία όμως βρίσκονται στο αγκυροβόλιο ή ελλιμενισμένα, θα πρέπει να προβούν σε άμεσο απόπλου κόβοντας ακόμη και τους κάβους ή εγκαταλείποντας και τις άγκυρες και τούτο διότι φθάνοντας το τσουνάμι αυτά ανυψώνονται και οι άγκυρες συνήθως αποσπώνται απ' το βυθό οπότε και ακολουθούν έρμαια την ορμή του κύματος, ενώ τα ελλιμενισμένα κινδυνεύουν να καταστραφούν.
Γεωδίφης με πληροφορίες από την Βικιπαίδεια και NOAA.