Γιατί οι Θιβετιανοί επιβιώνουν σε ακραία υψόμετρα;

Δύο γονίδια που ευνοήθηκαν από τη φυσική επιλογή επιτρέπουν στους κατοίκους του Θιβέτ να επιβιώνουν σε θανατηφόρα υψόμετρα άνω των 4.500 μέτρων, δείχνει μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science. Ο ορεσίβιος λαός φαίνεται πως αξιοποιεί πιο αποτελεσματικά το οξυγόνο.

Οι ξένοι επισκέπτες που ανεβαίνουν στο υψίπεδο του Θιβέτ, το οποίο βρίσκεται στους πρόποδες των Ιμαλαΐων και έχει μέσο υψόμετρο 4.900 μέτρα, παρουσιάζουν συμπτώματα της λεγόμενης νόσου του υψομέτρου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρο φλεγμονή της καρδιάς ή του εγκεφάλου.

Στην τελευταία μελέτη, Αμερικανοί και Κινέζοι ερευνητές συνέκριναν το γονιδίωμα 31 Θιβετιανών και 90 Κινέζων και Ιαπώνων που ζουν σε χαμηλό υψόμετρο. Η ανάλυση εστιάστηκε σε περιοχές του γονιδιώματος οι οποίες είχαν συνδεθεί σε προηγούμενες μελέτες με την επιβίωση σε υψηλά υψόμετρα.

Η σύγκριση αποκάλυψε δέκα γονίδια που πιθανώς σχετίζονται με τη ζωή σε μεγάλο ύψος. Δύο από αυτά τα EGLN1 και PPARA, φαίνεται πως επηρεάζουν τη συγκέντρωση οξυγόνου στο αίμα.Παραδόξως, τα γονίδια αυτά δεν αυξάνουν τα επίπεδα οξυγόνου αλλά αντίθετα τα μειώνουν, και μάλιστα σημαντικά.

Οι Θιβετιανοί έχουν προσαρμοστεί στο μεγάλο υψόμετρο με διαφορετικό τρόπο από ό,τι άλλοι ορεσίβιοι λαοί: Στις Άνδεις, για παράδειγμα, οι άνθρωποι επιβιώνουν στον αραιό αέρα επειδή το αίμα τους περιέχει περισσότερη αιμοσφαιρίνη (την πρωτεΐνη που μεταφέρει οξυγόνο).Αντίθετα, οι Θιβετιανοί έχουν στο αίμα τους λιγότερο οξυγόνο από ό,τι άλλοι λαοί, μπορούν όμως να το αξιοποιούν πιο αποτελεσματικά.

Οι ρόλοι των εν λόγω γονιδίων στην προσαρμογή στο μεγάλο υψόμετρο «παραμένουν ασαφείς», διευκρίνισε στο Reuters ο Χινχουάνγκ Ζινγκ του Πανεπιστημίου της Γιούτα, μέλος της ερευνητικής ομάδας. Πρόσθεσε όμως ότι «τόσο το  EGLN1 όσο και το PPARA ενδέχεται να προκαλούν μια μείωση στην συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης».

Οι ερευνητές συνεχίζουν τώρα να αναζητούν τα γονίδια που διευκολύνουν τη μεταφορά οξυγόνου από το αίμα στους ιστούς. Υποψιάζονται μάλιστα ότι σε αυτή τη διαδικασία παίζει ρόλο το αέριο μονοξείδιο του αζώτου, το οποίο αυξάνει τον συνολικό όγκο του αίματος.

Γεωδίφης

 Πηγές-Science, Reuters