ΘΕΜΑΤΑ

ΑΝΤΙΤΗΛΟΣ1 ΑΡΚΟΙ2 ΑΡΚΟΝΗΣΟΣ3 ΑΡΜΑΘΙΑ1 ΑΣΤΑΚΙΔΑ1 ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ11 ΑΥΓΟ1 ΓΑΔΑΡΟΣ7 ΓΑΙΑ3792 ΓΛΑΡΟΣ1 ΓΥΑΛΙ32 ΔΙΒΟΥΝΙΑ2 ΔΟΛΙΧΗ1 ΕΛΛΑΔΑ1544 ΖΑΦΟΡΑΣ ΜΑΚΡΥΣ1 ΙΑΣΟΣ4 ΙΜΙΑ2 ΚΑΛΑΒΡΟΣ1 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ4 ΚΑΛΟΓΕΡΟΣ1 ΚΑΛΟΛΙΜΝΟΣ2 ΚΑΛΥΜΝΟΣ159 ΚΑΜΗΛΟΝΗΣΙ2 ΚΑΝΔΕΛΙΟΥΣΑ3 ΚΑΡΠΑΘΟΣ13 ΚΑΣΟΣ8 ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ20 ΚΑΣΤΡΙ1 ΚΕΔΡΕΑΙ[SEDIR]1 ΚΕΡΑΜΟΣ1 ΚΙΝΑΡΟΣ1 ΚΝΙΔΟΣ26 ΚΟΛΟΦΩΝΑΣ1 ΚΟΥΝΕΛΙ1 ΚΡΕΒΑΤΙΑ1 ΚΩΣ2247 ΛΕΒΙΘΑ3 ΛΕΙΨΟΙ6 ΛΕΠΙΔΑ1 ΛΕΡΟΣ32 ΛΕΣΒΟΣ1 ΛΥΤΡΑ1 ΜΥΝΔΟΣ1 ΝΕΚΡΟΘΗΚΗ1 ΝΕΡΟΝΗΣΙ1 ΝΗΠΟΥΡΙ1 ΝΗΣΟΣ1 ΝΙΜΟΣ1 ΝΙΣΥΡΟΣ189 ΞΕΝΑΓΟΡΑ ΝΗΣΟΙ1 ΟΦΙΔΟΥΣΑ1 ΠΑ.ΦΩ.ΚΩ43 ΠΑΤΜΟΣ29 ΠΑΧΕΙΑ6 ΠΕΝΤΙΚΟΝΗΣΙΑ1 ΠΕΤΡΟΚΑΡΑΒΟ1 ΠΙΑΤΑ1 ΠΙΤΤΑ1 ΠΛΑΤΕΙΑ1 ΠΛΑΤΗ2 ΠΟΝΤΙΚΟΥΣΑ1 ΠΡΑΣΟ1 ΠΡΑΣΟΝΗΣΙ1 ΠΡΑΣΟΝΗΣΙΑ1 ΠΡΑΣΟΥΔΑ ΚΑΤΩ1 ΠΥΡΓΟΥΣΑ5 ΡΟΔΟΣ136 ΡΩ1 ΣΑΒΟΥΡΑ1 ΣΑΜΟΣ14 ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ64 ΣΑΡΑΚΙ1 ΣΑΡΙΑ1 ΣΕΣΚΛΙ1 ΣΟΧΑΣ1 ΣΤΡΟΒΙΛΟΣ1 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ[ΑΓΑΘΟΝΗΣΙΟΥ]1 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ[ΜΕΓΙΣΤΗΣ]1 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ[ΝΙΣΥΡΟΥ]3 ΣΥΜΗ38 ΣΥΡΝΑ4 ΣΦΥΡΝΑ1 ΤΕΛΕΝΔΟΣ1 ΤΕΡΜΕΡΑ1 ΤΗΛΟΣ28 ΤΡΑΓΟΝΕΡΑ1 ΤΡΑΓΟΥΣΑ1 ΤΣΟΥΚΑ1 ΦΑΡΜΑΚΟΝΗΣΙ3 ΧΑΛΚΗ15 ΨΕΡΙΜΟΣ22
Εμφάνιση περισσότερων

Από την Αστυπάλαια στην Κέφαλο!


Ο Κάμπος της Κεφάλου την δεκαετία του 30. Η πατρίδα του Ηρακλείδη, του μεγάλου Ιπποκράτη και του Επιχάρμου λεγόταν παλιά, Αστυπάλαια. 

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 3.856 κατοίκους. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, απέχει 43 χλμ. από την τωρινή πρωτεύουσα της Κω που ιδρύθηκε το 365 π.Χ.

Η πεδινή κωμόπολη πλέον είναι γνωστή ως Κέφαλος, συναντάται σε υψόμετρο 102-119μ. από την στάθμη της θάλασσας. Ομως, από που έλαβε το σημερινό όνομα της;

Το κεφάλι προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κεφαλή. Για τον Ν.Ζάρακα η Κέφαλος πήρε το όνομα επειδή παλαιότερα θα ήταν το μεγαλύτερο και αρχαιότερο κεφαλοχώρι του νησιού. 

Ο Μ.Σκανδαλίδης μας λέει ότι την λέξη κεφαλή συχνά την χρησιμοποιούσαν για να δηλωθεί μια προεξοχή, ύψωμα, ακρωτήριο.

Η τοπική γεωμορφολογία επιβεβαιώνει ότι πρόκειται για γεωτοπωνύμιο που αποδόθηκε επειδή ο οικισμός είναι σε ύψωμα το οποίο μοιάζει με κεφαλή. Αλλά πόσο παλιό είναι το όνομα;

Αναλύοντας τα υπάρχοντα γεωλογικά, αρχαιολογικά και γεωμυθολογικά δεδομένα της περιοχής θα αναζητήσουμε μία απάντηση.

Αστυπάλαια

Ο γεώτοπος της Κεφάλου γεννήθηκε πριν από 450 χιλ. χρόνια μετά από μία τρομερή υποθαλάσσια έκρηξη που γέννησε επίσης το Ζηνί, βουνό του Δία και τον όρμο του Καμαριού.Την σημερινή του μορφή έλαβε πριν από περίπου 5000 χρόνια.

Η ευρύτερη περιοχή κατοικήθηκε τουλάχιστον από την νεολιθική εποχή [3000-2000 π.Χ] σύμφωνα με τα γνωστά αρχαιολογικά δεδομένα.

Το αρχαίο της όνομα σχετίζεται με τον Ποσειδώνα, η εμφάνιση του οποίου ως θεού έλαβε χώρα περίπου το 2.000 π.Χ. μεταξύ των Ιώνων και των προϊστορικών Μινυών στην Ελλάδα.

Ήταν ο πιο κυρίαρχος και ισχυρός θεός για αυτούς τους ανθρώπους και κατείχε τον έλεγχο των βροντών και των σεισμών. Η βροντή του Ποσειδώνα θα μπορούσε να είναι τόσο ισχυρή που συχνά συνδέεται με το χτύπημα των οπλών των αλόγων [Dixon-Kennedy]. Ο Ποσειδώνας δεν είναι απλώς ο θεός της θάλασσας, η σχέση του με τους σεισμούς του έδωσε το όνομα Γεωσείστης. Ωστόσο σε μεταγενέστερα ελληνικά έργα, σπάνια φαίνεται ότι προκαλεί σεισμούς. 

Η βασιλεία του Ποσειδώνα ως κυρίαρχου θεού των Ελλήνων έληξε  περίπου το 1450 π.Χ. όταν οι Αχαιοί εισήλθαν στην ελληνική επικράτεια και έφεραν μαζί τους τον θεό τους, τον Δία. Η συγχώνευση των δύο κοινωνιών οδήγησε σε συνένωση των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους και είχε ως αποτέλεσμα ο Ποσειδώνας να γίνει γνωστός ως αδελφός του Δία.

Την περίοδο του Ποσειδώνα λαμβάνει ο οικισμός το όνομα Αστυπάλαια, πιθανότατα από τους Φοίνικες.

Για τον Σκωτσέζο επιγραφολόγο Γουλιέλμο Πάτον, το όνομα της Αστυπάλαιας, είναι αλλοιωμένη φοινικική λέξη που δόθηκε σε μέρη που σήμερα ονομάζονται Κέφαλος ή Κεφαλά ή Κεφαλούχα.

Η Αστυπάλαια ήταν γυναίκα του Ποσειδώνα που έφερε στο φως τον Ευρύπυλο μυθικό βασιλιά της Κω τον οποίο αργότερα σκότωσε ο Ηρακλής. Υφίσταται μεταξύ 2000 π.Χ-1450 π.Χ, πριν από τον ερχομό του γενάρχη μας και των Ηρακλειδέων στην Κέφαλο.

Η αρχαία πόλη μάλλον ήταν παραθαλάσσια, ενώ η ετυμολογία του ονόματός Αστυπάλαια υποδηλώνει την εγκατάσταση σε «άστυ παλαιό» που είχε συσταθεί κάποτε από τους θαλασσοκράτορες Φοίνικες. 

Λαμβάνοντας υπόψη την τεκτονική της περιοχής, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η παραθαλάσσια πόλη καταστράφηκε από ένα μέγιστο επεισόδιο του δυτικού τμήματος του Ρήγματος Κω.

Ισθμός

Το όνομα Ισθμός παρατηρείται μετά την εποχή του Ποσειδώνα. Αυτό το όνομα διατηρείται μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ οπότε συμβαίνει ο Υπερμέγιστος του Κεραμεικού.

Μετά τον Υπερμέγιστο ακολουθούν τα σκοτεινά χρόνια, η πειρατεία,η μετανάστευση στα ορεινά και η κατασκευή του κάστρου τον 15ο αιώνα μ.Χ.

Τότε χρησιμοποιείται το όνομα Κέφαλος το οποίο διατηρείται μέχρι τις μέρες μας. Μέχρι στις αρχές του 19ου αιώνα ο κάμπος μένει ακατοίκητος. Με την τουριστική ανάπτυξη,μετά την δεκαετία ΄80, αρχίζει μία νέα οικοδομική δραστηριότητα που διαρκεί μέχρι σήμερα. 

Κέφαλος

Κέφαλος είναι το όνομα που δόθηκε στον ορεινό οικισμό της δυτικής Κω. Το όνομα συναντάται σε άλλα μέρη της Δωδεκανήσου[Κάλυμνος, κά], της χώρας αλλά και στην Μεσόγειο [Cefalu στο Παλέρμο Σικελίας]. 

Ομως το όνομα Κέφαλος έχει αρχαίες ρίζες, υπάρχουν γνωστοί μύθοι για αυτό. Ο Κέφαλος σχετίζεται με τον Ερμή, ένα θεό τρίτης γενιάς που εμφανίζεται μετά το τέλος της βασιλείας του Ποσειδώνα.

Ο Ερμής λατρεύτηκε ιδιαίτερα στην Κω. Έχει πολύ μεγάλη ιστορία, που αναφέρεται στα δισκία Γραμμικής Β του μυκηναϊκού πολιτισμού, στο απόγειό του από τον 15ο έως τον 13ο αιώνα π.Χ.

Ο αττικός Κέφαλος ήταν γιος του Ερμή και της Έρσης, κόρης του Κέκροπα [μυθικός ιδρυτής της πόλης των Αθηνών].Ο Κέκροπας περνώντας από την Αττική στάθμευσε στην Κω αφήνωντας πολλούς οπαδούς του. Ο Κέκροπας πρέπει να έζησε γύρω στα 1500 π.Χ. Έχει σχέση με την λατρεία του Ερμή στο νησί;

Σύμφωνα με ένα μύθο ο Κέφαλος ερωτεύτηκε την Πρόκριδα, την παντρεύτηκε και ζούσε μαζί της ευτυχισμένος, μέχρι που τον ερωτεύτηκε η θεά Ηώς [Αουρόρα των Ρωμαίων], η οποία κατέβηκε στη Γη και τον απήγαγε.Η Πρόκρις έφυγε και ικέτευσε την Άρτεμη να τη βοηθήσει να ξανακερδίσει την αγάπη του συζύγου της. Η θεά άκουσε τις δεήσεις της, τη μεταμόρφωσε σε ωραιότατο νέο, την όπλισε με ένα τόξο. Ομως τον νέο σκότωσε ο Κέφαλος. 


Γεωδίφης


Πηγές:

1.Κώια-Ι.Ζαρράφτης

2.Kos Astypalaia- Duncan Mackenzie,1897

3.Παιδί της Ρέας, τριλογία

4.Travels and discoveries in Levante-C.T.Newton,1865

5.Carian sites and inscriptions-Paton,Myles [1896]

6.Βικιπαίδεια

7.Τοπωνυμικά και ονοματικά της νήσου Κω- Μιχάλης Ε. Σκανδαλίδης


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ


Ο παλιός δρόμος προς την Κέφαλο, των ηφαιστείων, την αρχαία πρωτεύουσα της Κω, Αστυπάλαια, η περιοχή του Κυπάρισσου και των τελετουργικών της ανάληψης της ράβδου...


Ο παλιός δρόμος της Κεφάλου χαραγμένος σε τόφφους ηλικίας 550 χιλ.χρόνων.

  
Η γεωγραφία της Κεφάλου Κω.


«Κέφαλος και Ηώ» ζωγραφικός πίνακας του Νικολά Πουσέν [περίπου, 1630].


Ελληνική τερακότα με τον Κέφαλο, δημοσιεύτηκε στον E. Curtius, Zwei Terracotten des Antiquariums in Berlin, 1876.


Αναπαράσταση τελετής για την αφιέρωση ενός ερμού [Fedor Bronnikov, 19ος αιώνας].


Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος,Κέφαλος. Από panoramio.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Recent Posts Widget