Ααλή πασάς, ένας Μεγάλος Βεζίρης από την Κω

Στις 5 Ιανουαρίου 1523 οι Οθωμανοί καταλαμβάνουν την πάτρια γη του Ιπποκράτη. Οι νέοι ένοικοι βάζουν πολύ ψηλούς φόρους που οδηγούν σε δεινή θέση τους χριστιανούς του νησιού. Όσοι δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους χάνουν ακόμη και την ζωή τους.

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον στα τέλη του 16ου αιώνα γεννιέται στην Κω ένας μεγάλος πολιτικός και μία στρατιωτική προσωπικότητα που έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

Ο Ααλή Πασά[φωτογραφία] με το προσωνύμιο Γκιουζελτζέ δηλαδή όμορφος,  γεννήθηκε  το 1581 στην Κω. Στα αγγλικά κείμενα αναφέρεται «Beautifully» ένα ψευδώνυμο που δόθηκε λόγω της ομορφιάς του. 

Η μητέρα του είναι κόρη της Κάγια Πασά που είναι από οικογένεια προφητών.Ελαβε την εκπαίδευση του στην Κω όπου αρχικά υπηρέτησε. 

Ήταν γιος του İstanköylü, δηλαδή «γιού του Κώου», Ahmed Pasha, οθωμανού κυβερνήτη της Τύνιδας. 

Συχνά αναφέρεται ως οθωμανός από την Κω, τσελεμπί = τσελεμπής, δηλαδή ευγενής άνδρας με καλούς τρόπους.

Ήταν Kapudan Pasha δηλαδή μεγάλος ναύαρχος του Οθωμανικού Ναυτικού γύρω στο 1617 και Μεγάλος Βεζίρης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για 2 χρόνια, από το 1619 έως το 1621. 

Ιστορικές μαρτυρίες αναφέρουν ότι ο Γκιουζελτζέ Ααλή πασάς ήταν ο περισσότερο φιλοχρήματος απ΄ όλους τους μεγάλους βεζίρηδες, στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

Ανέλαβε  βεζίρης επί εποχής του επίσης φιλοχρήματου Σουλτάνου Οσμάν Β΄ με τον οποίον μοιράζονταν τους ληστρικούς φόρους που επέβαλε σε χριστιανούς και μουσουλμάνους.

Στις ληστρικές του δραστηριότητες έχει καταχωρηθεί και αυτή σε βάρος του Πατριάρχη Τιμόθεου Β' από τον οποίο  είχε εισπράξει περίπου 45.000 χρυσά φράγκα, αντί ενός υπέρογκου ποσού που αρχικά του ζήτησε. Η δικαιολογία αυτής της είσπραξης ήταν ότι ο Πατριάρχης είχε αποκομίσει 300.000 φλουριά από τον διορισμό 300 περίπου μητροπολιτών κατά την εξαετή θητεία του.

Ο πασάς [τουρκικά paşa, από την περσική λέξη padeshah] ήταν ανώτερος τίτλος στην οθωμανική διοικητική και στρατιωτική ιεραρχία, ανώτερος του μπέη και κατώτερος του μεγάλου βεζίρη[ αραβική wazīr,σημαίνει βοηθός). 

Ο Μεγάλος Βεζίρης ήταν ο επικεφαλής των κρατικών υπηρεσιών, διοικητής του στρατού [εξαιρουμένων των γενιτσαρικών ταγμάτων της πρωτεύουσας], επικεφαλής του αυτοκρατορικού συμβουλίου και της δικαιοσύνης, φορέας της σουλτανικής σφραγίδας και στην ουσία ο μόνος πληρεξούσιος εκπρόσωπος του Σουλτάνου.

Οι περισσότεροι μεγάλοι βεζίρηδες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την εποχή του Μωάμεθ του Πορθητή [1432-1481] προέρχονταν από το παιδομάζωμα επομένως ο Ααλή δεν είναι απίθανο να ήταν χριστιανόπουλο.

Ο Güzelce Ali Pasha πέθανε από φλεγμονή της χοληδόχου κύστης στις 9 Μαρτίου 1621, αν και υπήρχαν φήμες ότι ο ίδιος ο Σουλτάνος ​​Οσμάν Β 'είχε εισέλθει στη σκηνή του Αλή και τον στραγγάλισε με τα χέρια του λόγω μιας κακής στρατιωτικής εκστρατείας στα πολωνικά σύνορα.

Υπάρχουν τζαμιά που ανηγέρθησαν προς τιμή του στο Βόσπορο και στην Χίο; Υπάρχει ένα συντριβάνι με ημερομηνία 1619 στη γωνία του Emir Efendi στο Kulaksiz, Kasımpaşa.

Δεν είχε φτάσει ακόμη στα 40 χρόνια όταν πέθανε. Ο τάφος του σήμερα βρίσκεται στο νεκροταφείο Yahya Efendi στο Διπλοκιόνιον, σήμερα Μπεσίκτα. 

Γεωδίφης

Με πληροφορίες από την εγκυκλοπαίδεια islamansiklopedisi.org.tr/

Σφραγίδα του Μεγάλου Βεζίρη.

Ο τάφος του Güzelce Ali Pasha στο νεκροταφείο του Εφέντη Yahya, στην Μπεσίκτα της Κων/πολης.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία  από το 1300 έως το 1683, από epic.maps.