Ο μεγαλύτερος κρατήρας της Γης

Εικόνες- 1.Γραφικό υπολογιστή του κρατήρα Shiva, 2.Θέση κρατήρα Shiva

Ο κρατήρας Σίβα είναι μια δομή που βρίσκεται κάτω από τον Ινδικό Ωκεανό, δυτικά της Mumbai, Ινδία. Σε αυτήν την περιοχή φαίνεται πως βρίσκεται ο μεγαλύτερος κρατήρας που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στη Γη και ο οποίος προκλήθηκε από την πτώση κάποιου μεγάλου μετεωρίτη ή αστεροειδούς. Πήρε το όνομά από τον παλαιοντολόγο SankarChatterjee, προς τιμή του Shiva που ήταν θεός της καταστροφής και της ανανέωσης, των ινδουιστών.  Η ηλικία του υπολογίζεται σε περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια και δημιουργήθηκε περίπου την ίδια εποχή που σχηματίστηκαν και μια σειρά από  άλλοι κρατήρες κατά τον Κρητιδικό

Κρύβει τα απομεινάρια μεγάλης καταστροφής που συνέβη πριν από εκατομμύρια χρόνια .«Κανείς στη Γη δεν έχει ξαναδεί τέτοιο πράγμα», αναφώνησαν οι επιστήμονες που πριν από λίγο καιρό ανακάλυψαν έναν τεράστιο υποθαλάσσιο κρατήρα στην Ινδία. «Η αστροβολίδα που τον δημιούργησε ίσως να εξαφάνισε τους δεινοσαύρους και όχι ο αστεροειδής που έπεσε στο Μεξικό...». 

Στην  υποθαλάσσια λεκάνη, που φιλοξενεί τον κρατήρα, ίσως να κρύβονται τα απομεινάρια ενός ιδιαίτερα καταστροφικού γεγονότος που συνέβη πριν από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, προκαλώντας μαζικό αφανισμό ειδών. Είναι τόσο μεγάλος ώστε στις παρυφές του η διάμετρος φθάνει τα 500 χιλιόμετρα. Οι επιστήμονες λένε ότι τον προκάλεσε ένα ουράνιο σώμα, μια αστροβολίδα, που είχε διάμετρο περίπου 40 χιλιόμετρα. Αντιθέτως, ο κρατήρας στη χερσόνησο του Γιουκατάν στο Μεξικό, ο οποίος, σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, θεωρείται υπεύθυνος για τον αφανισμό των δεινοσαύρων πριν από περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια, προκλήθηκε από ουράνιο σώμα που η διάμετρός του ήταν από 8 έως 10 χιλιόμετρα. 

Οι επιστήμονες που μελέτησαν την υποθαλάσσια λεκάνη Σίβα, θεωρούν ότι το ουράνιο σώμα που έπεσε στην περιοχή αυτή πυροδότησε κατακλυσμιαίες γεωλογικές διεργασίες, ανάμεσα στις οποίες και η «ανάφλεξη» των κοντινών ηφαιστείων του Ντεκάν, που φαίνεται ότι διέσπειραν στην ατμόσφαιρα ασύλληπτες ποσότητες ηφαιστειακού υλικού και αερίων αλλάζοντας σε μεγάλο βαθμό το κλίμα του πλανήτη. Επίσης, ο τεράστιος αυτός υποθαλάσσιος κρατήρας είχε ως αποτέλεσμα, όπως λένε οι ειδικοί, να διαχωρίσει το νησιώτικο σύμπλεγμα των Σεϋχελών από την ινδική τεκτονική πλάκα και να τις στείλει χιλιόμετρα πιο νοτιοδυτικά, κοντά στην Αφρική. Η  πρόσκρουση του ουρανίου σώματος ήταν τόσο σφοδρή ώστε στο σημείο που έπεσε εξαέρωσε τον φλοιό της γης, επιτρέποντας σε καυτό υλικό από τον μανδύα να εισχωρήσει και να αναπληρώσει τα λειωμένα πετρώματα που εκσφενδονίστηκαν προς κάθε κατεύθυνση. 

Παρουσιάζοντας πριν από λίγες μέρες τα αποτελέσματα της επιτόπιας έρευνάς τους στην ετήσια συνάντηση της Αμερικανικής Γεωλογικής Εταιρείας στο Πόρτλαντ του Όρεγκον, οι ειδικοί ανέφεραν ότι τα γεωλογικά ευρήματα που πιστοποιούν την ύπαρξη του κρατήρα, αλλά και τις επιπτώσεις που προκάλεσε η δημιουργία του, είναι συγκλονιστικά. Ο εξωτερικός δακτύλιος του κρατήρα Σίβα έχει διάμετρο περίπου 500 χιλιόμετρα και ένα μεγάλο μέρος του βρίσκεται βυθισμένο κάτω από την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα της Δυτικής Ινδίας. Στα σημεία όμως που είναι ορατός, ο κρατήρας είναι διάσπαρτος από ψηλούς γκρεμούς, ενεργά ρήγματα και καυτές πηγές.Στην περιοχή του κρατήρα οι ειδικοί εντόπισαν συμπιεσμένες δομές από χαλαζία και γυαλί και θεωρούν ότι αυτές δημιουργήθηκαν από την ξαφνική πίεση που δέχτηκαν λόγω πρόσκρουσης της αστροβολίδας. Υπήρχε επίσης η λεγόμενη «ανωμαλία του ιριδίου». Το ιρίδιο είναι ένα σπανιότατο μέταλλο που ανήκει στα πλατινοειδή και υπάρχει σε απειροελάχιστες ποσότητες στον πλανήτη μας. Αντιθέτως, υπάρχει στο Διάστημα. 

Όταν οι επιστήμονες εξετάζουν τη στρωματογραφία του εδάφους μιας περιοχής, μπορεί να ανιχνεύουν μικροποσότητες ιριδίου ανάλογα και με τη χρονική περίοδο που σχηματίστηκε το κάθε στρώμα εδάφους. Όταν όμως ξαφνικά σε κάποιο στρώμα ανιχνεύονται μεγαλύτερες ποσότητες ιριδίου, τότε θεωρείται ότι ο εμπλουτισμός της περιοχής από το σπάνιο μέταλλο προήλθε από κάποια εξωγενή πηγή. 

Γεωδίφης

Πηγή-Chatterjee, Sankar (2002). Shiva Structure