Πώς δημιουργούνται τα ηφαίστεια;

Οταν βλέπετε μια έκρηξη ενός ηφαιστείου πρέπει να ξέρετε ότι όλα ξεκινάνε όταν από το εσωτερικό της γης ανεβαίνει μάγμα(λιωμένα πετρώματα), που συγκεντρώνεται στους μαγματικούς θαλάμους. Οι μαγματικοί θάλαμοι μπορεί να παραμείνουν σφραγισμένοι για εκατοντάδες χρόνια, ώσπου η πίεση να αυξηθεί αρκετά ώστε να δημιουργηθεί μια ρωγμή-άνοιγμα. Τότε το μάγμα βρίσκει διέξοδο προς την επιφάνεια, βγαίνοντας είτε ήπια είτε βίαια. Το μάγμα βγαίνει με τη μορφή λάβας σταδιακά, ψύχεται και στερεοποιείται. Έτσι δημιουργούνται τα ηφαίστεια.

Που όμως δημιουργούνται; Τα ηφαίστεια δημιουργούνται κυρίως εκεί όπου συγκρούονται οι λιθοσφαιρικές πλάκες του πλανήτη μας.Δηλαδή και σε αυτή την  διαδικασία εμπλέκεται η τεκτονική των πλακών.Η σύγκρουση των πλακών λιώνει πετρώματα(μάγμα). Η λάβα, λιγότερο συμπαγής από τα γύρω πετρώματα, βρίσκει διέξοδο στην επιφάνεια.Πρόκειται για μια υγιή διαδικασία του πλανήτη αφού έτσι εκτονώνεται απο την συσσώρευση υλικού.  

Όμως τι είναι εκείνο που προκαλεί την έκρηξη ενός ηφαιστείου; Η όλη διαδικασία ξεκινά όταν όγκοι λάβας, σαν τεράστιες μπάλες, ανοίγουν δίοδο ανάμεσα στα πετρώματα, όταν δεν περνούν μέσα από τα ήδη υπάρχοντα ρήγματα. Η άνοδος μπορεί να πάρει χρόνια, αλλά όταν προϋπάρχει μια δίοδος - για παράδειγμα, στα ηφαίστεια που έχουν ήδη εκραγεί- συντελείται με ταχύτητα ενός μέτρου ανά δευτερόλεπτο. Συνήθως η λάβα δε φτάνει κατευθείαν στην επιφάνεια, αλλά συγκεντρώνεται πρώτα στη δεξαμενή του ηφαιστείου, κι αυτό γιατί κατά την άνοδο χάνει θερμότητα, γίνεται περισσότερο συμπαγής και ρέει πιο αργά. Εξάλλου, συχνά συναντά πετρώματα με την ίδια πυκνότητα, που τείνουν να τη στεγανοποιήσουν. Έτσι η έκρηξη συντελείται όταν στη δεξαμενή, μετά από συνεχή εφοδιασμό, συγκεντρώνεται μια ποσότητα λάβας τόσο μεγάλη, ώστε τα συσσωρευμένα αέρια, ασκώντας πίεση, προκαλούν την αναπήδηση και την εκτίναξη. Να γιατί όταν πλησιάζει η στιγμή της έκρηξης αυτό συνήθως γίνεται αντιληπτό από μικρούς σεισμούς που προκαλούνται από την πίεση των αερίων στα τοιχώματα του κρατήρα.

Οι επιπτώσεις μιας ηφαιστειακής έκρηξης είναι συχνά δυσάρεστες αφού και καταστροφές μπορεί να γίνουν και ανθρώπινες ζωές να χαθούν. Πέρα όμως από τις ζημιές όσο και παράξενο αν ακούγεται η λάβα που βγαίνει από το ηφαίστειο φέρνει και θετικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα η λάβα με τον καιρό κρυώνει και στερεοποιείται σχηματίζοντας νέα εδάφη. Έτσι λοιπόν η λάβα με την ηφαιστειακή τέφρα(στάχτη που βγαίνει από το ηφαίστειο), μπορεί να καταστρέφουν τις καλλιέργειες για πολλά χρόνια όμως το έδαφος εμπλουτίζεται με κάλιο και φωσφορικό οξύ που είναι πολύ γόνιμο και κατάλληλο για καλλιέργεια(ηφαιστειογενή εδάφη).

Αυτός είναι ένας απο τους λόγους που τα εδάφη της Κω έναι πολύ εύφορα.Για τα ηφαίστεια της Κω θα επανέλθω κάνοντας σχετική παρουσίαση.

Γεωδίφης