Πώς τα απολιθώματα έπλασαν τoν γεωμύθο του Τρίοπα

4.12.22

Πώς τα απολιθώματα έπλασαν τoν γεωμύθο του Τρίοπα

«Οι μύθοι ενέχουσιν αλήθειαν, αι παραδόσεις φυλάττουσιν ιστορίαν, τ' άσματα αποκαλύπτουσι γεγονότα, τ' άλαλα μνημεία λαλούσι μετά βεβαιότητος τα πράγματα» αναφέρει ο Ιάκωβος Ζαρράφτης στο δεύτερο μέρος των Κώιων , προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσει τους μυθικούς χρόνους της Κω.

To κωακό τοπίο είναι πλούσιο σε ήρωες, θεούς και θεές, που έχουν αποτυπωθεί σε ζωγραφισμένα αγγεία, αγάλματα, ψηφιδωτά, μαρμάρινες κολόνες και σε ερείπια ναών.

Στην καθημερινή μας γλώσσα ο μύθος είναι φαντασία, σημαίνει κάτι που δε έχει σχέση με την πραγματικότητα. Ωστόσο, οι γεωεπιστήμονες, δίνουν μια διαφορετική εξήγηση. Ο μύθος είναι ένα μέρος από την ιστορία μας, που συνδέεται αρκετές φορές με τον κόσμο που μας περιβάλλει.

Στην πλούσια μυθολογία μας, ο Τρίοπας ήταν ένας από τους πολλούς ήρωες που συνδέεται με πολλές γενεαλογίες και τόπους. Σε έναν από τους πολλούς μύθους που του έχουν αποδοθεί - κατά την προσωπική μου εκτίμηση, ο επικρατέστερος-ο Τρίοπας, ήταν ένας από τους Ηρακλειδείς, παιδί του Ήλιου και της Ρόδου. Λέγεται ότι ο Τρίοπας, μαζί με τους αδελφούς του, Μακαρέα, Ακτίνο και Κάνδαλο, ζήλευαν τον αδελφό τους Τεναγέα, ο οποίος είχε μεγάλη επιδεξιότητα στις επιστήμες και τον σκότωσε. Μόλις έγινε γνωστό το έγκλημά τους, ο Τρίοπας διέφυγε στην Καρία σε ένα ακρωτήρι που έλαβε το όνομά του (το Τριόπιο Ακρωτήριο).Εκεί ίδρυσε την περίφημη πόλη της Κνίδου. Ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι υπήρχε το άγαλμά του και το άλογό του στους Δελφούς, ως μια προσφορά των Κνιδίων. Μετά την ίδρυση της Κνίδου αποφάσισε για άγνωστους λόγους να μετοικήσει στην απέναντι ακτή από το Τριόπιο Ακρωτήριο, περιοχή του Αγίου Φωκά.

Γύρω στο 2900-2100 π.Χ ίδρυσε μία νέα πόλη που ονόμασε Τρίοπον. Οι Τρίοπες της Κω αναπτύσσουν τις τέχνες, ασχολούνται με την γη και ζουν σε πλούσια ανάκτορα ενώ χρησιμοποιούν και το ''Καρικό πελέκι'', ένα μικρό αγροτικό μαχαίρι τον ''κατσουνά'', ο οποίος αργότερα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές εργαλείο στο Ασφενδιού.

Από τον γιο του Τρίοπα, Μέροπα και μετέπειτα το νησί θα κυβερνηθεί από την δυναστεία των Τριόπων και των Μερόπων. Μάλιστα λέγεται ότι από το όνομα της κόρης ( Κόω) κάποιου Μέροπα το νησί θα αποκτήσει την σημερινή ονομασία.

Ποιος όμως ήταν στην πραγματικότητα ο τετραπέρατος Τρίοπας ή Τριομμάτης . Ήταν ένας βασιλιάς με 3 μάτια;

''Ο μύθος υφάνθη , η παράδοσις λιανίζει αυτόν, το άρμα εγείρει το γεγονός και το άλαλο μνημείο η νήσος Κω ως νύμφη περικαλλέστατη επιχαρίτως εξαπλωμένη παρά το μητρικό πλευρό της ηπείρου λαλεί ευλαλώς, ότι πάλαι ποτέ αποτέλει οφρύν ή κράσπεδο της στερεάς αφ'ης απερράγη δι' ηφαιστείων μετά ποσειδόνειων δυνάμεων'' μας διηγείται, ο Ζαρράφτης και δεν έχει άδικο βλέποντας το θέμα από την γεωλογική σκοπιά.

Στο πέρασμα του γεωλογικού χρόνου, ο δίαυλος μεταξύ του ακρωτηρίου Αμμουδιά της Λάμπης και της χερσονήσου της Αλικαρνασσού εξαιτίας των μεταβολών της στάθμης της θάλασσας συχνά άλλαζε τα χαρακτηριστικά του. Αρκετές φορές η ξηρά ένωνε το νησί της Κω με την απέναντι μικρασιατική ακτή . Κατά τα τελευταία 2 εκατομμύρια χρόνια ( Τεταρτογενές ) όσο υπήρχε αυτή η ''γέφυρα'' ξηράς, τα ζώα και τα φυτά μετανάστευαν ευκολότερα. Κάθε φορά που εξαφανίζονταν, άφηναν πίσω στο νησί της Κω τα αποτυπώματα ενός πλούσιου παρελθόντος. Δια μέσου αυτού του στενού μπόρεσαν να περάσουν όχι μόνο οι πρόγονοι των ελεφάντων, των ελαφιών, των αρκούδων, των γατών, των σκυλιών, των αλόγων και τόσων άλλων, αλλά ακόμη και ο προϊστορικός πρόγονός μας. Αυτό το κομμάτι ξηράς διέσχισαν πολλά προβοσκιδωτά ,δηλαδή μεγάλα θηλαστικά, στα οποία η ρίζα του πάνω χείλους και η βάση των ρινικών οστών τους σχηματίζουν μία μεγάλη προβοσκίδα που χρησίμευε ως συλληπτήριο όργανο.

Πρώιμα είδη των σημερινών ελεφάντων όπως Mastodon arvenensis, και Elephas meridionalis, ηλικίας τουλάχιστον 2.000.000 χρονών και ηλικίας 1.000.000-800.000 χρόνων (κατώτερης Βιλλαφράγκιας ηλικίας) έζησαν στο νησί .

Με τον καιρό πολλά από αυτά πέθαναν αφήνοντας στο γεωλογικό αρχείο του νησιού απολιθώματα. Η ανακάλυψη απολιθωμένων οστών κρανίων και οδόντων οδήγησε τους πρώτους κάτοικους του νησιού στο συμπέρασμα της ύπαρξης υπερφυσικών όντων και ίσως να τους έκανε να πιστεύουν ότι οι σκελετοί ανήκαν στον πανέξυπνο τριομμάτη βασιλιά Τρίοπα. Οι δύο κόγχες των οφθαλμών και η ρίζα της απολιθωμένης προβοσκίδας ως μεγάλο μάτι στο μέτωπο από κάποιους που δεν είχαν ποτέ συναντήσει οστά Ελεφαντοειδών και δεν είχαν γνώσεις ανατομίας και παλαιοντολογίας πιθανότατα να τους οδήγησε στην δημιουργία του γεωμύθου του Τρίοπα.

Σήμερα στο ύψωμα Καστέλλο, το μυστηριώδες και μυθικό για κάποιους Τρίοπο των Πελασγών και Κάρων όσο και το φυσικό τοπίο του εξακολουθεί να προκαλεί τις αισθήσεις κάθε περαστικού. Τα ερείπια ενός χαμένου πολιτισμού, η πηγή του Αγίου Κωνσταντίνου με τα αλλοιωμένα πετρώματα, τα ασβεστολιθικά σπήλαια της Θεριότρυπας, τα ενεργά ρήγματα της περιοχής (Τρίοπα και Θεριότρυπα) εντυπωσιάζουν και έχουν ιστορίες (30 αιώνων) να αφηγηθούν.

Πρόκειται για ένα γεωμυθολογικό τόπο που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις και τα γεγονότα του νησιού. Το νησί της Κω αποδεικνύει ακόμη μία φόρα ότι το γεωπεριβάλλον του συνδέεται με τα σπουδαία γεγονότα της ελληνικής μυθολογίας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι το τωρινό γεωπεριβάλλον ενός τόπου παραμένει σχεδόν αμετάβλητο. Αλλά το τοπίο που βλέπουμε γύρω μας, δεν είναι το ίδιο με αυτό που έβλεπαν οι προϊστορικοί κάτοικοι του νησιού. Το γεωπεριβάλλον δεν παραμένει το ίδιο, αλλά συνεχώς μεταβάλλεται. Στην πραγματικότητα, το περιβάλλον που μπορούμε να δούμε γύρω από μας δημιουργήθηκε πριν περίπου 6.000 χρόνια.

Η μυθολογική περίοδος της Κω που αναφέρεται στις πράξεις των ηρώων και του περιβάλλοντος του έχει παραμείνει στη μνήμη των κατοίκων του νησιού, μέσω του προφορικού λόγου (μύθος).Είναι κρίμα που ο χώρος παραμένει εγκαταλελειμμένος ενώ δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια ανάδειξης του.

Γεωδίφης

Πηγές

1.Κώια- Ιάκωβος Ζαρράφτης

2.Βικιπαίδεια

3.Γεωλογικός χάρτης Κω-ΙΓΜΕ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ