Μεταλλείο Ασώματου (Ασφενδιού)-2
(Μαρτυρία Γιώργου Ι. Βισσαρίτη)
Γειτονόπουλο κατά τη λειτουργία του μεταλλείου από τους Ιταλούς. Οι βασικοί απασχολούμενοι ήταν Ιταλοί . Οι εργάτες ήταν κυρίως από το Ασφενδιού. Εχρησιμοποιούντο δυναμίτες και ένα αυτοκινούμενο βαγονάκι. Τα μπάζα ερίπτοντο ακριβώς βόρεια του χώρου του μεταλλείου, σε κτήμα, του Γιάννη Βισσαρίτη. Το υλικό (αργυρομόλυβδος) εστέλλετο στην Ιταλία για εκτίμηση της εκμεταλλευσιμότητας του. Διέκοψε τη λειτουργία του, το δε βαγονάκι παρέμεινε στο χώρο για έξι μήνες.
Παρακολουθούσε τακτικά τη λειτουργία του. Για τη διάνοιξη των σηράγγων εχρησιμοποιούντο δυναμίτες και στη δεύτερη σήραγγα όπου το έδαφος ήταν ασταθές εχρησιμοποιούντο ξύλινα υποστυλώματα (λατάκια).
Παρακολουθούσαν τις εργασίες ο Γιάννης Παρασκευαδακης 5-2-1926 και ο Αντώνης Ματθαίος 1-4-1929.
Μαρτυρία του Αντώνη Ματθαίου στις 20 Μαρτίου 2017. Επιβεβαιώνει την μαρτυρία του Βισσαρίτη, προσθέτοντας ότι δυτικά της πρώτης σήραγγας έχτισαν μια αποθήκη (φαίνεσαι σήμερα) για τη φύλαξη των εργαλείων και των εκρηκτικών. Στα ανατολικά ξεκίνησαν μάλλον ερευνητικά μια άλλη εκσκαφή.
Για το χρόνο λειτουργίας του μεταλλείου θυμούνται μόνο ότι σταμάτησε μάλλον στον πόλεμο (εννοούν τη γερμανική κατοχή στο νησί).
Σε ότι αφορά τις σιδερόπετρες ,υπάρχουν χαμηλά στο Λαγκάδι αλλά και ψηλότερα εκεί που συναντά κανείς το μονοπάτι για το Χριστό . Οι περιγραφές όμως για λατομείο στο Λαγκάδι με βαγονάκια κλπ. δεν στέκουν. Μάλλον η καταγραφή αυτή οφείλεται σε σύγχυση με το μεταλλείο του Ασώματου.
Σημειώσεις:
Μετά το 1929 ο αμαξιτός δρόμος από Ζηπάρι προς Ευαγγελίστρια διανοίχτηκε πρόχειρα από το αγρέλι ,πριν την Ευαγγελίστρια, για να επισκεφτεί το Ασφενδιού η ιταλική βασιλική οικογένεια. Μετά συνεχίστηκε προς Ζιά για το Μεταλλείο του Ασώματου. Συνεπώς το μεταλλείο λειτούργησε τη δεκαετία του 1930.
Στις 23 Μαΐου 1929 επισκέφτηκε την Κω ο Βασιλιάς Βίκτωρ Εμμανουήλ με την οικογένεια του. Δεν αναφέρεται αν τελικά επισκέφτηκε και το Ασφενδιού, αναφέρονται όλα τα χωριά της Κω. Ιστορία της νήσου Κω του Βασίλη Χατζηβασιλείου, σελ. 478.
Το 1939 λειτούργησε το λατομείο λιθάνθρακα της Μινιέρας όπου έγινε εξόρυξη 3000 τόνων λιγνίτη. Το βαγονάκι από το μεταλλείο μάλλον τότε μεταφέρθηκε στη Μινιέρα
Οι σημειώσεις 1 και 3 είναι από το «Ασφενδιού της Κω» του Μανόλη Κιαποκα, σελ.34 και 91.
Μάνος Μαστρογιώργης