Αγιος Θεολόγος στο Λακκί,1926
Αγιος Θεολόγος στο Λακκί[Porto Lago] της Λέρου σε σκίτσο του Ιταλού Mario Paolini, 1926!Συναντάται σε υψόμετρο 18μ. από την στάθμη της θάλασσας και περίπου 542μ. από την ακτογραμμή σε νεογενή και τεταρτογενή εδάφη.
Είναι από τις αρχαιότερες εκκλησίες της Λέρου.
Το πλέον αξιόλογο μεσαιωνικό μνημείο του νησιού και από τα σημαντικότερα του Αιγαίου,του 13ου αιώνα.
Η ανασκαφική έρευνα στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο στο Λακκί αποκάλυψε ότι η αρχική, τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική θεμελιώθηκε κατευθείαν στο μαλακό βράχο της περιοχής. Είχε νάρθηκα, του οποίου σώζονται ελάχιστα λείψανα. Οι κιονοστοιχίες των κλιτών αποτελούνταν από κίονες και κιονόκρανα ανόμοια μεταξύ τους, τα οποία δεν είναι σαφές από ποιά παλαιοχριστιανικά μνημεία της περιοχής προήλθαν.
Η μεσοβυζαντινή βασιλική δεν ήταν τοιχογραφημένη. Η αρχαιολογική έρευνα αναφέρει ότι γύρω στο 1200 ίσως μετά από σεισμό μετατρέπεται από ξυλόστεγη σε θολοσκέπαστη με σταυροθόλια και τρούλο, που στηρίζονται σε 6 πεσσούς και 2 κίονες στο κεντρικό κλίτος.
Ο σεισμός που αναφέρεται ίσως είναι του 1040μ.Χ από το Ρήγμα της Σμύρνης με 6.8 βαθμούς. Ο βυζαντινός χρονογράφος Κεδρηνός, που έζησε τον 11ο- 12ο αιώνα μας λέει ότι από τον σεισμό πολλές πόλεις έπαθαν ζημιές.Πιθανόν προξένησε και άλλες ζημιές στην Λέρο ιδιαίτερα στα κτίσματα της πεδινής Λέρου.
Γεωδίφης
Ο Αγιος Θεολόγος σήμερα , φωτογραφία από το διαδίκτυο.