Το Ασκηταριό της Τάτσας

Η Χερσόνησος της Δωρίδας και το Κάβο Κριός  όπως φαίνεται από το δίαυλο Κω-Νισύρου, σε πίνακα του CLARKE, Edward Daniel,1824.

Ο αρχαιολόγος W.R.Paton έφθασε στη Σύμη τον Φεβρουάριο του 1889. Συνάντησε τον Δημοσθένη Χαβιαρά[1849-1922] ένα μεγάλο Συμιακό ερευνητή με σπουδαίες γνώσεις στην αρχαιολογία, ιστορία και στην σπογγαλιεία. 

Κύριος σκοπός της επίσκεψης του ήταν να μεταβεί στην Τάτσα και να αναζητήσει την αρχαία πόλη Άκανθο. 

Ομως που είναι η οθωμανική Τάτσα; Ειναι στην Χερσόνησο της Κνίδου ή Δωρίδας. Οι συμιακοί που είχαν στενές σχέσεις με την απέναντι πόλη της μικρασιατικής ακτής την έλεγαν Σταδία, από το αρχαίο όνομα της.

Στις 25 Φλεβάρη οι Χαβιαράς και Paton βρίσκονταν στην Τάτσα όπου συνάντησαν τον Νισύριο κτηματία, έμπορο και συγγραφέα Χριστόφορο Ανδριωτάκη. 

Ξεκίνησαν την ανάβαση προς το αρχαίο φρούριο συνοδευόμενοι από έναν Συμιακό που γνώριζε καλά τα βουνά της Τάτσας και το φρούριο το οποίο είχε και ερείπια στο εσωτερικό του. Ηξερε και μια σπηλιά με παλιές εικόνες που βρισκόταν κάτω από το φρούριο και λεγόταν Ασκηταριό.

Αφού πέρασαν από ένα λόφο με μεσαιωνικά ερειπωμένα κτίρια κοντά στο χωριό Παττιρά κατευθύνθηκαν στους πρόποδες ενός ψηλού βουνού .

Για να φτάσουν το αρχαίο φρούριο διαμέσου του Ασκηταριού ακολούθησαν ένα δύσβατο μονοπάτι και αναγκάστηκαν να αναρριχηθούν σε τραχείς βράχους. Τελικά μπήκαν στο σπήλαιο του Ασκηταριού, όπου διαπίστωσαν ότι δεν είχε σταλαγμίτες. Στο εσωτερικό του, προς έκπληξή τους, υπήρχε ενα μικρό δωμάτιο που έμοιαζε με ασκητικό κελί αντί ναίσκου. Στο κελί είδαν αξιόλογες βυζαντινές αγιογραφίες ίσως τις μοναδικές που έχουν διασωθεί στην Κνιδία χερσόνησο σύμφωνα με εκτίμηση του Χαβιαρά.

Ηταν Κυριακή της Ορθοδοξίας και η εύρεση τους προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση.Οι εικόνες διατηρούνταν σε σχετικά καλή κατάσταση. Μέσα σε μαύρο πίνακα[2,65 Χ 3,14μ] εικονιζόταν η Θεοτόκος που έφερε τον Ιησού στα πόδια της με ευαγγέλιο. Δεξιά της ήταν οι εικόνες των αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ, κοντά τους ήταν εικόνα του Αγ.Πολυεύκτου και Αγ.Δημητρίου με ύψη εικόνων περίπου 1,5μ.Το μνημείο ίσως είναι του 9ου ή 10ου αιώνα μ.Χ.

Επιπλέον μεταξύ των ερειπίων της αρχαίας Κνίδου βρέθηκε επιγραφή του 6ου αιώνα μ.Χ σε λίθο ,εντειχισμένος σε είσοδο εκκλησίας στην οποία είχε μετατραπεί αρχαίος ναός. Ο βυζαντινός ναός μάλλον καταστράφηκε το 554 μ.Χ από το γειτονικό ρήγμα Κω.

Ακολουθώντας την λεπτομερή περιγραφή του Χαβιαρά σε συνδυασμό με την γεωλογία της Κνίδου μπορούμε να εντοπίσουμε την τοποθεσία του αρχαίου φρουρίου όσο και του Ασκηταριού. 

Το φρούριο βρίσκεται σε στρατηγική θέση από όπου διακρίνεται ο Κεραμεικός Κόλπος όσο και η θαλάσσια οδός της Ρόδου. Το Ασκηταριό φέρει ρωγμές πιθανόν από την ενεργοποίηση του ρήγματος που διασχίζει ΑΔ τον κρητιδικό ασβεστολιθικό λόφο. 

Γεωδίφης

Τοπωνύμια της Χερσονήσου της Δωρίδας.

Η αρχαία Δωρίδα, φωτογραφία από το διαδίκτυο.