Η ιστορία της εβραικής κοινότητας Κω
Ο Ιώσηπος Φλάβιος[37 μ.Χ- 100μ.Χ] Εβραίος λόγιος, ιστορικός που γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ - τότε μέρος της ρωμαϊκής Ιουδαίας μας αναφέρει ότι υπήρχε εβραϊκή Κοινότητα στην Κω από την εποχή του Δευτέρου Ναού δηλαδή μεταξύ του 516 π.Χ. και του 70 μ.Χ. Η Κως φέρεται ότι κατοικήθηκε από Εβραίους από το 142 π.Χ.
Την ρωμαική περίοδο το 49 π.Χ, οι κάτοικοι του νησιού διετάχθησαν από τον διοικητή Φάνιο να σεβαστεί την εντολή της Συγκλήτου και να επιτραπεί η ασφαλής διέλευση εβραίων προσκυνητών που κατευθύνονταν στην Ιερουσαλήμ.
Το 1747 ο Ελιέζερ Ταρσία έκτισε, με δικά του έξοδα, μία μικρή αλλά εντυπωσιακή Συναγωγή, η οποία συντηρήθηκε μετά το θάνατό του από τα εισοδήματα που κληροδότησε από ένα γειτονικό σπίτι και δύο καταστήματα.
Το 1850 ζούσαν στην Κω 40 οικογένειες οι οποίες μειώθηκαν στις 25 το 1872. Οι Εβραίοι της Κω ασχολούνταν με την εξαγωγή σταφυλιών και σταφίδων και με το εμπόριο μετάλλων και ρούχων.
Το 1901 υπήρχαν μόνο 10 οικογένειες στην Κω οι οποίες ασχολούνταν κυρίως με το εμπόριο. Τα μέλη της ζούσαν αρμονικά και μιλούσαν Ελληνικά, Τουρκικά και Ισπανοεβραϊκά.
Η εβραική κοινότητα αυξήθηκε σημαντικά, κατά τη διάρκεια του Ελληνο-Τουρκικού Πολέμου το 1918-22, με πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και συγκεκριμένα από τη Σμύρνη.
Το 1933 το νησί επλήγη από έναν πολύ ισχυρό σεισμό, όπου σκοτώθηκαν 178 Κώοι και είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφούν σημαντικά μνημεία μεταξύ των οποίων και η Συναγωγή. Μετά την καταστροφή της παλαιάς Συναγωγής κτίσθηκε, μία καινούργια η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα, στην οδό Αλεξάνδρου Διάκου 4[στα μπαράκια].
Η Συναγωγή κάλυπτε τις θρησκευτικές ανάγκες των 140 μελών της εβραικής κοινότητας. Το 1943, με την συνθηκολόγηση των Ιταλών και την κατάληψη των νησιών της Δωδεκανήσου από τους Γερμανούς, τα μέλη της συνελήφθησαν και η περιουσία τους κατασχέθηκε. Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος μόνο ένα άτομο επέζησε και επέστρεψε στο νησί.
