Στην γη του Επιχάρμου...

«Η δε μελέτη φύσεως αγαθά πλείονα δωρείται» -Επίχαρμος από την Κέφαλο, Κω. Αυτή είναι η ηφαιστειακή γη της αρχαίας Αστυπάλαιας του Στράβωνα. Από το νοτιονατολικό άκρο του ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου. Κέφαλος η πατρίδα του Ηρακλείδη, του γιου του Ιπποκράτη και τόσων άλλων.

Του πυθαγόρειου Επιχάρμου του 6ου αιώνα π.Χ [524-448 π.Χ], ενός από τους κορυφαίους ποιητές κατά τον Πλάτωνα. Ο ιδρυτής της «Σικελικής κωμωδίας», ασχολήθηκε με την ιατρική και την φιλοσοφία. Εγραψε τουλάχιστον 52 κωμωδίες από τις οποίες μόνο αποσπάσματα σώθηκαν.

Ο Σωκράτης αναφέρεται στον Επίχαρμο ως «ο πρίγκιπας της κωμωδίας», τον Όμηρο ως «ο πρίγκιπας της τραγωδίας» και αμφότεροι ως «μεγάλοι δάσκαλοι κάθε είδους ποίησης».Ο Αριστοτέλης γράφει ότι αυτός και ο Φόρμις επινόησαν κωμικές πλοκές.

Τον εκθειάζει ο συγγραφέας Μάρκος Αντώνιος:«Η προτεραιότης του πνευματικού πολιτισμού εις τον ποιητήν Επίχαρμον». 

Σε ηλικία 40 χρονών, πριν από τον μέγιστο σεισμό του 411 π.Χ, από την Κέφαλο πήγε πρώτα στα Μέγαρα και μετά στις Συρακούσες, εκεί διέδωσε την ποίηση του. Ο Διογένης ο Λαέρτιος αναφέρει ότι οι Συρακούσιοι είχαν στήσει μπρούτζινο ανδριάντα προς τιμή του.

«Καθώς ο λαμπερός ήλιος υπερέχει των άλλων αστεριών, Καθώς η θάλασσα υπερβαίνει κατά πολύ τα ρυάκια του ποταμού: Το ίδιο και ο σοφός Επίχαρμος ξεπερνάει τους ανθρώπους, Τον οποίο έχουν στεφανώσει οι φιλόξενες Συρακούσες». Το Επίγραμμα 18 του Θεοκρίτου (AP IX 60; Kassel and Austin Test. 18) γράφτηκε προς τιμήν του στον ανδριάντα του στις Συρακούσες.

Ο Κώος κωμωδιογράφος, γιατρός και φιλόσοφος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της αρχαίας Ελλάδας.Θεωρήθηκε ως «σύντομος, εφευρετικός, έξυπνος» από τους συγχρόνους του. Οι κωμωδίες του δεν ήταν μόνο παρωδίες μύθων ή θεϊκών / ηρωικών θρύλων, γνωστών στον λαό, αλλά και ανθρώπινων γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών γεγονότων ή τοπικών εκδηλώσεων. Συνήθιζε να αντλεί έμπνευση από κάποιο γνωστό μύθο ή μερικές παροιμιώδεις φράσεις. Ήταν ο πρώτος που έδωσε καλλιτεχνική χροιά  στην κωμωδία. 

Ο κοσμοπολίτης επιστήμονας και περιηγητής Alexander von Humboldt μετέτρεψε τον Επίχαρμο σε πρωταγωνιστή του μοναδικού λογοτεχνικού κειμένου που δημοσίευσε ποτέ, εμφανίστηκε το 1795 στο περιοδικό Horen του Φρίντριχ Σίλερ με τον τίτλο "Die Lebenskraft oder der Rhodische Genius" [Η Ζωτική Δύναμη ή η Ροδιακή ιδιοφυΐα]. Ο Επίχαρμος φιγουράρει εδώ ως φυσικός φιλόσοφος και ερμηνευτής της τέχνης.

Όμως λίγα γνωρίζουμε όχι μόνο για τη ζωή του αλλά και την πατρίδα του. Κρύβει πολλά μυστικά η γη όσο και η θάλασσα της Κεφάλου.Είναι μία από τις μεγάλες αδικημένες της ιστορίας του Αιγαίου.Κάποτε είχε 50000 κατοίκους σύμφωνα με τον Ιάκωβο Ζαρράφτη. Η φωτογραφία λήφθηκε γύρω στο 1916.

Γεωδίφης

Παιδί της Ρέας

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Οι κωμωδίες του Επιχάρμου μπορούν να χωριστούν σε 2 σειρές: μία μυθική και μία ανθρώπινη. Από την «Οδύσσεια», ο ποιητής έγραψε θέματα για τους «Κύκλωπες», τον «έρημο Οδυσσέα», τους «ναυαγούς του Οδυσσέα» και τις «Σειρήνες». Από το μύθο του Ηρακλή πήρε στοιχεία για τον «Γάμο της  Ηβης»,κά. Άλλοι τίτλοι είναι θρυλικές κωμωδίες: «Αλκυόνη», «Φίλος», «Διονύση», «Ήφαιστος», «Προμηθέας και Πύρρα», «Σφίγγα», «Τρώες», «Φιλοκτήτες».

«Η μετάνοια δεν διορθώνει το λάθος ... κάποτε όμως διορθώνει εκείνον που το διέπραξε» Επίχαρμος ο Κώος. Ο ευρετής της πλοκής της κωμωδίας, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, τον Θεόκριτο κ.ά., έζησε πολύ πριν από τον Αριστοφάνη, αφού πριν ακόμα από τους Περσικούς πολέμους είχε ήδη συγγράψει πέντε ή έξι κωμωδίες. Ο Πλάτων τον θεωρούσε αριστοτέχνη στο είδος του, στο ένα από τα δύο είδη ποίησης, την κωμωδία· ο άλλος, στην τραγωδία, είναι ο Όμηρος.

«Οδός Επιχάρμου» στην πόλη της Κω, η πολυπόθητη ανάπλαση έγινε τα ενοχλητικά δέντρα έφυγαν...«Ένας θνητός πρέπει να κάνει θνητές όχι αθάνατες σκέψεις» έλεγε στις κωμωδίες του ο Ἐπίχαρμος ὁ Κῷος, από την Κέφαλο, δραματουργός και φιλόσοφος προς τιμή του οποίου δόθηκε το όνομα του δρόμου.Έζησε τον 6ο-5ο αιώνα π.Χ, ήταν ο πρώτος που έδωσε καλλιτεχνική χροιά στην κωμωδία, ο πρίγκιπας της Κωμωδίας για τον Σωκράτη ενώ ο  Αριστοτέλης γράφει ότι αυτός [και ο Φόρμις] επινόησε τις κωμικές πλοκές. Ενας μεγάλος για τον κόσμο όλο και σχεδόν άγνωστος για τους Κώους.

Επιχάρμου του Κώου τα αποφθέγματα, περιοδικό Ξενοφάνης 1903-1904 [ΑΠΘ]