Πώς μπορεί να εξαφανιστεί ένα είδος - το μάθημα του Πλειστόκαινου

Η αναγνώριση τουλάχιστον 5 μεγάλων μαζικών εξαφανίσεων (εκτός από την πρόσφατη όπου ξέρουμε καλά την αιτία) στην ιστορία της Γης οδήγησε σε πολλές εικασίες και υποθέσεις τους επιστήμονες. Για να εξηγήσουν αυτές τις μαζικές εξαφανίσεις οι επιστήμονες  χρησιμοποίησαν πολλά και διάφορα γεωλογικά και βιολογικά φαινόμενα.

Από τα καλύτερα μελετημένα γεγονότα εξαφάνισης είναι εκείνο που συνέβη στο όριο του Πέρμιου-Τριαδικού δηλαδή πριν από 230 εκ.χρόνια πριν, όταν σχεδόν το 90% των μορφών ζωής του πλανήτη μας εξαφανίστηκαν, όπως και το γεγονός στο όριο του Κρητιδικού-Παλαιογενούς πριν από 65 εκ.χρόνια όταν οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν, όσο και η εξαφάνιση των μεγάλων θηλαστικών στο όριο του Πλειστόκαινου –Ολόκαινου πριν από 15-10.000 χρόνια.

Πολλές από αυτές τις υποθέσεις των επιστημόνων μπορεί σήμερα να ακούγονται από τα ΜΜΕ όμως  κάποιες από αυτές επηρεάστηκαν από πολιτικές και προσωπικές απόψεις των δημιουργών τους. Πολλοί από αυτούς υποστήριξαν την εξήγηση όλων των εξαφανίσεων με ένα συγκεκριμένο γεγονός, ενώ άλλοι ήταν πολύ θεωρητικοί και εξακολουθούν να αναμένουν αναγνώριση της πρότασης τους. Ωστόσο αν θέλουμε να δούμε πως μπορεί να γίνει μία μαζική εξαφάνιση είναι καλό να ανατρέξουμε στην πιο πρόσφατη περίπτωση εξαφάνισης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες , η μαζική εξαφάνιση που συνέβη πριν από 15-10000 χρόνια έχει να κάνει με κάποιες θεωρίες, άλλες ενδιαφέρουσες και άλλες παράξενες, που προσπαθούν να εξηγήσουν την εξαφάνιση των μαμούθ και των Νεαντερταλίων, στο τέλος του μέγιστου της τελευταίας παγετώδους. Οι αιτίες που συνοδεύουν τις υποθέσεις των είναι οι εξής:

1.Θάνατος από την Κόλαση-Ηφαίστεια: Σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες μια καταστροφική ηφαιστειακή έκρηξη από μόνη της θα μπορούσε να αλλάξει το κλίμα και να φέρει το θάνατο στους τελευταίους επιζώντες μιας φυλής.

2.Κατάρρευση του γεωμαγνητικού πεδίου: Άλλοι ερευνητές ισχυρίζονται ότι θα μπορούσε η αντιστροφή του γεωμαγνητικού πεδίου να έχει στερήσει από τη Γη την ασπίδα της από τις επικίνδυνες ακτίνες UV. Νέες μελέτες μάλιστα προτείνουν ότι η αύξηση του θα μπορούσε να ήταν  ένας από τους παράγοντες που συνέβαλλαν στην εξαφάνιση των Νεαντερταλίων.

3.Προσκρούσεις αστεροειδών: Τελευταία επιστήμονες παρουσίασαν μία θεωρία σύμφωνα με την οποία ένας μετεωρίτης ή κομήτης κατέστρεψε τη Βόρεια Αμερική, και έλιωσε τον πάγο-ασπίδα της Γροιλανδίας, φέρνοντας μια μικρή εποχή παγετώνων σε όλο τον κόσμο. Η υπόθεση αυτή δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2009 και τότε την παρουσίασαν εκτενώς τα ΜΜΕ. Ωστόσο η ιδέα δεν επιβεβαιώθηκε από τη χρονολογία εξαφάνισης διαφόρων ειδών (που κυμαίνονται από διάφορους αιώνες έως χιλιάδες χρόνια) και η έρευνα που ακολούθησε δεν μπόρεσε να ανακαλύψει στοιχεία από την πρόσκρουση όπως νανο-διαμάντια ή μικροσφαιρίδια στα ιζήματα.

4.Φυλετική εξαφάνιση: Ο αυστριακός παλαιοντολόγος Othenio Abel (1875-1946) προτείνει ότι η εξαφάνιση της αρκούδας του σπηλαίου προκλήθηκε από τον πολλαπλασιασμό μιας φυλής κατώτερων ατόμων από την έλλειψη της φυσικής επιλογής. Ο Abel ήταν ένα μεγάλος παλαιοντολόγος, αλλά με τη παρουσία του εθνικοσοσιαλισμού στη Γερμανία, άρχισε να ταυτίζεται με το φυλετική ψευδοεπιστήμη που προωθήθηκε από το κόμμα του, και αυτό επηρέασε και την υπόθεσή του στην παλαιοντολογία.

5.Σφαγή από μεθάνιο: Μια ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Νέου Μεξικού πρόσθεσε κάτι διαφορετικό στην προσέγγιση του προβλήματος της αλλαγής του κλίματος ως αιτία εξαφάνισης. Ο Smith et al, δημοσίευσαν ένα έγγραφο, όπου συνέδεσαν την παραγωγή του μεθανίου των σύγχρονων ζώων εκτροφής με την εξαφάνιση των φυτοφάγων. Το μεθάνιο είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αέριο του θερμοκηπίου. Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε στο γεωλογικό αρχείο ισχυρές διακυμάνσεις της συγκέντρωσης μεθανίου μεταξύ του μέγιστου της τελευταίας παγετώδους δηλαδή 18.000 -13.000 χρόνια πριν. Η ερευνητική ομάδα εικάζει ότι με την έναρξη εξαφάνισης των μεγάλων φυτοφάγων μια σημαντική πηγή εκπομπών μεθανίου είχε αφαιρεθεί από το γήινο κλιματικό σύστημα, το οποίο αποσταθεροποίησε το κλίμα και το περιβάλλον αυξάνοντας τον ρυθμό εξαφάνισης. Οι γρήγορες αλλαγές που παρατηρήθηκαν, ταχύτερα από ότι στο παρελθόν, ίσως επίσης να σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, αντικρούοντας μία προηγούμενη έρευνα, με την οποία αποκλείονταν οι άνθρωποι ως εκείνοι οι οποίοι άρχισαν  την εξαφάνιση του Πλειστόκαινου.

Γεωδίφης με πληροφορίες από το History of Geology