Υπάρχουν ηφαίστεια κάτω από την θάλασσα;

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες πληροφορίες έρχονται από τους επιστήμονες σχετικά με τις εκρήξεις που γίνονται στα βάθη των ωκεανών της Γης. Αυτές οι εκρήξεις οφείλονται σε ηφαίστεια τα οποία μέχρι πριν από λίγα χρόνια μας ήταν άγνωστη η ύπαρξη τους.

Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια είναι ρωγμές στην Γη που βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας από την επιφάνεια των οποίων μπορεί το μάγμα να εξέλθει. Υπολογίζεται ότι αυτά τα ηφαίστεια παράγουν κάθε χρόνο  το 75% του μάγματος  του πλανήτη μας. Η συντριπτική πλειοψηφία των βρίσκονται κοντά σε περιοχές όπου υπάρχουν διεργασίες από τεκτονικές πλάκες, γνωστές ως ράχες των ωκεανών. Αν και τα περισσότερα από αυτά συναντώνται στα βάθη της θάλασσας και των ωκεανών, υπάρχουν επίσης ορισμένα σε ρηχά νερά από τα οποία μπορεί να εξέλθει υλικό στην ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης. Υδροθερμικά φρεάτια, χώροι άφθονης βιολογικής δραστηριότητας, βρίσκονται συνήθως κοντά στα υποθαλάσσια ηφαίστεια .

Η παρουσία του νερού μπορεί να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά μιας ηφαιστειακής έκρηξης. Για παράδειγμα, η αυξημένη θερμική αγωγιμότητα του νερού προκαλεί στο μάγμα να κρυώσει και να στερεοποιηθεί πολύ πιο γρήγορα από ό, τι σε μια χερσαία έκρηξη, συχνά μετατρέποντας το σε ηφαιστειακό γυαλί. Κάτω από τα βάθη των ωκεανών περίπου 2200 μέτρων όπου η πίεση υπερβαίνει τις 218 ατμόσφαιρες, η πίεση του νερού, δεν μπορεί πλέον να βράσει. Χωρίς βρασμό, τα ηφαίστεια είναι δύσκολο να ανιχνευθούν και σε μεγάλες αποστάσεις μπορούν να γίνουν αντιληπτά μόνο από τους ήχους που μεταδίδουν χρησιμοποιώντας υδρόφωνα.

Στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο, η λάβα που σχηματίζεται είναι αρκετές φορές  διαφορετική από την χερσαία λάβα . Κατά την επαφή του μάγματος με το νερό, η λάβα δημιουργεί αυτό που ονομάζουμε ως μαξιλάρι λάβας. Τέτοιοι σχηματισμοί υπάρχουν στην Νίσυρο και μας δείχνουν ότι προήλθαν από υποθαλάσσιες ηφαιστειακές διεργασίες.

Στην ευρύτερη περιοχή του δίαυλου Κω-Νισύρου έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 7 υποθαλάσσια ηφαίστεια. Ακόμη και η μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη της Αβύσσου προήλθε από ένα υποθαλάσσιο ηφαίστειο. Πρόσφατα το ωκεανογραφικό Naytilos διερεύνησε και την υδροθερμική υποθαλάσσια δραστηριότητα της περιοχής μας. Όμως,τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας  δεν έδειξαν την ύπαρξη υδροθερμικών φρεατίων και καμινάδων.

Οι επιστήμονες έχουν ακόμα πολλά να μάθουν σχετικά με τις  τοποθεσίες και τις δραστηριότητες των υποθαλάσσιων ηφαιστείων. Το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο στο Αιγαίο εξερράγη κάτω από τη θάλασσα  το 1650, σκότωσε 70 άτομα στο κοντινό νησί της Σαντορίνης. Πιο πρόσφατα, το εθνικό κέντρο υποθαλάσσιων ερευνών της Αμερικής το NOAA χρηματοδότησε αποστολές για να διερευνήσουν την δράση των υποθαλάσσιων ηφαιστείων . Πιο συγκεκριμένα , έγιναν αποστολές στο Δακτυλίδι της Φωτιάς και στο τόξο των  Μαριάννων νήσων στον Ειρηνικό Ωκεανό . Χρησιμοποιώντας ρομποτικά οχήματα, οι επιστήμονες μελέτησαν υποβρύχιες εκρήξεις, υδροθερμικά φρεάτια και καμινάδες, και παρατήρησαν πως η θαλάσσια ζωή προσαρμόζεται σε αυτό το βαθύ και ζεστό περιβάλλον .

Πολλά υποθαλάσσια ηφαίστεια παρουσιάζονται συνήθως ως τεράστια όρη. Αυτά τα επιβλητικά υποβρύχια όρη συνήθως δημιουργούνται από εξαφανισμένα ηφαίστεια, και βρίσκονται σε ένα θαλάσσιο πυθμένα των 1.000-4.000 μέτρων,βάθος. Οι κορυφές των συχνά βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια , και επομένως θεωρούνται να είναι εντός της βαθιάς θάλασσας. Κάπου 30.000 υποθαλάσσια όρη υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, ενώ πολύ λίγα από αυτά  μόνο έχουν μελετηθεί. Ωστόσο, ορισμένα υποθαλάσσια όρη είναι επίσης ασυνήθιστα. Για παράδειγμα, ενώ οι κορυφές των υποθαλάσσιων βουνών είναι συνήθως εκατοντάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, η Bowie Seamount στα νερά του Ειρηνικού, στον Καναδά έχει ύψος περίπου 3.000 μέτρων και βρίσκεται μόλις  24 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας .

Γεωδίφης με πληροφορίες από την Βικιπαίδεια