Η εμπειρία ακραίων καιρικών φαινομένων και καταστροφών
Η εμπειρία ακραίων καιρικών φαινομένων και καταστροφών δεν αρκεί για να αλλάξει η άποψη για τη δράση για το κλίμα, δείχνει μελέτη.
Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, πιο συχνά και πιο πιθανά τα τελευταία χρόνια , και η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί . Αυτά τα φαινόμενα έχουν οδηγήσει σε θανάτους ανθρώπων και ζώων , σε βλάβες στη σωματική και ψυχική υγεία και σε ζημιές σε περιουσίες και υποδομές .
Θα αλλάξει η άμεση εμπειρία αυτών των γεγονότων τον τρόπο που οι άνθρωποι σκέφτονται και ενεργούν σχετικά με την κλιματική αλλαγή, κάνοντάς την να φαίνεται άμεση και τοπική και όχι ως ένα μακρινό ή μελλοντικό πρόβλημα;
Η μέχρι στιγμής έρευνα έχει προσφέρει μια ανάμεικτη εικόνα. Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι η αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο πιθανό να πιστεύουν στην κλιματική αλλαγή , να ανησυχούν γι' αυτήν , να υποστηρίζουν τις πολιτικές για το κλίμα και να ψηφίζουν τα Πράσινα κόμματα . Ωστόσο, άλλες μελέτες δεν έχουν βρει τέτοιες επιπτώσεις στις πεποιθήσεις , την ανησυχία ή τη συμπεριφορά των ανθρώπων .
Νέα έρευνα με επικεφαλής τη Βικτόρια Κολόνια στο ETH Zurich στην Ελβετία μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση του τι συμβαίνει. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από όλο τον κόσμο, η μελέτη υποδηλώνει ότι η απλή έκθεση σε ακραία καιρικά φαινόμενα δεν επηρεάζει την άποψη των ανθρώπων για τη δράση για το κλίμα - αλλά η σύνδεση αυτών των γεγονότων με την κλιματική αλλαγή μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά.
Παγκόσμια γνώμη, παγκόσμιος καιρός
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Climate Change, εξέτασε το ζήτημα των ακραίων καιρικών φαινομένων και της κλιματικής αλλαγής χρησιμοποιώντας δύο παγκόσμια σύνολα δεδομένων.
Η πρώτη είναι η έρευνα Trust in Science and Science-related Populism ( TISP ), η οποία περιλαμβάνει απαντήσεις από περισσότερα από 70.000 άτομα σε 68 χώρες. Μετρά την υποστήριξη του κοινού στις πολιτικές για το κλίμα και τον βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για την αύξηση των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Το δεύτερο σύνολο δεδομένων εκτιμά πόσος πληθυσμός κάθε χώρας έχει επηρεαστεί κάθε χρόνο από γεγονότα όπως ξηρασίες, πλημμύρες, καύσωνες και καταιγίδες. Αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται σε λεπτομερή μοντέλα και ιστορικά κλιματικά αρχεία .
Δημόσια υποστήριξη για τις πολιτικές για το κλίμα
Η έρευνα μέτρησε την υποστήριξη του κοινού για την πολιτική για το κλίμα, ρωτώντας τους πολίτες πόσο υποστήριζαν πέντε συγκεκριμένες δράσεις για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Αυτές περιελάμβαναν την αύξηση των φόρων άνθρακα, τη βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών, τη χρήση περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την προστασία των δασών και της γης και τη φορολόγηση των τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα.
Οι απαντήσεις κυμαίνονταν από 1 (καθόλου) έως 3 (πάρα πολύ). Κατά μέσο όρο, η υποστήριξη ήταν αρκετά ισχυρή, με μέση βαθμολογία 2,37 και στις πέντε πολιτικές. Η υποστήριξη ήταν ιδιαίτερα υψηλή σε περιοχές της Νότιας Ασίας, της Αφρικής, της Αμερικής και της Ωκεανίας, αλλά χαμηλότερη σε χώρες όπως η Ρωσία, η Τσεχία και η Αιθιοπία.
Έκθεση σε ακραία καιρικά φαινόμενα
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν βιώσει καύσωνες και έντονες βροχοπτώσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Οι πυρκαγιές επηρέασαν λιγότερους ανθρώπους σε πολλές ευρωπαϊκές και βορειοαμερικανικές χώρες, αλλά ήταν πιο συχνές σε περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.
Οι κυκλώνες έπληξαν κυρίως τη Βόρεια Αμερική και την Ασία, ενώ οι ξηρασίες έπληξαν μεγάλους πληθυσμούς στην Ασία, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Οι πλημμύρες ποταμών ήταν εκτεταμένες στις περισσότερες περιοχές, εκτός από την Ωκεανία.
Δείχνουν οι άνθρωποι σε χώρες με υψηλότερη έκθεση σε ακραία καιρικά φαινόμενα μεγαλύτερη υποστήριξη στις πολιτικές για το κλίμα; Αυτή η μελέτη διαπίστωσε ότι δεν το κάνουν.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ζωή σε μια χώρα όπου περισσότεροι άνθρωποι είναι εκτεθειμένοι σε καταστροφές δεν αντικατοπτρίστηκε σε ισχυρότερη υποστήριξη για δράση για το κλίμα.
Διάγραμμα: Omid Ghasemi Πηγή: «Η απόδοση ακραίων καιρικών φαινομένων προβλέπει την υποστήριξη της κλιματικής πολιτικής σε όλο τον κόσμο» από τους Cologna et al., 2025.
Οι πυρκαγιές ήταν η μόνη εξαίρεση. Οι χώρες με μεγαλύτερη έκθεση σε πυρκαγιές έδειξαν ελαφρώς υψηλότερη υποστήριξη, αλλά αυτή η σύνδεση εξαφανίστηκε όταν λήφθηκαν υπόψη παράγοντες όπως το μέγεθος της γης και η συνολική πεποίθηση για το κλίμα.
Εν ολίγοις, η απλή βίωση περισσότερων καταστροφών δεν φαίνεται να μεταφράζεται σε αυξημένη υποστήριξη για τις προσπάθειες μετριασμού.
Βλέποντας τη σύνδεση μεταξύ καιρού και κλιματικής αλλαγής
Στην παγκόσμια έρευνα, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν κατά πόσο πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή έχει αυξήσει τον αντίκτυπο των ακραίων καιρικών φαινομένων τις τελευταίες δεκαετίες. Κατά μέσο όρο, οι απαντήσεις ήταν μέτρια υψηλές (3,8 στα 5), γεγονός που υποδηλώνει ότι πολλοί άνθρωποι συνδέουν τα πρόσφατα καιρικά φαινόμενα με την κλιματική αλλαγή.
Μια τέτοια απόδοση ήταν ιδιαίτερα ισχυρή στη Λατινική Αμερική, αλλά χαμηλότερη σε μέρη της Αφρικής (όπως το Κονγκό και η Αιθιοπία) και της Βόρειας Ευρώπης (όπως η Φινλανδία και η Νορβηγία).
Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι οι άνθρωποι που πίστευαν ακράδαντα ότι η κλιματική αλλαγή είχε επιδεινώσει αυτά τα γεγονότα ήταν επίσης πιο πιθανό να υποστηρίξουν τις πολιτικές για το κλίμα. Στην πραγματικότητα, αυτή η πεποίθηση είχε μεγαλύτερη σημασία για την υποστήριξη της πολιτικής από το αν είχαν βιώσει τα γεγονότα από πρώτο χέρι.
Τι μας λέει αυτή η μελέτη;
Ενώ η δημόσια υποστήριξη για τις πολιτικές για το κλίμα είναι σχετικά υψηλή σε όλο τον κόσμο , χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη υποστήριξη για την εισαγωγή ισχυρότερων, πιο φιλόδοξων μέτρων . Μπορεί να φαίνεται λογικό να περιμένουμε ότι η αίσθηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής θα ωθήσει τους ανθρώπους να δράσουν, αλλά αυτή η μελέτη δείχνει ότι αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Προηγούμενη έρευνα δείχνει ότι λιγότερο δραματικά και χρόνια γεγονότα, όπως οι βροχοπτώσεις ή οι ανωμαλίες της θερμοκρασίας , έχουν μικρότερη επίδραση στις απόψεις του κοινού από ό,τι πιο σοβαροί κίνδυνοι, όπως οι πλημμύρες ή οι πυρκαγιές . Ακόμα και τότε, η επίδραση στις πεποιθήσεις και τη συμπεριφορά τείνει να είναι αργή και περιορισμένη .
Χάρτης: Omid Ghasemi Πηγή: «Η απόδοση ακραίων καιρικών φαινομένων προβλέπει την υποστήριξη της κλιματικής πολιτικής σε όλο τον κόσμο» από τους Cologna et al., 2025.
Αυτή η μελέτη δείχνει ότι οι κλιματικές επιπτώσεις από μόνες τους μπορεί να μην αλλάξουν γνώμη. Ωστόσο, υπογραμμίζει επίσης τι μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη του κοινού: να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τη σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Σε χώρες όπως η Αυστραλία , η κλιματική αλλαγή αποτελεί μόνο περίπου το 1% της κάλυψης των μέσων ενημέρωσης. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος της κάλυψης επικεντρώνεται σε κοινωνικές ή πολιτικές πτυχές και όχι στις επιστημονικές, οικολογικές ή οικονομικές επιπτώσεις.
Πολλές ιστορίες για καταστροφές που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή επίσης δεν αναφέρουν τη σύνδεση , ή μάλιστα αναφέρουν καθόλου την κλιματική αλλαγή. Η σαφέστερη διευκρίνιση αυτών των συνδέσεων μπορεί να ενθαρρύνει ισχυρότερη δημόσια υποστήριξη για δράση για το κλίμα.
Omid Ghasemi
Ερευνητικός Συνεργάτης στην Επιστήμη Συμπεριφοράς στο Ινστιτούτο Κλιματικού Κινδύνου και Αντίδρασης, UNSW Σίδνεϊ
Ο Omid Ghasemi λαμβάνει χρηματοδότηση από την Αυστραλιανή Ακαδημία Επιστημών. Ήταν μέλος της κοινοπραξίας TISP και συν-συγγραφέας του συνόλου δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε σε αυτήν τη μελέτη.
Το UNSW Sydney παρέχει χρηματοδότηση ως μέλος του The Conversation AU.
https://theconversation.com/experiencing-extreme-weather-and-disasters-is-not-enough-to-change-views-on-climate-action-study-shows-260308