Ο θάνατος μιας λίμνης;

Η συρρικνούμενη λίμνη στα αλβανοελληνικά σύνορα παλεύει να επιβιώσει.

Η μικρή Πρέσπα, στα αλβανοελληνικά σύνορα, υποχωρεί με ρυθμό που ανησυχεί ειδικούς και ντόπιους.

Φυτά και καλάμια έχουν φυτρώσει καθώς τα νερά της λίμνης της Μικρής Πρέσπας στα αλβανοελληνικά σύνορα υποχωρούν, η ομορφιά τους επισκιάζει μια οδυνηρή αλήθεια: η λίμνη σιγά σιγά πεθαίνει.

Η κάποτε κρυστάλλινη λίμνη έχει μετατραπεί ως επί το πλείστον σε ελώδη ποτίστρια σε αυτή τη γωνιά της νοτιοανατολικής Αλβανίας.

«Πριν από μερικά χρόνια, αυτή ήταν μια λίμνη με καθαρό νερό. Το ψάρεμα ήταν η ζωή μας. Σήμερα όμως δεν μας έμεινε τίποτα. Η λίμνη είναι νεκρή», είπε ο 68χρονος κάτοικος της περιοχής Enver Llomi.

Τα εγκαταλελειμμένα σκάφη είναι πλέον κολλημένα στη λάσπη ή σαπίζουν στον ήλιο σε ξηρά.

Οι αγελάδες έχουν αντικαταστήσει τα ψάρια και περιπλανώνται χωρίς να τολμήσουν πολύ κοντά στο νερό που υποχωρεί.

Η πλειονότητα της Λίμνης της Μικρής Πρέσπας βρίσκεται σε ελληνικό έδαφος, με μόλις το νότιο άκρο της να περνά στην Αλβανία. Είναι μικρότερος ξάδερφος της μεγαλύτερης λίμνης της Μεγάλης Πρέσπας στα βόρεια.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, από τα 450 στρέμματα (1.100 στρέμματα) της λίμνης της Μικρής Πρέσπας στην Αλβανία, τουλάχιστον 430 εκτάρια έχουν μετατραπεί σε βάλτους ή έχουν αποξηρανθεί.

Για τους κατοίκους, η αρχή της κακοτυχίας χρονολογείται από τη δεκαετία του 1970, όταν οι κομμουνιστικές αρχές παρέσυραν τον ποταμό Devoll για να ποτίσουν τα χωράφια γύρω από την γειτονική αλβανική πόλη Korca.

«Πριν από μερικά χρόνια, μπορούσαμε να πιάσουμε έως και 10 κιλά (22 λίβρες) ψάρια την ημέρα, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε το νερό για πότισμα», είπε ο Llomi στο AFP με ένα πικρό χαμόγελο.

Ένα ψαροκάικο κυλάει τα νερά της Μεγάλης Πρέσπας, τα οποία επίσης υποχωρούν.

Η κλιματική αλλαγή έχει επιδεινώσει το πρόβλημα, λένε οι ειδικοί. Η άνοδος της θερμοκρασίας και οι ολοένα και πιο ήπιοι χειμώνες με λίγες χιονοπτώσεις και έλλειψη βροχοπτώσεων έχουν πλήξει τη λίμνη.

«Αν φέτος ο χειμώνας είναι ξηρός θα είναι ακόμα χειρότερος. Και αν το επόμενο καλοκαίρι είναι επίσης ζεστό και ξηρό - όλα θα είχαν τελειώσει», δήλωσε ο τοπικός δασοφύλακας Astrit Kodra.

Επιπτώσεις

Οι περιβαλλοντολόγοι λένε ότι η μοίρα της λίμνης πρέπει να χρησιμεύσει ως τρομερή προειδοποίηση για τα υπόλοιπα Βαλκάνια - μια περιοχή πλούσια σε νερό, αλλά όπου η διαχείριση των πόρων λείπει σε μεγάλο βαθμό.

«Ο θάνατος μιας λίμνης θα έχει επιπτώσεις» στις γειτονικές λίμνες της ευρύτερης Πρέσπας και της Αχρίδας, είπε ο Κόντρα.

Η στάθμη των υδάτων στη λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας -μια από τις παλαιότερες στην Ευρώπη, που απλώνεται στα σύνορα της Αλβανίας, της Ελλάδας και του κρατιδίου των Σκοπίων βόρεια της Μακεδονίας- είναι επίσης σε απότομη πτώση, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών.

«Το νερό στη λίμνη στην αλβανική πλευρά είναι σήμερα 10 μέτρα (33 πόδια) χαμηλότερα από το επίπεδο της στα τέλη της δεκαετίας του 1970», δήλωσε ο Βασίλ Μαλέ, διαχειριστής προστατευόμενων περιοχών στην Κορυτσά.

Η κλιματική αλλαγή είναι η κύρια αιτία της παρακμής της λίμνης, λέει ο τοπικός αξιωματούχος Vasil Male.

«Η μείωση των βροχοπτώσεων στεγνώνει τους υδάτινους πόρους και οδήγησε σε μείωση της στάθμης της λίμνης της Μεγάλης Πρέσπας κατά 54 εκατοστά (21 ίντσες) μόνο τους τελευταίους τέσσερις μήνες», δήλωσε ο περιβαλλοντολόγος Llazi Stojan.

Από ελληνικής πλευράς η κατάσταση είναι επίσης κρίσιμη.

Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Λιμνών Υδάτων Ελλάδος, «η στάθμη των δύο λιμνών, της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας, τον περασμένο Αύγουστο ήταν στο χαμηλότερο σημείο της από το 2021».

Σε μια έκθεση του 2022, η NASA είπε ότι οι δορυφορικές εικόνες έδειξαν ότι η μεγαλύτερη λίμνη Πρέσπα είχε χάσει το 7% της επιφάνειάς της και το ήμισυ του όγκου της μεταξύ 1984 και 2020.

«Και εάν η Πρέσπα συρρικνωθεί περαιτέρω, η όχι λιγότερο πανέμορφη λίμνη Οχρίδα, που βρίσκεται μόλις 10 χιλιόμετρα (έξι μίλια) μακριά, θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί», προειδοποιεί ο Stojan.

Ωστόσο, οι ειδικοί στην περιοχή λένε ότι λίγα μπορούν να γίνουν εκτός και αν οι χώρες που μοιράζονται τις λίμνες συνεργαστούν για να τις σώσουν.

«Πρέπει να επέμβουμε, πρέπει να δράσουμε μαζί όσο δεν είναι αργά», είπε ο Κόντρα.

«Οι άνθρωποι και η επιστήμη μπορούν να βρουν λύσεις για να σώσουν τη φύση».

 Από AFP,2024

https://phys.org/news/2024-10-lake-albanian-greek-border-struggles.html#google_vignette