Γεωτουρισμός
Ο γεωτουρισμός είναι ειδική μορφή βιώσιμου τουρισμού υπαίθρου, η οποία αναφέρεται στο γεωλογικό και γεωμορφολογικό χαρακτηρισμό των γεωτόπων τουριστικών προορισμών, στην γεωδιατήρηση και στην ερμηνεία του αβιοτικού περιβάλλοντος και έχει ως κίνητρο την εμπειρία, την γνώση και την απόλαυση της γεωποικιλότητας και της γεωκληρονομιάς.
Ο γεωτουρισμός αναφέρεται σε θέσεις γεωλογικού ενδιαφέροντος με γεωμορφολογικά μνημεία και σχηματισμούς από απολιθωμένα δάση, ενεργά ηφαίστεια, σπήλαια, φαράγγια, γεωλογικά ρήγματα και γεωπάρκα με ήπιες δραστηριότητες περιήγησης και απόλαυση του τοπίου, καθώς και δραστηριότητες επιστημονικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Προωθεί περαιτέρω την περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διαχείρηση του φυσικού περιβάλλοντος με βιώσιμο τρόπο, υπό το πρίσμα μιας ολοκληρωμένης διαχειριστικής προσέγγισης που προάγει την τοπική ανάπτυξη οικονομικά και πολιτιστικά, ως βιώσιμος γεωτουρισμός.
Ο γεωτουρισμός για να αποτελέσει μια βιώσιμη επιλογή πρέπει ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη των τουριστικών υποδομών, να βασίζονται σε κριτήρια περιβαλλοντικής, κοινωνικής και πολιτιστικής βιωσιμότητας, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα διαταραχθεί από την διακίνηση τουριστών ούτε το φυσικό περιβάλλον, ούτε η κοινωνικοπολιτιστική δομή των κοινοτήτων υποδοχής από την μεταλλευτική περιήγηση σε τόπους με μεταλλευτική ιστορία και κουλτούρα.
Το γεωπάρκο είναι οριοθετημένη περιοχή ιδιαίτερου γεωλογικού, οικολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σπανιότητας και κάλλους, στην οποία προστατεύεται η γεωλογική κληρονομιά ενώ εξυπηρετεί και ερευνητικούς,εκπαιδευτικούς και τουριστικούς σκοπούς. Το Γεωλογικό Φυσικό Μνημείο είναι ένας γεώτοπος με μοναδική η εξέχουσα εμφάνιση γεωποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο που παρουσιάζει τουριστικό η επιστημονικό ενδιαφέρον.
Οι γεώτοποι αποτελούν αυτοτελείς γεωλογικές θέσεις, όπου η ιστορία της γης, η εξέλιξη της ζωής και η μορφή του περιβάλλοντος τεκμηριώνονται με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, πρόκειται δηλαδή για διακριτές γεωμορφές μεγάλης γεωλογικής, γεωμορφολογικής, αισθητικής, οικολογικής και ιστορικής σημασίας, ενώ τόσο η βιοποικιλότητα όσο και η γεωποικιλότητα είναι ζωτικής σημασίας για την ολιστική διατήρηση της φύσης.
Η τουριστική γεωλογία ασχολείται με την εφαρμογή της βιολογικής γνώσης για την προώθηση οικοτουριστικών δραστηριοτήτων μέσω μιας συστηματικής έρευνας και γεωλογικού χαρακτηρισμού νέων και ήδη υφιστάμενων τουριστικών προορισμών ως γεωτουριστικές δραστηριότητες.
Η τοπική βιώσιμη ανάπτυξη επιβάλει μια ολοκληρωμένη διαχειριστική προσέγγιση, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τους περιορισμούς της φερούσας ικανότητας του γεωλογικού, φυσικού, κοινωνικού και πολιτιστικού αποθέματος του περιβάλλοντος και για το σκοπό αυτό οι επιπτώσεις των τουριστικών δραστηριοτήτων θα πρέπει συστηματικά να μελετώνται και να εκτιμώνται ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες της εκάστοτε περιοχής υποδοχής.
Η ελληνική γη διαθέτει αναρίθμητα τοπία Γεωλογικού ενδιαφέροντος όπως ενεργά ηφαίστεια, σπήλαια, θεαματικά φαράγγια, γεωλογικά ρήγματα και σπάνια πετρώματα, απολιθώματα και ορυκτά. Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, υφίσταται αρκετή κινητικότητα για την ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς και την διαχείριση των γεωτόπων, κυρίως μέσω του έργου ΑΕΓΜΕ, έργο που αφορά μια προσπάθεια συστηματικής καταγραφής γεωτόπων με κριτήρια την γεωεπιστημονική, εκπαιδευτική ή τουριστική τους αξία, την ταυτοποίηση γεωδιαδρομών, την ανάδειξη και ένταξη γεωπάρκων στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό δίκτυο.
Το σύστημα GIS που παρουσιάζει γεωχωρικά δεδομένα και πληροφορίες για τα ευρωπαϊκά και ελληνικά γεωπάρκα όπως στη Μήλο με 250 γεωσημεία και γεωτόπους που συνδέονται σε 12 γεωδιαδρομές, ενώ περαιτέρω είναι ανακηρυγμένα παγκόσμια γεωπάρκα από την UNESCO, ο Ψηλορείτης, η Σητεία, ο Χελμός – Βουραϊκός, ο Βίκος – Αώος και το απολιθωμένο δάσος στη Λέσβο.
Η στρατηγική διατήρησης των πόρων και περιορισμού του αρνητικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος, απαιτούν ο γεωτουρισμός να ελαχιστοποιεί όσο το δυνατό τη χρήση των φυσικών πόρων, να μειώνει την παραγωγή των αποβλήτων και να προωθεί την χρήση βιώσιμων πηγών μεταφοράς με νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες, κατάλληλες για το περιβάλλον και τον τοπικό χαρακτήρα της περιοχής για διατήρηση και αναβάθμιση της γεωλογικής κληρονομιάς πάντα με συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, χρησιμοποιώντας τοπικά προϊόντα και δημιουργώντας νέες υπεραξίες και θέσεις εργασίας.
Η διατήρηση και ανάδειξη τοπικής κληρονομιάς σε τουριστικό προϊόν, απαιτεί ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης, ενώ παράλληλα αξιοποιεί την τοπική παραδοσιακή τεχνογνωσία. Οι δραστηριότητες αυτές πρέπει να βασίζονται στα εγγενή χαρακτηριστικά της περιοχής, ενθαρρύνοντας την εκτίμηση και απόλαυση της γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτώντας σύγχρονη ανάπτυξη με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας και αυθεντικότητας για ανθεκτικό τουρισμό τεσσάρων εποχών ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες απαιτήσεις του τουρίστα, με στρατηγικό σχεδιασμό και την δέουσα προβολή διεθνώς.
Κωνσταντίνος Κουσκούκης
Καθηγητής Δερματολογίας – Νομικός – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Ιαματικής Ιατρικής - Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγεία
Αναρτήσεις
