Ηφαίστεια Δεκαετίας και Σαντορίνη

Τα νησιά στην παραπάνω δεξιά φωτογραφία (λήφθηκαν από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό) είναι διατεταγμένα σε οβάλ σχήμα. Είναι ότι έχει απομείνει από ένα μεγάλο, κυκλικό ηφαίστειο που δέσποζε κάποτε στο Αιγαίο Πέλαγος .

Το μεγαλύτερο νησί είναι η τουριστική Μέκκα της Σαντορίνης (επίσης γνωστή ως Θήρα), ενώ τα άλλα νησιά είναι η Θηρασιά και το Ασπρονήσι. Τα τρία κομμάτια είναι ό, τι έχει απομένει μετά από μια τεράστια έκρηξη που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του ηφαιστειακού νησιού. Το νερό από την θάλασσα έσπευσε να καλύψει το κενό, με αποτέλεσμα σήμερα αποτελεί την κεντρική λιμνοθάλασσα περίπου 12 χιλιομέτρων .

Η λιμνοθάλασσα περιβάλλεται από ψηλά, απόκρημνα βράχια στις τρεις πλευρές. Αρκετές πόλεις καταλαμβάνουν την κορυφή αυτών των εντυπωσιακών, σχεδόν κάθετων βράχων (περίπου 300 μέτρα).

Η Σαντορίνη είναι ένα από τα πιο διάσημα τουριστικά νησιά στη Γη. Πλοία φτάνουν στο κάτω μέρος του γκρεμού κοντά στην πόλη των Φηρών. Η έκρηξη της καλντέρας που έκανε αυτή την λιμνοθάλασσα είναι μία από τις μεγαλύτερες και από τις πιο γνωστές. Υπολογίζεται ότι  υλικό 100 κυβικών χιλιομέτρων εκτοξεύθηκε έξω από το ηφαίστειο, τέσσερις φορές όσο η έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα, το 1883. 

Η Σαντορίνη έχει χαρακτηριστεί ως " Ηφαίστειο Δεκαετίας " γιατί αποτελεί περισσότερο από ένα ηφαιστειακό κίνδυνο για τους ανθρώπους που ζουν κοντά σε αυτό .

Η ημερομηνία της έκρηξης της Σαντορίνης έχει ερευνηθεί προσεκτικά και σήμερα είναι γνωστό ότι έχει λάβει χώρα μεταξύ 1600 και 1627 π.Χ. Αρχαιολογικές ανασκαφές στην πόλη του Ακρωτηρίου έχουν αποκαλύψει συναρπαστικά ερείπια μιας μινωικής πόλης με δρόμους, σπίτια τριώροφα, και τοιχογραφίες καλά διατηρημένες κάτω από στρώματα τέφρας, σαν αυτές που διατηρούνται στην Πομπηία.

Δεδομένου ότι το ηφαίστειο είναι ακόμη ενεργό, η κεντρική κορυφή έχει αυξηθεί και στη συνέχεια ξέσπασε επανειλημμένα. Νέα Καμένη είναι η πιο πρόσφατη κορυφή του υποθαλάσσιου ηφαιστείου που εμφανίζεται πάνω από το νερό (ξεφύτρωσε το 1707). Υπήρξαν τρεις εκρήξεις μόνο στον εικοστό αιώνα.

Σήμερα έχουν αναγνωριστεί 16 ηφαίστεια δεκαετίας από τη Διεθνή Ένωση Ηφαιστειολογίας και Χημείας του Εσωτερικού της Γης (IAVCEI), στα πλαίσια του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την μείωση του κινδύνου των φυσικών καταστροφών .Όλα αυτά τα ηφαίστεια έχουν μια μακρά ιστορία μεγάλων εκρήξεων και βρίσκονται δίπλα σε κατοικημένες περιοχές.

Τα Ηφαίστεια Δεκαετίας άρχισαν να απασχολούν τους διεθνείς φορείς στη δεκαετία του 1990.Ένα ηφαίστειο μπορεί να ορισθεί ως Ηφαίστειο Δεκαετίας εάν παρουσιάζει περισσότερους από ένα ηφαιστειακό κίνδυνο (άτομα που ζουν κοντά στα ηφαίστεια , μπορεί να εμφανίσουν πτώση τέφρας, πυροκλαστικές ροές,  ροές λάβας, lahars, ηφαιστειακή αστάθεια στο οικοδόμημα και κατάρρευση θόλου λάβας ) έντονη πρόσφατη γεωλογική δραστηριότητα και να  βρίσκεται σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή (εκρήξεις σε οποιοδήποτε από τα Ηφαίστεια Δεκαετίας μπορεί να απειλήσουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, και ως εκ τούτου, ο μετριασμός των κινδύνων έκρηξης σε αυτά τα ηφαίστεια είναι ζωτικής σημασίας).

Από τότε που ξεκίνησε, το πρόγραμμα έχει μια σειρά από επιτυχίες στην πρόβλεψη ηφαιστειακών γεγονότων και έχει μετριάσει τις καταστροφές. Μία από τις πιο αξιοσημείωτες ήταν η επιτυχής εκτροπή της ροής της λάβας στην Αίτνα, το 1992. Η ροή απειλούσε την πόλη  Zafferana, και πολλά εμπόδια τοποθετήθηκαν κάθετα προς τη ροή της κάτω από μια κοιλάδα.

Αν και οι μελέτες σε πολλά ηφαίστεια έχουν οδηγήσει σε σαφή μείωση του κινδύνου που αντιμετωπίζουν οι γύρω οικισμοί, εκρήξεις σε μερικά από τα Ηφαίστεια Δεκαετίας κατέδειξαν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν από το πρόγραμμα. Ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα έχει να κάνει με την πολιτική αναταραχή σε διάφορες περιοχές της Γης. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γουατεμάλα έπληξε τις μελέτες του ηφαιστείου Santa María μέχρι την κατάπαυση του πυρός το 1996, ενώ ο συνεχιζόμενος εμφύλιος πόλεμος στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό έχει εμποδίσει την έρευνα του ηφαιστείου Νιραγκόνγκο. Γενικότερα, οι σπάνιοι πόροι για μελέτες των ηφαιστείων έχουν οδηγήσει προγράμματα να ανταγωνίζονται εξαιτίας της περιορισμένης χρηματοδότησης.

Ο κατάλογος με τα Ηφαίστεια Δεκαετίας περιλαμβάνει τα εξής:

1.Αβάτσινσκι -Καμτσάτκα,Ρωσία

2.Colima- Μεξικό

3.Galeras- Nariño, Κολομβία

4.Mauna Loa- Χαβάη,ΗΠΑ

5.Αίτνα- Σικελία,Ιταλία

6.Όρος Μεράπι- Κεντρική Ιάβα,Ινδονησία

7.Νιραγκόνγκο    - Βόρειο Κίβου,Λαϊκή Δημοκρατία Κονγκό

8. Όρος Rainier- Ουάσιγκτον,ΗΠΑ

9.Βεζούβιος- Καμπάνια,Ιταλία

10.Όρος Unzen- Ναγκασάκι,Ιαπωνία

11.Sakurajima-Καγκοσίμα, Ιαπωνία

12.Σάντα Μαρία-Quetzaltenango, Γουατεμάλα

13.Σαντορίνη- Νότιο Αιγαίο,Ελλάδα

14.Taal    - Calabarzon,Φιλιππίνες

15.Teide- Κανάριοι Νήσοι, Ισπανία

16.Ulawun-Νέα Βρετανία, Παπούα Νέα Γουινέα

Γεωδίφης

Πηγές

1.Παρατηρητήριο της Γης

2. ΕΣΑ-European Space Agency

3.Βικιπαίδεια