Προσαρμοσθείτε ή πεθαίνετε
Το μέλλον είναι εδώ στην Κω.
Σκληρά μέτρα προστασίας κτιρίων από την θαλάσσια διάβρωση, στο Περιγιάλι. Η χρησιμότητα τοίχων προστασίας αμφισβητείται καθώς οι γκρεμοί ιδίως οι αμμώδεις διαβρώνονται και υποχωρούν τόσο από θαλάσσιες όσο και χερσαίες διαδικασίες. Ο κατακόρυφος σχεδιασμός προκαλεί ανάκλαση των κυμάτων καταιγίδας αλλάζοντας την διεύθυνση διάδοσης της κυματικής ενέργειας. Τέτοιες κατασκευές προκαλούν περισσότερα προβλήματα από εκείνα που θα έπρεπε να λύσουν. Τα προβλήματα με την άνοδο της θαλάσσιας στάθμης αναμένεται να επιδεινωθούν ριζικά
Ένας 68-χρονος Ολλανδός με ένα απίστευτα μεγάλο όνομα και ένα μικρό σκυλί περπατά κατά μήκος της άκρης μιας λίμνης, όταν σταματά και δείχνει προς τα πάνω.
"Φυσικά, το νερό θα είναι εκεί, ξέρετε," λέει ο Erik van Tienhoven van Weezel, δείχνοντας ένα σημείο περίπου 3 μέτρα πάνω από το κεφάλι του. " Ζούμε λίγο κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Και ξέρουμε ότι το νερό είναι λίγο ψηλότερα κάθε χρόνο. Έχετε σκεφτεί τι θα συμβεί αν τα αναχώματα σπάσουν; Μήπως ανησυχείτε για το πώς θα επιβιώσουμε, όπως το κλίμα γίνεται θερμότερο και η θάλασσα γίνεται ακόμη ψηλότερη; Όχι, για αυτό τον λόγο δεν έχουμε χαθεί. Έχουμε προσαρμοστεί για αιώνες και θα συνεχίσουμε να προσαρμοζόμαστε" .
Όσον αφορά την ολλανδική προσαρμογή στην άνοδο του νερού ο Weezel αναφέρει ότι βρίσκεται στο σημείο μηδέν. Η Almere, μια πόλη 190.000 κατοίκων, είναι ένα παράδειγμα για το πως οι Ολλανδοί το κατάφεραν. Είναι γνωστό ότι περίπου το 15% των Κάτω Χωρών έχει πάρει μέτρα για να προστατευτεί από τα νερά των ωκεανών.
Και αυτό είναι μάθημα, οι Ευρωπαίοι κλιματολόγοι αντιμετωπίζουν εδώ και καιρό το πρόβλημα. Στην χώρα μας , όπως και στις ΗΠΑ μελέτες δείχνουν ότι μεγάλες περιοχές από παράκτιες πόλεις, είναι πιθανό να εξαφανιστούν κάτω από την αύξηση της θαλάσσιας στάθμης, όχι σε αιώνες, αλλά σε δεκαετίες. Η λύση, λένε οι ειδικοί , είναι να σταματήσουν να συζητάνε οι δημόσιοι φορείς την αιτία της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και να αρχίσουν τον άμεσο προγραμματισμό και τη χρηματοδότηση των έργων που μπορούν να εξορκίσουν το κακό.
"Προσαρμογή ή θάνατος", λέει το T-shirt ενός άνδρα στην Almere. Σε μια σκάλα γύρω από ένα ξενοδοχείο, φαίνεται η κανονική κανονική στάθμη του νερού του Άμστερνταμ, πως θα ήταν πάνω από το κεφάλι του, αν δεν υπήρχαν οι αντλίες και τα αναχώματα που εμπόδιζαν τη θάλασσα.
Ενας εμπειρογνώμονας για θέματα θαλάσσιας στάθμης στο Ινστιτούτο Έρευνας Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ[Γερμανία], λέει. "Αυτό μάλλον δεν είναι δίκαιο. Το Μαϊάμι είναι, απλά καταδικασμένο." Το ίδιο θα μπορούσε να πει για αρκετές παράκτιες πόλεις με χαμηλό υψόμετρο στην χώρα μας[π.χ Κως ,Ρόδος κά].
Για τους κλιματολόγους το Μαϊάμι έχει κερδίσει το παρατσούκλι "Νέα Ατλαντίδα", μια αναφορά στην θρυλική χαμένη ήπειρο που χάθηκε κάτω από τη θάλασσα. Αλλά το Μαϊάμι δεν είναι η μόνη μεταξύ των πόλεων που βρίσκονται σε κίνδυνο. Μια μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνει τον κίνδυνο και το συνολικό κόστος των ζημιών για διάφορες παράκτιες πόλεις. Μόνο το Guangzhou στη νότια Κίνα, αναμένεται να τα πάει μόνο λίγο καλύτερα από τη Νέα Υόρκη και τη Νέα Ορλεάνη.
Ο κατάλογος των πόλεων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα για τα επόμενα 100 χρόνια χτυπά όλες τις χώρες και όχι μόνο τις ΗΠΑ. Διαδραστικοί χάρτες ερευνητών παρουσιάζουν πως η κλιματική αλλαγή θα μας επηρεάσει τα επόμενα 100 χρόνια.
Η Νότια Καρολίνα, για παράδειγμα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας γύρω στα 1,22 μέτρα μέσα στα επόμενα 100 χρόνια. Το Τέξας μπορεί να δει μια αύξηση 0,91 μέτρα πριν από το τέλος αυτού του αιώνα, και το νερό θα πλημμυρίσει παράκτιες πεδιάδες.
Στο Μαϊάμι, η θάλασσα αναμένεται να αυξηθεί 0,30 μέτρα ίσως έως το 2040, και να φτάσει 1,52 μέτρα έως το 2080. Σε εκείνο το σημείο, το νερό θα αρχίζει να εξαπλώνεται στις πεδινές περιοχές κατά μήκος του ποταμού του Μαϊάμι.
Πολύ μακριά στο μέλλον ίσως κάποιοι πάρουν στα σοβαρά την κατάσταση; Οι Ολλανδοί έχουν ήδη ξοδέψει δισεκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση της απειλής της θάλασσας τα επόμενα 100 χρόνια.
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι αυτή δεν είναι μια στιγμή, για πανικό. Υπάρχει χρόνος για να κάνουμε σχέδια, για να αποφασίσουμε τι πρόκειται να κάνουμε για να προστατεύσουμε τους ανθρώπους ,τις πόλεις και τα έθνη σε όλο τον κόσμο από την άνοδο των υδάτων. Έχουμε επιλογές. Αλλά πρέπει να κάνουμε τις απαραίτητες ενέργειες και σχέδια.
Δυστυχώς, όπως συμβαίνει σε άλλα μέρη και στην χώρα μας, δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός ή δεν έχει γίνει καν συζήτηση για το πώς να αντιμετωπίσουμε μία τέτοια άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Οι άνθρωποι είναι πολύ απασχολημένοι με άλλα πιο βασικά θέματα .Το επιχείρημα σχετικά με το αν η στάθμη των υδάτων στην πραγματικότητα αυξάνεται, και τι προκαλεί αυτό απαντάται εύκολα στο νησί της Κω. Στο Κτηματολόγιο πολλές παραθαλάσσιες κτηματολογικές μερίδες έχουν χαθεί μέσα σε λίγες δεκαετίες από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο δεν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα ή συνολικό σχέδιο με αποφάσεις και θέσεις για το πως θα πρέπει να προστατευτούμε σε αυτό τον ύπουλο εχθρό .
Μπορούμε να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αν δεν είμαστε ηλίθιοι, αν δεν αρνούμαστε ότι υπάρχει πρόβλημα και αν πάρουμε στα σοβαρά αυτό το πρόβλημα λένε οι κλιματολόγοι.
"Όλες οι παράκτιες πόλεις απειλούνται."Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι παράκτιες πόλεις είναι καταδικασμένες. Το ήμισυ των Κάτω Χωρών υπάρχει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το έθνος έχει αναπτυχθεί και ευημερεί για εκατοντάδες χρόνια, επειδή οι Ολλανδοί έχουν προβλέψει τις "άμυνες του νερού." Ο Paul Olsen, ένας εμπειρογνώμονας της στάθμης της θάλασσας στο Old Dominion University στο Norfolk, Va., τρέχει ένα πρόγραμμα που ψάχνει το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να προσαρμοστούν. Ο ίδιος τονίζει ότι ενώ το νερό αυξάνεται, υπάρχουν επιλογές. Οι τρέχουσες στρατηγικές των ΗΠΑ, λέει, "δεν έχουν τη χρηματοδότηση ή την εθνική προσοχή που χρειάζεται ,δεν νομίζω ότι το αγνοούν. Είχαμε άλλες προτεραιότητες. Έχουμε επικεντρωθεί σχετικά με την τρομοκρατία και την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος. Αυτοί είναι οι λύκοι που είναι πιο κοντά στο έλκηθρο. Η στάθμη της θάλασσας είναι ένας πολύ μακρινός λύκος. Αλλά αυτός έρχεται."
Σύμφωνα με τον Olsen δεν υπάρχει ένας απλός τρόπος με λύση που ταιριάζει σε όλα τα προβλήματα που θα φέρει η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Δεν υπάρχει τρόπος με τον οποίο οι ΗΠΑ θα είναι σε θέση να περιβάλλουν όλες τις πόλεις τους με θαλάσσια τείχη.
"Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ακριβώς πάρα πολύ μεγάλες με πάρα πολύ μεγάλη ακτογραμμή," λέει. Οι ΗΠΑ είναι εκτεθειμένες σε περίπου 12.000 μίλια ωκεανού .Συγκριτικά, η Ολλανδία προστατεύει 270 μίλια της ακτογραμμής.
Η αμερικανική πραγματικότητα είναι ότι μερικές πόλεις κατά πάσα πιθανότητα θα θυσιαστούν. Τμήματα πόλεων σίγουρα θα θυσιαστούν.
"Οι ακτές των ΗΠΑ θα είναι πολύ διαφορετικές σε 50 χρόνια", λέει ο Olsen. "Εμείς πρέπει να έχουμε στον νου μας την Βενετία και να μάθουμε να ζούμε με το νερό."
Περισσότερη γη θα επιστραφεί στους υγροτόπους, ο ίδιος προβλέπει. Οι πόλεις θα κινηθούν σε υψηλότερο επίπεδο και θα εγκαταλειφθούν οι γειτονιές σε πεδινές περιοχές. Οι άνθρωποι που επιλέγουν να παραμείνουν στην ακτή θα πρέπει να προσαρμόσουν τα σπίτια τους για την υψηλή στάθμη του νερού.
"Μπορεί να χρειαστεί να υπερασπιστείτε ένα λιμάνι, αν μια κοινότητα βασίζεται στη ναυτιλία ή την αλιεία. Αλλά οι ψαράδες πρέπει να ζήσουν δίπλα στο λιμάνι;" αυτός λέει. "Όχι ,έτσι ίσως να υπερασπιστεί κάποιος το λιμάνι και τους δρόμους σε αυτό το λιμάνι, αλλά δεν θα το κάνει για τις γειτονιές σε περιοχές με χαμηλό υψόμετρο. Εάν μια κοινότητα στηρίζεται στο τουρισμό προσελκύοντας κόσμο από τις παραλίες της, πρέπει να τροποποιήσετε τις παραλίες τους, καθώς και την πρόσβαση στις παραλίες. Αλλά οι θυσίες θα πρέπει να γίνουν."
Η λύση θα βασίζεται σε ένα γενικό ομοσπονδιακό σχέδιο - μια που δεν υπάρχει ακόμη - αλλά και σε τοπικό και κρατικό σχεδιασμό. Παράκτιες πόλεις, ο ίδιος πιστεύει, έχουν τέσσερις επιλογές: Υπεράσπιση, προσαρμογή, οπισθοδρόμηση και αποφυγή.
"Υπεράσπιση" σημαίνει θαλάσσια τείχη, διατηρώντας τη θάλασσα έξω. Η ολλανδική προσέγγιση. "Προσαρμογή" σημαίνει δημιουργική σκέψη, αυξάνοντας τα κτίρια, μεταφέροντας τις γειτονιές, που ζουν μέσα στα κανάλια. Αυτό είναι στη Βενετία. "Οπισθοδρόμηση" είναι απλά για την ενδοχώρα. Ήδη, σε μικρή κλίμακα, οι φυλές Inuit της Αλάσκας εφαρμόζουν αυτή τη στρατηγική. Δεν έχουν τα μέσα για να κρατήσουν τη θάλασσα στον κόλπο, έτσι ώστε να επωφεληθούν από ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, με το υψηλότερο έδαφος. "Αποφύγετε" είναι απλώς ένας τρόπος για να διασφαλίσουμε ότι τα νέα τεχνικά έργα, οι κατοικίες , οι δρόμοι, το αποχετευτικό δίκτυο και το νερό θα κατασκευαστούν με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά νου.
Απίστευτα πράγματα είναι δυνατά. Εξετάστε τη λίμνη που περιβάλλει την Almere. Είναι μια λίμνη γλυκού νερού, που χωρίζεται από τη Βόρεια Θάλασσα από ένα ανάχωμα 27,5 χιλιόμετρα μακρύ, που χτίστηκε στη θάλασσα. Αλλού, η ολλανδική άμυνα νερού περιλαμβάνει ρομποτικά φράγματα που κινούνται στη θέση τους μόνο όταν χρειάζεται, με την άνοδο και την πτώση με το νερό για την προστασία του έθνους κατά τη διάρκεια των καταιγίδων. Αυτές οι άμυνες είναι το αποτέλεσμα σκέψης και πρακτικής αιώνων και έχουν περάσει δεκαετίες για τον σχεδιασμό και την κατασκευή.
Στις ΗΠΑ που δεν υπάρχει γενικό σχέδιο όπως και στη χώρα μας, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ετοιμάζει ένα σχέδιο για την αντιμετώπιση, σύμφωνα με την Kate White, μία μηχανικό στο Σώμα Μηχανικού του Στρατού που ειδικεύεται σε θέματα κλιματικής αλλαγής. Ένα σχέδιο για το πώς η κυβέρνηση θα πρέπει να αντιδράσει στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.
Οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες για τα τελευταία αρκετά χρόνια, έχουν εκτιμήσει με τη δική τους έκθεση στην αλλαγή του κλίματος, που λαμβάνει υπόψη της τα πάντα, από τις αλλαγές στο λιώσιμο του χιονιού έως την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.Ένα προληπτικό μέτρο: Η ομοσπονδιακή πλέον κυβέρνηση χτίζει σε πλημμυρικές περιοχές.
Από περίπου 5.000 υφιστάμενα σχέδια κατασκευής,έχει διαπιστωθεί ότι 1.400 είναι πιθανό να επηρεαστούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Από αυτά τα 100 ήταν σε υψηλή ή πολύ υψηλή ζώνη επικινδυνότητας. Σε μερικά χρόνια, θα έχουν προτάσεις από τον κατάλογο. Σε αυτό το σημείο θα είναι σε θέση να δουν τι είναι δυνατό να γίνει.
Δεδομένου του πρώιμου σταδίου όλων αυτών των σχεδιασμών, δεν είναι σε θέση να δώσουν ένα κατάλογο των έργων, αλλά οι τρόποι με τους οποίους οι κίνδυνοι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά πάσα πιθανότητα θα περιλαμβάνει μια σειρά από λύσεις: την κατασκευή κυματοθραυστών και συστημάτων άντλησης, αλλαγές της πολιτικής και η ενσωμάτωση των φυσικών χαρακτηριστικών, όπως των παράκτιων υγροτόπων.
Για να καταλάβουμε πώς ένα έθνος μπορεί να δεσμευτεί για αυτό το είδος του έργου, οφείλουμε να εξετάσουμε το παράδειγμα της Ολλανδίας. Οι Ολλανδοί αγωνίζονται για να συγκρατήσουν το νερό από το τέλος της Εποχής του Σιδήρου, πριν από 3.000 χρόνια.
Το 1700 ένα μαλάκιο που έτρωγε το ξύλο άρχισε να καταστρέφει τα ολλανδικά αναχώματα σε ένα εκπληκτικό ρυθμό, έτσι ώστε τα αναχώματα μετατράπηκαν σε πέτρα και πηλό. Ανεμόμυλοι επιστρατεύθηκαν νύχτα και μέρα για να αντλήσουν την περίσσεια του νερού. Η γη εκ νέου, έγινε ένα συνονθύλευμα από γόνιμα χωράφια και κανάλια για την αποστράγγιση. Τροφοδότησε ακόμα και την παγκόσμια εικόνα του έθνους, με την περίφημη ιστορία της Mary Mapes ,ένα τέχνασμα του μικρού Ολλανδού, ο οποίος αντιμετώπισε μια διαρροή σε ανάχωμα με το δάχτυλό του.
Το σύστημα αυτό κράτησε μέχρι το 1953, όταν η άνοδος των θαλασσών και οι πλημμύρες των ποταμιών οδήγησαν σε αστοχία των αναχωμάτων και πλημμύρες κατέκλυσαν το ήμισυ της χώρας και άφησαν πίσω τους 1.800 νεκρούς.
Τα αναχώματα ξαναχτίστηκαν, ισχυρότερα και μεγαλύτερα. Σήμερα, η Ολλανδία ξοδεύει σχεδόν το 0,25% της ετήσιας οικονομικής παραγωγής της - περίπου 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια - σε αυτό που αποκαλεί "υπεράσπιση του νερού." Μετατρέποντας το στο αντίστοιχο αμερικανικό ποσό είναι περίπου 35 δισ.δολάρια το χρόνο. Για λόγους σύγκρισης, είναι περίπου 6% του αμυντικού προϋπολογισμού των ΗΠΑ για το 2015 [560 δισεκατομμύρια δολάρια].
"Αυτό που εμείς, οι Ολλανδοί, κάνουμε είναι αρκετά λογικό", λέει ο Jarl Kind, ένας οικονομολόγος ειδικός σε θέματα νερού ,για την ολλανδική επιτροπή Dutch Delta Commission[ανεξάρτητη και όχι κομματική], η οποία επιβλέπει την τήρηση των όρων προστασίας του έθνους. "Υπάρχουν δύο τρόποι για να ασχοληθεί κανείς με την απειλή των πλημμυρών... Περιμένεις για τις πλημμύρες και επισκευάζεις ότι έχει χαθεί ή χτίζεις μια υποδομή για τον περιορισμό ζημιών από τις πλημμύρες .Δεδομένου ό, τι θα μπορούσαμε να χάσουμε τα πάντα, δεν είναι πολλά χρήματα που πρέπει να δαπανήσεις."
Η οικονομία των ΗΠΑ, φυσικά, είναι πολύ μεγαλύτερη - και οι πιθανές απώλειες είναι, πάρα πολλές. Μια έκθεση του 2014 σχετικά με τους οικονομικούς κινδύνους της ανόδου της στάθμης της θάλασσας της οποίας προεδρεύει ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ και ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Henry Paulson Jr. προειδοποίησε ότι μέχρι το 2050 παράκτια ακίνητα αξίας 106 δισ.δολαρίων θα μπορούσαν να είναι κάτω από το νερό. Μέχρι το 2100, οι πλημμύρες θα έχουν κατακλύσει κατοικήσιμη γη αξίας 507 δισ.δολαρίων, με 730 δισ.δολάρια σε ακίνητα υπό την απειλή κατά τη διάρκεια της υψηλής παλίρροιας.
Το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ και η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας έχει δημοσιεύσει ένα δελτίο λέγοντας ότι οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ κατά μήκος της ακτογραμμής παράγουν το 45% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας. Το 2015, για παράδειγμα, αυτό θα σήμαινε παραγωγή 8.300 δισ. δολαρίων θα ήταν σε απειλούμενες περιοχές.
"Νομικά και πολιτικά συστήματα μας έχουν φτιαχτεί για έναν κόσμο στον οποίο η στάθμη της θάλασσας , η περιουσία και η γη είναι σταθερές," λέει ο Ben Strauss, αντιπρόεδρος για το επίπεδο της θάλασσας και των κλιματικών επιπτώσεων Climate Central. "Μπαίνουμε σε μια εποχή όπου δεν είναι."
Στην Almere, ένας κάτοικος ο Gennil Dijkink, εξηγεί ότι από τη στιγμή που η αλλαγή του κλίματος είναι αποδεκτή ως πραγματικότητα - και δεν υπάρχει καμία συζήτηση εδώ - η επιχειρηματική προσαρμογή στο να ζεις με το νερό δεν έχει νόημα.
"Το σπίτι μου είναι κάτω από το επίπεδο του νερού", λέει. "Στην πραγματικότητα, είμαι μόνο περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά από ένα ανάχωμα .Αν σπάσει, είμαι νεκρός, αλλά κοιμάμαι πολύ άνετα τη νύχτα .Έχουμε ένα ρητό εδώ:.... Καθώς το νερό ανεβαίνει, έτσι πρέπει να κάνουν και τα αναχώματα .Είναι αρκετά απλό, πραγματικά. "
Ο Olsen, από το Old Dominion University, πιστεύει ότι δεν θα αργήσει η άνοδος της στάθμης της θάλασσας να γίνει εθνική προτεραιότητα των ΗΠΑ. Διακυβεύονται πολλά για να τεθεί το πρόβλημα σε δεύτερη μοίρα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε αντίθεση στην χώρα μας, έχει επιλεχθεί το μοντέλο-λύση "βλέποντας και κάνοντας ".Υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος εκτός από τις τουριστικές περιοχές και για τις φτωχότερες, λιγότερο οργανωμένες παραθαλάσσιες κοινότητες. Παράκτιες πόλεις κινδυνεύουν και πολλές από αυτές δυστυχώς δεν θα έχουν τις δυνατότητες που απαιτούνται για δημιουργικές λύσεις.
Γεωδίφης
Πηγές
1.ΝΟΑΑ- Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας, ΗΠΑ
2.Βικιπαίδεια
3.phys.org/